به گزارش افکارنیوز، یکی از ظروفی که بیشتر خانم ها هر روز به نوعی با آن سروکار دارند، قابلمه است. این روزها قابلمه ها از نظر شکل، رنگ و طرح تنوع زیادی دارند و به راحتی با سایر لوازم آشپزخانه ست می شوند. اما جدا از هماهنگی، بهتر است به سلامت قابلمه ها هم توجه کنید. گروهی از قابلمه ها برای سلامت شما مضر هستند که بهتر است آنها را بشناسید. دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه شما را با برخی از این خطرات آشنا می کند تا قابلمه های سالم را بهتر بشناسید و ظروف مناسب تری را برای پخت و پز تهیه کنید تا غذاهای سالم تری بپزید.

قابلمه های تفلون

در گذشته طرفداران زیادی داشتند اما بعد از اینکه اما و اگرهایی در مورد سرطان زا بودن این قابلمه ها به گوش رسید، محبوبیت شان حسابی کاهش یافت. این قابلمه ها از نظر اندازه و رنگ تنوع زیادی دارند؛ به همین دلیل هنوز هم بعضی از خانم ها به این قابلمه ها علاقه نشان می دهند.

کار کردن با این قابلمه ها بسیار راحت است، غذا به راحتی از کف آنها جدا می شود و البته شستشو و تمیز کردن شان هم برای خانم ها دردسری ایجاد نمی کند. از دیگر مزیت های قابلمه های تفلون این است که وزن سبکی دارند.

نظر کارشناس: قابلمه های تفلون در مقایسه با قابلمه های استیل، آلومینیومی و ظروف پیرکس انتخاب های مطمئنی محسوب نمی شوند. از سوی دیگر بعضی مردم بعد از اینکه می بینند کف نچسب قابلمه های تفلون در اثر استفاده نامناسب خراب شده، با مراجعه به مراکزی این قابلمه ها را دوباره بازسازی می کنند اما بازسازی تفلون ایمنی چندانی ندارد و قابلمه مانند روز اول نمی شود. از این رو توصیه می شود بعد از ایجاد خراش هایی هر چند کوچک، از پخت غذا در قابلمه های تفلون خودداری کنید چون از راه این خراشیدگی املاح شیمیایی به غذاها وارد شده و مشکلاتی ایجاد می کنند و حتی می توانند سرطان زا باشند.

قابلمه های استیل

این قابلمه ها بیشتر برای پخت انواع خورش و غذاهای آبدار مناسبند. با این وجود بعضی از تولیدکنندگان ادعا می کنند که می توانید برنج یا حتی ماکارونی را هم در این قابلمه ها بپزید و حتی ته دیگ هم داشته باشید. نکته مهم هنگام استفاده از قابلمه های استیل تنظیم درجه حرارت است.

اگر عجله نکنید و با حوصله شعله گاز را در حد کم نگه دارید نتیجه کارتان خوب می شود. با این وجود اگر غذای شما ته گرفت و قابلمه تغییر رنگ داد با کمی سرکه می توانید آن را مثل روز اولش تمیز کنید. در مجموع قابلمه های راحت و مناسبی هستند که بهتر است هر خانمی در آشپزخانه اش حتماً از آنها داشته باشد.

نظر کارشناس: این قابلمه ها در گروه سالم ترین قابلمه ها قرار می گیرند و مصرف کنندگان می توانند با خیال راحت و بدون نگرانی از بابت ورود املاح و ترکیبات شیمیایی به درون غذا، از این قابلمه ها استفاده کنند.

قابلمه های چدنی

رقیب اصلی قابلمه های تفلون هستند که چند سالی است نام آنها را زیاد می شنویم. از جمله ویژگی های قابلمه چدنی این است که حرارت به طور یکنواخت در همه جای ظرف پخش می شود و غذا را به مدت بیشتری گرم نگه می دارد. علاوه بر این قابلمه های چدنی مقاومت زیادی دارند، لب پر نمی شوند و رنگ شان از بین نمی رود. عیب بزرگ قابلمه های چدنی این است که وزن زیادی دارند و ممکن است هنگام پخت بعضی از غذاها، به ویژه صاف کردن برنج استفاده از آنها دشوار باشد. قابلمه های چدنی هم نچسب هستند و هنگام سرخ کردن مواد غذایی در این ظروف نیازی نیست مقدار زیادی روغن استفاده کنید. حتی برای پخت غذا در فر هم مناسب هستند. بهتر است هنگام استفاده از قابلمه های چدنی همیشه از حرارت کم تا متوسط استفاده کنید. رنگ بدنه بیشتر قابلمه های چدنی همیشه از حرارت کم تا متوسط استفاده کنید. رنگ بدنه بیشتر قابلمه های چدنی مشکی است و در مقایسه با انواع تفلون تنوع رنگ کمتری دارند.

نظر کارشناس: این ظروف از آلیاژی ساخته شده اند که شامل آهن و کربن است. اگر به مدت طولانی از این قابلمه ها استفاده شود شاید خطرهایی به همراه داشته باشد. به هر حال، در مقایسه با قابلمه های تفلون انتخاب مناسب تری است در مقایسه با قابلمه های استیل، آلومینیومی و پیرکس از سلامت پایین تری برخوردار است.

قابلمه های لعابی

بیشتر برای طبخ غذهای آبدار به کار می روند و نمی توانید داخل این قابلمه ها برنج بپزید یا حتی غذاهای جامد را دوباره گرم کنید. این قابلمه ها را در اندازه های مختلف با قیمتی مناسب تهیه کرده و از آنها برای نگهداری غذا در یخچال یا پخت انواع سوپ و خوراک های مایع در حجم کم استفاده کنید. علاوه بر این طرح های متنوعی دارند و حتی برخی از نمونه هایشان با در شیشه ای طراحی شده اند.

نظر کارشناس: در این قابلمه ها هم ترکیبات شیمیایی وجود دارد. روکش آنها به مرور زمان از بین می روند و لعاب وارد خوراک ها می شود. اگر این قابلمه ها در معرض غذاهایی با PH اسیدی یا قلیایی باشند واکنش های شیمیایی سریع تر شده و آسیب هایی را ایجاد می کند.

ظروف پیرکس

اختراع ظروف شیشه ای پیرکس در دوران توماس ادیسون ریشه دارد. ادیسون برای اختراع لامپ، شیشه ای لازم داشته که در برابر حرارت مقاوم. باشد. شرکتی که این شیشه را برای ادیسون ابداع کرد چندی بعد ظروف شیشه ای با نام پیرکس را به بازار جهانی عرضه کرد و بدین ترتیب قابلمه های شیشه ای روانه بازار شدند.

ظروف شیشه ای پیرکس این قابلیت را دارند که آنها را روی گاز، در فر یا مایکروفر قرار دهید؛ ضمن اینکه ظاهرشان زیبا و شفاف است و می توانید با همان ظرف، غذا را سرو کنید.

نظر کارشناس: در دسته ظروف سالم قرار می گیرند و استفاده از این ظروف برای سلامتی ما خطری ندارد و هیچ گونه ماده شیمیایی از راه پیرکس های مقاوم وارد بدن نمی شود. بنابراین توصیه می شود برای پخت و پز از این ظروف بیشتر استفاده کنید.

قابلمه های سنتی

قابلمه هایی از جنس مس و روی در این دسته قرار می گیرند. در زمان مادربزرگ های ما استفاده از این قابلمه ها کاربرد زیادی داشت و هنوز هم به دلیل اینکه قابلمه های رویی که به آنها روحی هم می گویند به دلیل قیمت ارزان مورد توجه بعضی از مردم قرار می گیرند. این قابلمه ها اندازه متنوعی دارند و سبک هستند.

نظر کارشناس: در این قابلمه ها هم مشکل ورود املاح مس و روی به خوراک ها وجود دارد بهتر است به طور مداوم و طولانی مدتی از آنها استفاده نشود.

ماهیتابه های رژیمی

ماهیتابه های دردار مستطیلی شکلی هستند که به طور حتم نام شان به گوش تان خورده است. مهمترین ویژگی این قابلمه ها این است که غذا را با مقدار کمی روغن برای شما سرخ می کنند، به همین دلیل با کمک این ماهیتابه ها غذای سالمی می خورید. ضمن اینکه برای پخت سبزیجات با مقدار کمی آب می توانید از این ماهیتابه های دردار کمک بگیرید. در مجموع اگر از آنها درست استفاده کنید برای سلامتی تان ضرری ندارند.

نظر کارشناس: پوشش داخلی این قابلمه از جنس تفلون است و در صورت ایجاد خراش در سطح قابلمه بهتر است آن را کنار بگذارید چون در این صورت سلامتی شما به خطر می افتد.

صرف نظر از این قضیه، به دلیل اینکه در این ماهیتابه ها بسته می شود، مقدار اکسیژن اطراف مواد غذایی کاهش یافته و فشار داخل قابلمه بیشتر می شود. در چنین شرایطی زمان پخت کاهش می یابد. اگر هم شعله گاز کم باشد خوراک حالت سرخ کرده مطلوبی پیدا می کند و نیازی به استفاده زیاد از روغن نیست. بنابراین این ماهیتابه ها از این نظر برتری دارند که چربی کمتری به بدن می رسانند و سبب اضافه وزن و چاقی نمی شوند. به ویژه افرادی که به غذاهای چرب علاقه دارند با استفاده از این ظروف غذاهای سالم تری به بدن شان می رسانند.

زودپز، آرام پز و بخارپز

خیلی از خانم های شاغل که برای آشپزی و به ویژه پخت غذاهای سنتی زمان کافی ندارند، از طرفداران «زودپز» هستند. جدا از این زودپز یک وسیله کاربردی در آشپزخانه است که با کاهش زمان پخت، در مصرف گاز و وقت صرفه جویی می کند و در مدت کوتاه تر غذایی کاملاً پخته و جاافتاده را تحویل تان می دهد. این وسیله در مقایسه با مایکروویو مشکوک به سرطان زا بودن نیست و درصد بیشتری از ویتامین های غذا را حفظ می کند. برای تهیه تمام غذاها از انواع گوشت و مرغ گرفته تا سوپ و سبزیجات می توانید از این دیگ مکانیکی استفاده کنید و آشپزی را سریع، متنوع و با صرفه تر پیش ببرید.

آرام پز هم برای خانم های شاغل کاربرد دارد. می توانند شب مواد غذایی را داخل آن بریزند و صبح روز بعد غذای آماده ای برای ناهار یا شام خانواده داشته باشند. بخارپز هم دستگاه برقی دیگری است که شما را به مصرف غذاهای سالم و بدون روغن تشویق می کند.

نظر کارشناس: مهمترین عاملی که ارزش مواد غذایی را کاهش می دهد حرارت، نور و اکسیژن است. در زودپز، بخارپز و آرام پز وقتی در ظرف را می بندیم، عامل اکسیژن را از مواد غذایی دور می کنیم و این اتفاق بیشتر در آرام پز و زودپز رخ می دهد.

تندرستي/ شماره ۱۳۸/ دي ماه ۹۲/ آناهيتا دروديان/ صفحه ۴۰