به گزارشافکارنیوز،درختچه دازˈ به عنوان اقتصادی ترین گونه گیاهی در استان سیستان و بلوچستان نقش بسزایی در زندگی روزمره مردم محلی و نیز توسعه صنایع دستی این استان دارد.
.
رییس اداره میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیکشهر در خصوص کاربردهای این گیاه گفت: بیشتر وسایل مورد نیاز روستاییان در منطقه بلوچستان از حصیر زیر پا تا جانماز و ظروف مختلف ویژه نگهداری و حمل انواع مایحتاج عمومی و حتی ایجاد سرپناه از برگ ˈدازˈ ساخته می شود که البته نیازمند مهارت و ظرافت خاص است.
وی با برشمردن نام برخی از این صنایع دستی محلی ˈتگرد(حصیر)، روپک(جارو)، تور(کمر بندی که از آن برای بالا رفتن از درخت نخل و چیدن خرما استفاده می شود)، سواس(نوعی کفش بلوچی که پا را سرد نگاه می دارد)، کتیر(صندوقچه ای که زنان بلوچ از آن برای نگهداری وسایل خیاطی استفاده می کنند)، سَپت(سبد بزرگ)، مسله(جانماز)، کَچ(شبیه خورجین)، چیلک(طناب)، گوات گیچن(باد بزن)، تیچک(نوعی غربال)، شاهیم(ترازو)، پرده(پرده حصیری)، کپات(سبد کوچک برای نگهداری خرمای تازه) و سُند(سبدی مخصوص برای محافظت و نگهداری خوشه خرما روی درخت) ˈ را از این جمله برشمرد.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری نیکشهر هم در این خصوص گفت: ˈدازˈ گیاهی است ریزوم دار و فاقد ساقه، دارای برگهای انبوه پنجه ای شکل و بن رست و برگ سبزآبی یا سبز متمایل به سفید که تا نیمه یا بیشتر طول شکافدار با قطعات داسی شکل و گل آن سفید است.
ˈسیدرضا صمیمیˈ افزود: گاهی طول گونه داز ممکن است تا سه متر برسد و به علت قرار گرفتن در منطقه گرم و خشک سازگاری خوبی با کم آبی و هوای گرم منطقه به ویژه در فصل تابستان دارد.
وی گفت: زمان گلدهی این گونه گیاهی اسفند و فروردین ماه است و رسیدن میوه ها از شهریور تا آبان ماه هر سال است. نخل وحشی یکبار در طول سال در فصل تابستان میوه می دهد، میوه اش ظاهری شبیه میوه درخت کنار وحشی دارد که به اسم ˈکونلˈ معروف و بسیار شیرین است.
وی با بیان اینکه میوه داز غذای مورد علاقه حیوانات وحشی و اهلی منطقه از جمله خرس سیاه بلوچی است افزود: رویشگاه اصلی درخچه داز مناطقی مانند نیکشهر، بنت، فنوج، قصرقند، هامون جازموریان، رودان، ایرانشهر، خاش، کارواندر، چابهار، سراوان، لاشار، آهوران و سرباز در محدوده استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان است.
صمیمی گفت: فقط در حوزه شهرستانهای نیکشهر، قصرقند و فنوج بیش از ۲۰ هزار هکتار درختچه داز وجود دارد و بیشترین روش تکثیر و افزایش سطح پراکندگی آن جا به جایی هسته توسط حیوانات، باد و باران می باشد که در منطقه منتشر و باعثرویش این گیاه جنگلی می شود.
رییس اداره امور عشایری نیکشهر هم گفت: درختچه ˈدازˈ از اقتصادی ترین گونه گیاهی برای روستاییان و خصوصا عشایر در نقاط مختلف جنوب سیستان و بلوچستان است.
ˈمحمود بلوچˈ افزود: داز نقش بسیار مهمی در زندگی مردم بلوچ به خصوص روستاییان و عشایر دارد بطوری که از آن برای تهیه خوراک، پوشاک و حتی مسکن در طول تاریخ استفاده شده و می شود.
وی اظهار داشت: میوه و مغز داخل ساقه داز استفاده خوراکی دارد و از برگ این درختچه برای بافت نوعی پاپوش بلوچی به نام ˈسواسˈ و ساختن کپر و کلبه بلوچی استفاده می شود و ساقه و چوب(کنده) خشک آن نیز به عنوان هیزم آتش تنور جهت پخت و پز مورد استفاده قرار می گیرد.
او گفت: تمام قسمتهای درختچه داز مورد استفاده قرار می گیرد ولی کاربردی ترین قسمت آن برگ درخت است زیرا از آن استفاده های فراوانی همچون ماده اولیه صنایع دستی می شود.
رییس اداره امور عشایری نیکشهر افزود: هسته میوه درختچه داز یا با نام محلی ˈکونلˈ در تولید صنایع دستی کاربرد دارد و هم اکنون یک کارگاه تسبیح سازی در کانون عشایر فضل الهی نیکشهر راه اندازی شده که در آن از هسته های داز بهترین تسبیح ساخته و در بازار با قیمت خوبی عرضه می شود.
وی گفت: تسبیح ساخته شده از هسته میوه داز مشتریان خاص خودش را دارد زیرا بسیار بادوام است.
او افزود: شیره میوه داز نیز مصرف خوراکی و دارویی دارد و هسته درخت نیز هنگامی که کاملا می رسد به رنگ قهوه ای تیره و بسیار سخت است که با تراش سطح آن رنگ سفید داخل هسته نمایان و در این صورت بسیار رنگ پذیر می شود.
وی گفت: این خاصیت هسته درخت داز می تواند کمک فراوانی به ساخت انواع تسبیح و صنایع دستی متنوع با رنگهای زیبا داشته باشد.
او افزود: همچنین پنیرک داز خوردنی و خوشمزه است و به کیش یا بستوک مشهور است.
