یک کشف تازه: عوارض کووید ۱۹ می‌تواند مغز را ۲۰ سال پیرتر کند

افرادی که به دلیل ابتلا به پاندمی کووید ۱۹ بستری شده‌اند، ممکن است دچار اختلال مغزی شدید معادل ۲۰ سال پیری شوند. این نوع اختلال مغزی مخصوصا می‌تواند مشکلات ادراکی را در افراد ایجاد کند. بزرگترین پژوهش مرتبط با بیماری کرونا که تا به حال در انگلیس اجرا شده، یافته‌های جالب اما نگران کننده‌ای را به اشتراک گذاشته است.

عوارض کووید ۱۹ بر مغز مبتلایان

این یافته‌ها نشان می‌دهند که مشکلات و پیچیدگی‌های عصب‌ شناختی چگونه می‌توانند در بدن بیماران مبتلا به ویروس کووید ۱۹ به مدت طولانی باقی بمانند. ممکن است این افراد مدت‌ها پیش از شر دشواری‌های تنفسی و مشکلات ریوی خلاص شده باشند؛ اما این به معنی از بین رفتن سایر عوارض احتمالی نخواهد بود.

بسیاری از مردم در حین ابتدا به کووید ۱۹ علایم سبک مانند آنفلوانزا یا سرماخوردگی ساده از خود نشان می‌دادند. از طرفی حالا مدتی است متوجه شده‌ایم که ویروس سارس کووید ۲ می‌تواند بسیاری از ارگان‌های داخلی را درگیر کند و مغز هم از این قاعده مستثنا نیست. برای مثال در میان افرادی که تا به حال به کووید طولانی مبتلا شده‌اند، عارضه‌ای به نام «مه مغزی» بسیار شایع بوده است.

البته هنوز پژوهش جامعی در این باره انجام نشده و نمی‌دانیم که ویروس کووید 19 چگونه باعث بروز مشکلات ادراکی می‌شود و اصلا راهکار موثر برای مدیریت آن چیست. برخی دانشمندان در دانشگاه لیورپول و کینگز کالج لندن به منظور درک بهتر این مسئله و تلاش برای یافتن راهکار، با همکاری یکدیگر دست به اجرای این پژوهش بالینی زدند. این پژوهش به طور رسمی COVID-19 Clinical Neuroscience Study (COVID-CNS) نام دارد.

اختلال مغزی چقدر جدیست؟

دکتر گرتا وود، نویسنده اصلی پژوهش از دانشگاه لیورپول گفت:

بسیاری از افراد مبتلا به ویروس کووید ۱۹ پس از بستری شدن در بیمارستان، عوارض و علایم ادراکی تحت عنوان مه مغزی را گزارش کرده‌اند. البته هنوز مدرک عینی و بی طرفانه‌ای از آسیب ادراکی به دست نیامده و همچنین اگر این ادعا صحت داشته باشد، هنوز نمی‌دانیم که بیماران به مرور زمان از آن بهبود پیدا می‌کنند یا خیر.

نتایج پژوهش این گروه تحقیقاتی از نمونه ۳۵۱ نفره گردآوری شده که سابقه بستری شدن در بیمارستان با ابتلای شدید به کووید ۱۹ را دارند. گروه کنترل هم شامل ۳۰۰۰ نفر داوطلب می‌شود که در بازه‌ای از معیارها از جمله جنسیت و سن یکسان هستند.

دکتر وود همچنین اضافه کرد:

بر اساس گروه کنترل ۳۰۰۰ نفره متوجه شدیم افراد مبتلا به کووید ۱۹ شدید علایم اختلال ادراکی شدیدتری به نسبت سن، جنسیت و سطح تحصیلات نشان می‌دهند. توانایی ادراکی آن‌ها در سطحی ارزیابی شده که از یک فرد ۲۰ سال مسن‌تر انتظار می‌رود. این یافته همچنین درباره افرادی صدق می‌کند که به گفته ایشان در زمان ابتلا به ویروس کووید ۱۹ هیچ علامتی از اختلال مغزی و عصبی نداشته‌اند.

وقتی دانشمندان 12 تا 18 ماه پس از بستری شدن این افراد در بیمارستان به علت ابتلا به کووید 19 شدید از آن‌ها MRI گرفتند، متوجه کاهش ماده یا سلول‌های خاکستری در برخی نقاط شدند. ماده خاکستری در بخش‌هایی از مغز آن‌ها کاهش یافته و افزایش سطح پروتئین هم نشان دیگری مبنی بر آسیب مغزی در ایشان بود.

نویسنده همکار این پژوهش به نام بندیکت میشل می‌گوید:

یافته‌ها نشان می‌دهند که ابتلای شدید به ویروس کووید 19 و بستری شدن به خاطر آن، حتی 12 تا 18 ماه بعد هم می‌تواند آثار اختلال ادراکی را به شکل کاملا عینی و سنجش پذیر بر جای بگذارد. ارتباط میان آسیب سلول‌های مغزی و آثار زیستی آن در خون و کاهش حجم برخی بخش‌های مغزی در تصاویر MRI نشان می‌دهد که احتمالا سازوکار بیولوژیکی مشخصی ورای این اتفاق وجود دارد.

قدم بعدی این است که دانشمندان کشف کنند سازوکار اساسی این اتفاقات و علائم به هم پیوسته چیست و آیا چنین مواردی در سایر بیماری‌های عفونی هم رخ می‌دهد یا خیر؟ شاید کرونا تنها بیماری نباشد که سیستم‌های داخلی بدن انسان متعدد را برای مدت طولانی درگیر می‌کند.

باید بار دیگر به یاد داشته باشیم ۳۵۱ نفر شرکت کننده در این پژوهش مهم، همگی افرادی بوده‌اند که ابتلای شدید به ویروس کووید ۱۹ را تجربه کرده‌اند. به همین خاطر هنوز نمی‌توان یافته‌ها را به همه افرادی که با هر شدت کمتری کرونا را تجربه کرده‌اند تعمیم داد. پروفسور جروم برین از کالج کینگز لندن معتقد است که پیشبرد این پژوهش مهم می‌تواند برای همه افراد و حتی اشخاصی مفید باشد که کرونا سبک را تجربه کرده‌اند و به پیشرفت علم هم کمک شایانی کند.

جروم برین در این باره می‌گوید: