بسیار گفته شده است که جمع دوستان و اطرافیان یک فرد میتوانند روی رفتارها و باورهای او تاثیر بگذارند. هرچند مطالعات جدید نشان میدهد که ژن دوستان مدرسه حتی قادر است روی سلامت فرد تاثیر گذاشته و باعث مشکلات مختلف شود.
پژوهشگران دانشگاه داتگرز در نیوجرسی آمریکا در حال بررسی دادههای ۶۵۰ هزار نفر از شهروندان سوئدی بودند که ناگهان به نتیجه فوقالعاده عجیبی رسیدند. دادههای دولتی پروندههای سلامتی مربوط به افراد ۱۷ تا ۳۰ ساله و خانوادههای آنها را در اختیار پژوهشگران قرار داده بود. دانشمندان نیز در تلاش بودند ارتباط بین مشکلات روانی و مسائلی همچون مصرف مواد مخدر را با ژنتیک افراد بررسی کنند.
به همینخاطر سابقه این موارد را در افراد نزدیک خانواده بررسی کردند. در گام بعدی نیز اطلاعات مربوط به محل زندگی و مدرسه افراد مورد ارزیابی قرار گرفت. دانشمندان میخواستند ببینند که آیا دوستان مدرسه نیز مشکلات مشابهی را تجربه میکنند یا خیر.
نتایج بهدست آمده واقعا شگفتآور بودند. اگر شما با افرادی دوست باشید که از نظر ژنتیکی مستعد بیماریهای روانی هستند، شما نیز بهاحتمال زیاد به این مشکلات دچار خواهید شد. حتی اگر از نظر ژنتیکی چنین مسئلهای نداشته باشید. نتایج نشان میدهد تاثیر ژن دوستان مدرسه در سلامت روان فرد و احتمال مصرف مواد مخدر در نوجوانی بسیار بالا است.
هنوز دادههای زیادی در خصوص تاثیر اجتماعی ژنوم فرد در دسترس نیست؛ زیرا دانشمندان اخیرا به این موضوع علاقهمند شدهاند. هرچند پژوهشهای محدود انجام شده در این حوزه نشان میدهد که ژن های انسان میتوانند روی افراد نزدیک همچون حلقه دوستان مدرسه تاثیر بگذارند. متاسفانه دانشمندان هنوز موفق نشدهاند دلیل و چگونگی چنین اتفاقی را کشف کنند.
پژوهش اخیر بهصورت دقیق مشکل مصرف مواد مخدر، مصرف بیرویه الکل، افسردگی حاد و اختلال اضطراب را مورد بررسی قرار داده بود. در نهایت نیز مشخص شد که ژن دوستان مدرسه میتواند روی همه این موارد تاثیر داشته باشد. هرچند که تاثیر ژن بر مصرف مواد مخدر بسیار بیشتر بود. در واقع اگر یکی از دوستان شما مواد مخدر مصرف کند، تا ۵۹ درصد احتمال دارد که شما هم از نظر ژنتیکی به مصرف مواد مخدر تمایل پیدا کنید.
عجیبتر از همه اینکه حتی افرادی که در یک منطقه زندگی میکنند نیز میتوانند روی هم تاثیر بگذارند. البته این تاثیرگذاری نسبت به جمع دوستان کمتر است؛ اما همچنان قابلتوجه است. بررسیها نشان میدهد نوجوان بین ۱۶ تا ۱۹ ساله بیشتر از دیگران تحت تاثیر محل زندگی خود قرار میگیرند. گرچه مشکلات مربوطه بعدا در زندگی آنها بروز پیدا میکند.
یافتههای دانشمندان در طولانیمدت نیز نکته بسیار عجیبی را آشکار میکند. اگر یکی از دوستان شما به الکل اعتیاد داشته باشد، روی ژنتیک شما تاثیر خواهد گذاشت. البته ممکن است شما هرگز در طول زندگی خود بهسمت الکل نروید؛ اما فرزندان شما همچنان این ژن را خواهند داشت و ممکن است دچار مشکل شوند.
پیشتر گفته میشود که جمع دوستان از طریق ارتباط روانی میتوانند روی سلامت فرد تاثیر بگذارند. بهصورتی که مثلا فرد بهخاطر همراهی با دوستان خود سراغ مواد مخدر یا الکل برود. هرچند بررسیهای دانشمندان نشان میدهد که تغییر در سطح بیولوژیک و بسیار عمیقتری رخ میدهد. بدینترتیب میتوان گفت که دوستان و یا محله شما حتی میتوانند روی نسلهای آینده نیز تاثیر منفی داشته باشند.