گرمازدگی یک اورژانس پزشکی است و زمانی رخ میدهد که بدن دیگر نمی تواند خود را خنک کند. بدن از کم آبی رنج میبرد، زیرا نمی تواند گرمای داخلی را به محیط آزاد کند و در نتیجه دمای بدن به بیش از ۴۰ میرسد؛ فردی که دچار گرمازدگی میشود علائم زیر را دارد:
۱- دمای بدن بسیار بالا
۲- پوست داغی که عرق نمیکند و ممکن است قرمز به نظر برسد (در پوستهای قهوهای و سیاه دیدن آن سختتر است)
۳- ضربان قلب سریع
۴- تنفس سریع یا تنگی نفس
۵-سردرگمی و عدم هماهنگی
۶-تشنج
۷-از دست دادن هوشیاری
اگرچه هر کسی در هر زمان ممکن است از بیماریهای مرتبط با گرما رنج ببرد، برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند که شامل نوزادان و کودکان خردسال، افراد ۶۵ سال یا بیشتر، افرادی که اضافه وزن دارند و افرادی که در حین کار یا ورزش بیش از حد ورزش میکنند، افرادی که از نظر جسمی بیمار هستند، به ویژه با بیماری قلبی یا فشار خون بالا، یا داروهای خاصی مانند افسردگی، بیخوابی، یا گردش خون ضعیف مصرف میکنند.
نوزادان و کودکان که یکی از گروههای در معرض خطر جدی گرما زدگی هستند برای جلوگیری از گرمازدگی در این گروه سنی نکاتی باید به یاد داشت که عبارتند از هنگام گرم بودن هوا مراقب باشید که لباس نوزادان را زیاد نکنید، به آنها مایعات اضافی بدهید تا بنوشند، شیر مادر یا شیر خشک بیشتر؛ اگر از شیر گرفته شدهاند باید آب اضافی مصرف کنند. مادران شیرده در روزهای گرم باید خودشان آب اضافی بنوشند. به فرزندان خود آموزش دهید که در گرما به بدن خود توجه کنند و اگر احساس خوبی ندارند یا نیاز به استراحت دارند به بزرگسالان بگویند. آنها را هیدراته نگه دارید. به کودکان خود یادآوری کنید که به طور منظم و در تمام طول روز آب بنوشند. هنگام بیرون رفتن آب همراه داشته باشید تا همیشه در دسترس باشد. برونده ادرار آنها را کنترل کنید. لباسهای سبک و روشن بپوشند. کودکان، مانند بزرگسالان، در هوای گرم به لباسهای سبک نیاز دارند؛ وزن و رنگ سبک. رنگهای تیره گرما را از نور خورشید جذب میکنند؛ در حالی که رنگهای روشن آن را منعکس میکنند.
هرگز کودک را بدون مراقبت در ماشین رها نکنید. خودروها هنگام پارک در زیر نور خورشید، حتی زمانی که هوا گرم نیست، به سرعت تا دمای خطرناک گرم میشوند. هنگام پارک کردن، صندلی عقب را چک کنید تا مطمئن شوید که همه از ماشین خارج شدهاند.
خانه خود را خنک نگه دارید. اگر تهویه مطبوع ندارید، پنجرهها را برای تهویه باز کنید و یک پنکه راهاندازی کنید.
در مجموع در شرایط هوای گرم، برای کمک به جلوگیری از گرمازدگی لازم است اقدامات زیر را انجام دهید؛
۱- نوشیدنیهای سرد بیشتری بنوشید، به خصوص اگر فعال هستید یا ورزش میکنید مهمترین کاری که میتوانید برای جلوگیری از گرمازدگی انجام دهید، این است که بیشتر از حد معمول آب بنوشید؛ زیرا مایعات خود را از طریق تعریق از دست میدهید. زمانی که بیرون از منزل هستید یا ورزش میکنید، هر ساعت دو تا چهار فنجان مایعات بنوشید.
اگر طرفدار نوشیدن آب در تمام طول روز نیستید، نوشیدنیهای دیگری مانند اسموتیهای میوه، آب سبزیجات، آب لیمو یا لیموترش به شما کمک میکنند تا هیدراته بمانید.
۲- سبزیجات آبرسان مصرف کنید.
برای جلوگیری از کم آبی بدن و جلوگیری از گرمازدگی، از میوهها و سبزیجاتی که آبرسان هستند، استفاده کنید. آنها محتوای آب بالایی دارند و حاوی الکترولیتهای ارزشمندی هستند که به شما کمک میکند تعادل مایعات را حفظ کنید، سطح فشار خون را ثابت نگه دارید و به سیگنالهای عصبی کمک میکند. برخی از بهترین غذاهای آبرسان برای غلبه بر علائم گرمازدگی عبارتند از هندوانه، پرتقال، انواع توت ها، خیار، کدو سبز، کاهوی سالادی، کلم بروکلی
۳- از نوشیدنی های قندی، الکل و کافئین خودداری کنید.
جلوگیری از کم آبی بدن با اجتناب از مصرف نوشیدنی های شیرین، الکل و کافئین بسیار مهم است. همه این نوشیدنیهای باعث افزایش ادرار و از دست دادن الکترولیت میشوند. به علاوه، مصرف بیش از حد قند میتواند منجر به التهاب شود. این امر علائم گرمازدگی را حتی بدتر میکند.
اگرچه نوشیدنیهای ورزشی برای هیدراته نگه داشتن شما در حین فعالیت بدنی به بازار عرضه میشوند، اما بسیاری از این محصولات حاوی مقدار زیادی قند اضافه شده و طعمدهندههای مصنوعی هستند، بنابراین به جای آن از الکترولیتهای طبیعی که در میوه و سبزیجات وجود دارد، استفاده کنید.
۴- لباسهای رنگ روشن و گشاد بپوشید.
۵- از ساعت ۱۱ صبح تا ۴بعد از ظهر از آفتاب دوری کنید.
۶- از ورزش شدید در فضای باز در طول روز به ویژه در ساعات مذکور اجتناب کنید.
۷- اگر در روزهای بسیار گرم داخل خانه هستید، پردهها را ببندید، اگر هوا گرمتر از خانهتان است، پنجرهها را ببندید و تجهیزات الکتریکی و چراغهایی که گرم میشوند را خاموش کنید.
۸- کودکان، افراد مسن و افراد مبتلا به بیماریهای مزمن (مانند دیابت یا مشکلات قلبی) بیشتر در معرض خطر گرمازدگی هستند.
۹- داروهای خود را بررسی کنید.
برخی از داروها میتوانند خطر گرمازدگی را افزایش دهند؛ زیرا بر نحوه واکنش بدن به گرما تأثیر میگذارند یا تعادل نمک و آب بدن را مختل میکنند. داروهایی که ممکن است توانایی شما را برای مقابله با دمای بالا تغییر دهند عبارتند از: آنتی بیوتیکها، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی، آنتی هیستامینها، داروهای بیماری قلبی، فشار خون و کلسترول، ملینها، دیورتیکها، داروهای تشنج اگر هر یک از این نوع داروها را مصرف میکنید، با پزشک خود در مورد افزایش خطر گرمازدگی صحبت کنید.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، مطالعات همچنین نشان می دهد که باز کردن پنجره ها و استفاده همزمان از فن ها میتواند در برابر گرمازدگی در طول موج گرما محافظت کند. فقط مطمئن شوید که هوای گرم در گردش نیست، که میتواند خطرناک باشد.
اگر فردی دچار گرمازدگی است، این چهار مرحله را دنبال کنید:
۱- او را به مکانی خنک منتقل کنید.
۲- تمام لباسهای غیرضروری مانند ژاکت یا جوراب را درآورید.
۳- از او بخواهید یک نوشیدنی ورزشی یا آبرسانی یا آب خنک بنوشد. کم کم به او مایعات خنک مثل آب همرا ه با کمی لیموترش خاکشیر یا تخم شربتی بدهید.
۴- پوست او را خنک کنید؛ او را با آب خنک اسپری کنید و باد بزنید. بستههای سرد که در پارچه پیچیده شده و زیر بغل یا روی گردن گذاشته شود نیز خوب است.
با مجموعه این اقدامات فرد گرمازده باید طی ۳۰ دقیقه شرایط و احساس بهتری داشته باشد.