والدینی هستند که خودشان با علم و آگاهی اقدام به ارسال تصاویری از زندگی روزمره خود در فضای مجازی میکنند و به اصطلاح این روزها بلاگر هستند و کودکانشان را هم وارد این کار کردهاند. نوزادانی که قبل از تولد سوژه فضای مجازی میشوند و والدین آنها قبل از تولد فرزندشان اقدام به ساخت صفحهای اختصاصی برای کودک خود در فضای مجازی میکنند. بعد از تولد نیز این کار همچنان ادامه دارد. مرکز پژوهشهای مجلس پیشنویس طرحی با عنوان مسوولیت تاییدکنندگان در تبلیغات بازرگانی فضای مجازی را ارائه کرده که به نظر، هدف از آن تدوین قانون جدید تبلیغات افراد مشهور و همچنین شاخهای مجازی و البته صیانت از حقوق مصرفکنندگان کالاها و خدمات در برابر آگهیهای فریبنده و گمراهکننده است. این ویرایش نخست طرح پیشنهادی برای صیانت از حقوق کاربران و مخاطبان تبلیغات در فضای مجازی است که ممکن است در آینده تغییر کند.
انتشار روزمرگیها، خصوصیترین قسمت زندگی، تفریحات، آشپزیها و... ازجمله مهمترین تولیداتی هستند که همهروزه در فضای مجازی شاهد آن هستیم، اما در این بین نباید از تبلیغاتی که این کاربران برای کسب درآمد انجام میدهند غافل شد، متاسفانه در بیشتر موارد بازیگر محتواهای تبلیغاتی در این پیجها کودکانی بوده که ناخواسته و حتی از دوران جنینی وارد بازار کار شده و بهعنوان نماینده یک تجارت، فعال هستند.
کودکی که همه تلاشش را میکند تا بهجای بازی در دنیای کودکانه آنگونه که از او خواسته شده است و مانند یک مانکن راه برود و رفتار کند، شاید در این بین دچار استرس و ترسهایی هم شود که نکند درست و آنگونه که باید و شاید کار از آب درنیاید، حال بماند که تمرینها برای این حرکات چند ساعت از وقت آن بچه را گرفته و تا چه حد تنبیه شده است.
مهدیان، روانشناس چهره خاص کودکان را یکی از علل مهم برای سوءاستفاده والدین از فرزندان در تبلیغات عنوان و اظهار کرد: اجبار کودک به لبخند مصنوعی، آرایش مو و صورت کودک، تاکیدشان برای خواندن شعر یا ترانه نامناسب با سنش باتوجهبه اینکه این کار برای آن کودک نامفهوم است، ازجمله اقداماتی است که ازسوی گردانندگان ابرپیجها صورت میگیرد.
مسیر غلط
وی با بیان اینکه حضور کودکان در فضایی مانند اینستاگرام آن هم با ظاهری نامناسب بهمنزله تمرین برای فساد است، چراکه این کودکان به درخواست والدین نقاب بر چهره زده و کارهایی را انجام میدهند که هیچ تناسبی با سنش نداشته و درواقع نوعی مطرح شدن غلط از شخصیت کودک است. این اقدامات در آینده منجر به مشکلات رشدی، اجتماعی و ضداجتماعی در کودک میشود.
مهدیان با اشاره به اینکه کودک باید تا هفتسالگی به حال خود رها شود و آزادانه مطابق برنامه طبیعی رشد کند، ادامه داد: اقدام والدین برای انجام کارهایی که والدین میخواهند بهنوعی کنترل خارجی است و اجبار، تقلب اجحاف در این نوع رفتار
موج میزند.
این روانشناس بیان داشت: کودکی کردن کودک حق مسلم اوست و والدین در قبال کودک برای فراهم ساختن زمینه تحقق آن موظف هستند، وادار کردن کودک به اعمال نامناسب سن باعث کاهش اعتمادبهنفس در وی میشود. کودکی که با جلبتوجه دیگران و عرضه خود به آنها رشد کرده، بزرگ شده و زندگی کرده است در غیاب آن هویت خود را از دست میدهد و این موضوع سلامت کودک را در حال و آینده به خطر خواهد انداخت.
استفاده از کودکان برای تبلیغات مصداقی بارز از سوءاستفاده است و ازآنجاییکه این اقدام تشویق و تنبیههایی به همراه دارد اثرات منفی ماندگاری بر روحیه کودک میگذارد. تحقیقات حاکی از آن است که کودکان و خصوصا دختربچههایی که ابزار تبلیغات میشوند ممکن است مورد آزار روانی یا جسمی قرار گیرند.
شبکه اجتماعی اینستاگرام موجب رونق یافتن کسبوکارهای کوچک شده است، اما فرهنگ مبتذلی در بعضی لایههای آن جریان دارد که نگرانکننده است، این موضوع کسب درآمد از موجودی که هنوز حق انتخاب آینده خود را ندارد در نظر همه غیراخلاقی است؛ اما متاسفانه درنظرگرفتن اخلاق و حقوق دیگران وقتی که پای پول در میان باشد، بهکلی از یاد میرود حتی اگر آن حق از آن فرزندان باشد.
طرح ممنوعیت
طرح پیشنهادی کارشناسان مرکز پژوهشهای مجلس تصریح دارد؛ هرگاه تاییدکننده اقدام به تایید و معرفی آن دسته از کالاها و خدماتی کند که مشتمل بر ادعاهایی درخصوص ویژگی، کیفیت، خاصیت، آثار جانبی، اثربخشی، گواهینامه استاندارد و ... باشد، باید مجوزها و گواهیهای مربوطه را بررسی و از صحت آنها اطمینان حاصل کند. همچنین برای تایید و معرفی آن دسته از کالاها و خدماتی که تبلیغ آنها نیازمند اخذ مجوز تبلیغ از مراجع ذیصلاح قانونی است، باید مجوز قانونی گرفته شود.
افزون بر اینکه ارائه هرگونه اطلاعات نادرست و تایید و معرفی خلافواقع در حوزه محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیبرسان به سلامت که موجب گمراهی و فریب مخاطب یا کاربر شود، مشمول قانون ممنوعیت تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیبرسان به سلامت در رسانههای ارتباط جمعی داخلی و بینالمللی و فضاهای مجازی مصوب سال ۱۳۹۷ است. این پیشنویس جدید تاکید دارد: استفاده از اشخاص کمتر از ۱۸ سال در تبلیغات فضای مجازی و همچنین تایید کالاهای موردمصرف کودکان ممنوع است و هرگونه تایید دارو، فرآوردههای شیر نوزاد، نوشیدنیها و سایر موادغذایی که بهعنوان جایگزین کاملکننده یا مکمل شیر مادرند ممنوع میشود.