حج تمتع در شرایطی امسال برگزار خواهد شد که همچنان شیوع کرونا در جهان قربانی می‌گیرد و با وجود واکسیناسون عمومی، هنوز این ویروس به صورت کامل مهار نشده است.
سهمیه ۸۵ درصدی زائران خارجی در حج تمتع امسال
با این وجود، امسال دولت سعودی پس از اعتراض کشور‌های مختلف مبنی بر ۲ سال نپذیرفتن زائر خارجی در ایام حج تمتع، قرار است یک میلیون زائر زیر ۶۵ سال را در ایام حج بپذیرد که به گفته مسؤولان ۸۵ درصد سهمیه حج تمتع سال جاری به زائران کشور‌های خارجی اختصاص یافته است و ۱۵۰ هزار ساکن عربستان در حج تمتع ۱۴۴۳ حضور می‌یابند.
سهمیه ایران برای حج ۱۴۰۱ بیشتر می‌شود؟
همچنین به گفته اکبر رضایی، معاون عمره و حج سازمان حج و زیارت، دولت عربستان سهمیه ایران برای حج سال جاری را ۳۹ هزار و ۶۳۵ نفر اعلام کرده است که ایران خواستار افزایش سهمیه پنج هزار نفری شده تا به این ترتیب سهمیه ایران در حج امسال را ۴۴ هزار و ۶۳۵ نفر شود. البته برای تحق این امر باید منتظر نظر سعودی‌ها باشیم.
ویزای عربستان هنوز برای نمایندگان حج و زیارت صادر نشده است
هر ساله برای ایام حج تمتع، عربستان از کشور‌های اسلامی دعوت می‌کند تا تفاهم‌نامه حج منعقد شود، اما امسال با توجه به اینکه سعودی‌ها پذیرش زائران خارجی را دیر اعلام کردند، هنوز تفاهم‌نامه حج با بسیاری از کشور‌ها همچون ایران اسلامی منعقد نشده و حتی طرف سعودی ویزایی برای نمایندگان کشورمان صادر نکرده است.
هزینه سفر حج تمتع ۱۴۴۲ در شرایط کرونا
یکی از موضوعاتی که موجب نگرانی مشمولان حج تمتع امسال شده، هزینه‌های این سفر معنوی است. سال گذشته عربستان که ۶۰ هزار زائر ساکن این کشور را پذیرش کرد، هزینه‌های حج تمتع را نیز به بسیار بالا برد و حج تمتع در سه گروه قیمتی «برج ویژه میهمانان» با هزینه ۱۶ هزار و ۵۶۰ ریال سعودی، «چادر ویژه میهمان» با هزینه ۱۴ هزار و ۳۸۱ ریال سعودی و «چادر عمومی میهمان» با هزینه ۱۲ هزار و ۱۱۳ ریال سعودی برگزار شد.
تشرف بیش از یک میلیون زائر به خانه خدا در شرایط کرونا
هزینه سفر حج تمتع ۱۴۴۲ برای سعودی‌ها هم گران بود و برخی آن را «حج لاکچری» نامیدند. البته در آن زمان عربستان دلیل بالا رفتن هزینه‌ها را لزوم اعمال دستورالعمل‌های بهداشتی و کاهش تعداد زائران عنوان کرد، اما امسال که بیش از یک میلون زائر در ایام حج تمتع به خانه خدا مشرف می‌شود، به طور حتم امکان فاصله‌گذاری اجتماعی همچون حج تمتع سال گذشته وجود ندارد و حتی عربستان هم در صدد اعمال چنین محدودیت‌هایی نیست؛ چرا که در حال حاضر عمره رمضانیه با حضور بیش از یک میلیون زائر داخلی و خارجی در حال انجام است و فاصله‌گذاری اجتماعی هنگام طواف خانه خدا یا اقامه نماز اعمال نمی‌شود و استفاده از ماسک نیز در فضا‌های باز اختیاری است.
با این وجود، هزینه سفر حج تمتع با توجه به بالا رفتن نرخ ارز، نسبت به گذشته افزایش یافته است، اما با تدبیر مسؤولان سازمان حج و زیارت و همکاری بانک مرکزی، با توجه به برگزاری نشدن حج تمتع در ۲ سال اخیر، قیمت ارز اختصاص یافته به عملیات حج تمتع در سال ۹۹ که ۹ هزار تومان بود، برای افرادی که هزینه حج تمتع آن سال را به طور کامل پرداخت کردند، ثابت ماند و قرار شد دیگر این افراد مشمول افزایش هزینه اصلی حج نشوند.
درآمد عربستان از عمره و حج تمتع
زیارت خانه خدا برای سعودی‌ها منبع درآمد نیز به شمار می‌رود؛ تا جایی که بر اساس برخی گزارش‌ها درآمد دولت عربستان از برپایی حج تمتع و عمره مفرده سالانه حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده است که این هزینه در ایام کرونا که زیارت خانه خدا متوقف و پس از آن محدود شد، به صورت چشمگیری کاهش پیدا کرد.
عربستان مالیات بر ارزش افزوده برای سفر به سرزمین وحی را تا ۱۵ درصد افزایش داد
حالا دولت سعودی برای جبران بخشی از کاهش درآمد، در سال‌های اخیر مالیات بر ارزش افزوده و حتی قیمت سوخت را بالا برده و به موازات آن، هزینه سفر حج تمتع هم برای زائران بیشتر از قبل شده است؛ به طوری که برخی از افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی مالیات بر ارزش افزوده سفر به سرزمین وحی در سال جاری خبر می‌دهند.
به گفته سیدصادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت هزینه سفر حج تمتع در سال ۹۹ به طور متوسط سه هزار و ۵۰۰ دلار بوده است و زائران این مبلغ را با ارز ۹ هزار تومانی که دولت به عملیات حج تمتع آن سال اختصاص داد، پرداخت کردند و به این ترتیب هر کدام از مشمولان حج تمتع ۳۲ تا ۴۱ میلیون تومان برای حج تمتع آن سال واریز کردند.
هزینه حج تمتع ۱۴۰۱ افزایش می‌یابد؟
اکنون در صورتی که عربستان قصد اعمال افزایش مالیات بر ارزش افزوده را داشته باشد، بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار هزینه سفر به سرزمین وحی افزایش می‌یابد که به نظر می‌رسد زائران باید این مبلغ را بر اساس ارز نیمایی پرداخت کنند. البته این امر تا امضای تفاهم‌نامه حج تمتع بین ایران و عربستان قطعی نیست.
احتمال تکمیل شدن ظرفیت هتل‌های مناسب مکه توسط سایر کشور‌ها
علاوه بر این، با توجه به اینکه هنوز تیم اجرایی و نمایندگان حج و زیارت کشورمان برای انعقاد تفاهم‌نامه به عربستان دعوت نشده‌اند، وضعیت اسکان زائران نیز نامشخص است و احتمال اجاره رفتن هتل‌های مناسب و تکمیل شدن ظرفیت آن‌ها توسط سایر کشور‌ها و در نتیجه نامناسب بودن اسکان زائران کشورمان در سرزمین وحی دور از انتظار نیست.
سال ۹۹ سهمیه ایران در حج تمتع ۸۶ هزار و ۵۵۰ نفر بود که حج تمتع در آن سال به دلیل شیوع کرونا برگزار نشد و بیش از ۷۴ هزار نفر از افراد واجد شرایط هزینه این سفر معنوی را پرداخت کردند تا در اولویت اعزام سال بعد قرار گیرند. همچنین افرادی که این مبلغ را نپرداختند، مقرر شد هزینه حج تمتع به روز برای آن‌ها محاسبه شود.
