السا صالحی در یادداشتی در ارتباط ویژگی های کودکان سخت و همچنین تکنیک های برخورد با این قشر از کودکان نوشت: کودکان سخت آستانه تحمل پایینی دارند و معمولا کودکانی عصبی و پرخاشگر هستند،آنها معمولا بد قلق و تربیت پذیری دشواری دارند. کودکان سخت به راحتی با اطرافیان خود سازگار نمی شوند، لازم است بدانید کودکان سخت اغلب به بی نظمی تمایل دارند و در مواجه با یادگیری مطلب جدید ، کند عمل می کنند. این کودکان ، کودکانی بد قلق و دشوار هستند که به موجب برخورداری از سیستم عصبی رشد نیافته همواره به مخالفت، لجبازی، شیطنت و شکست قوانین می پردازند.
لذا این کودکان درورود به یک محیط جدید به سختی با دیگران ارتباط می گیرند.. و شدیدا تمایل به نامنظمی دارند و در راستای مقابله با تغییرات، واکنش های تندی را بروز می دهند. به عبارتی دیگر کودک سخت نسبت به تغییرات زندگی حساس عمل می کند.
همچنین این کودکان همواره در تلاش هستند تا با بی توجهی به حرف والدین به خواسته های خود دسترسی پیدا کنند.
آیا میدانید کودکان سخت چه ویژگی هایی دارند؟ / تکنیک های برخورد با کودکان سخت چیست؟
در ادامه برخی از نشانه های رفتاری کودکان سخت را بیان می کنیم:
پافشاری برای رسیدن به امیال و خواسته
آستانه ی تحمل پایین
خود گردانی مکرر برای جلب توجه
گریه های مداوم بدون دلیل موجه
بهانه جویی
کینه توزی
لجبازی و بد خلقی
اختلال در روند خواب و بیداری
جیغ و داد زدن
شکست هنجار و قوانین
بروز هیجانات منفی
دو مورد از مهمترین ویژگی ها و مشخصه های کودکان سخت
پرخاشگری
پرخاشگری یکی از نشانه های اصلی کودکان سخت به شمار می رود. پرخاشگری و عصبانیت کودکان سخت با علائمی نظیر تعریق، قرمز شدن صورت، نفس کشیدن تند و ضربان قلب بالا بروز پیدا می کند.
عدم انعطاف پذیری
یکی دیگر از ویژگی های کودکان سخت، انعطاف ناپذیری است. کودکان انعطاف ناپذیر با رفتار هایی مضطرب، بهانه جو و خشمگین همواره در راستای ارتباط با دیگران دچار مشکل هستند.
به منظور افزایش انعطاف پذیری کودک می بایست به صورت آهسته وی را در معرض تغییر و تحول قرار داد. .
حیطه ی فعالیت کودکان انعطاف ناپذیر بسیار محدود است. در واقع کودکان سخت برای انجام فعالیت های روزمره حیطه ی محدود تری را انتخاب می کنند و تا موقعی که به تغییرات جدید عادت نکنند، دچار تنش می شوند.
همچنین تجربه ی شکست در امور مختلف سبب می شود تا کودک در مقابله با مشکلات زندگی به دنبال راه حل باشد.
در واقع به هر میزان که انعطاف پذیری در یک کودک افزایش پیدا کند، آسیب پذیری وی نیز سیر نزولی می یابد.
از سری ویژگی های کودک سخت و انعطاف ناپذیر می توان به عدم اعتماد به نفس، بهره گیری کمتر از هوش، منفی نگر، عدم تحلیل مسائل و … اشاره کرد.
نکته: کم خوابیدن و نداشتن خواب عمیق سالم، باعث افزایش لجبازی می شود.
کودکانی که به علت عوامل روانی، سطح نرمالی از هورمون ها و نوروترنسمیترهای مغزی ندارند، خواب عمیق از نوع دوک های خواب را تجربه نمی کنند و بیشتر در خواب عمیق با ذهن بیدار (خواب عمیق ثانویه) یا خواب REM به سر میبرند.
بنابر این این کودکان در طول روز لجباز تر می شوند و سطح سازگاری پایین تری دارند.
همچنین خواب شب مهمتر ازخواب روز است.
خواب روز خصوصا به صورت طولانی اصلا توصیه نمی شود، چون درخواب روزانه عواملی نظیر نور و صدا باعث بر هم خوردن ریتم خواب می شود و کودک پس از بیداری آرامش ندارد.
راهکارهایی برای کاهش لجبازی در کودکان سخت
۱-تکرار بیش ازحد توصیه، کودک را لجباز می کند.
۲- بجای توصیه‌های دستوری از توصیه‌های خبری استفاده کنید.
۳-خواسته‌های موجه کودک را پاسخ دهید.
۴- به کودکانتان توجه بیشتری داشته باشید.
۵- سرزنش کردن بیش ازحدکودک، او را لجبازتر می‌کند
۶- به فرزندانتان حق انتخاب دهید.
نکته :کوبیدن سر به دیوار، پرت کردن اشیاء و… جزو عاداتی است که برخی کودکان در سنینی خاص آن را تجربه می کنند. لذا با روش های درست رفتاری می توان این عادات را از لیست رفتارهای خود حذف نمود.
در ابتدا سعی کنید هرگونه زمینه برای عصبانی شدن او را شناسایی کنید. و از وقوعش جلوگیری نمایید. البته مقصود ما لوس و پرتوقع نمودن کودک نیست. بلکه با برخی تغییرات در رفتار خود می تونیم این اتفاق را به حداقل برسونید. مثلا اگر او باید چند بار شما را صدا بزند تا پاسخ گو باشید در دفعه اول این کار را بکنید تا او را پرخاشگر نکنید.
تکنیک های برخورد با کودکان سخت
امرو نهی بی مورد، مخالفت های بی دلیل و افراطی، سخت گیری های بیجا ، تنبیه بدنی ، امرو نهی مستقیم و…
همه از عواملی است که او را تند خو می سازد.در عوض سعی کنید با روش های غیر مستقیم( بازی گونه)، انتقال حواس، حرف زدن و دلیل اوردن، قصه گویی و… او را به امری ترغیب و یا از امری باز دارید.
در هنگام عصبانیت او سریعا حواسش را پرت کنید و یا با یک بازی او را مشغول کنید ،با این کار از تکرار سرکوبیدن و یا پرت کردن خودداری کرده اید و به مرور عادت را کمرنگ تر کرده اید.
به هیچ عنوان او را از پرت کردن به صورت مستقیم نهی نکنید. سعی کنید ابزارهای کمی در اختیارش قرار دهید، در این مواقع مراقب دستانش باشید. از حرکات چهره و بی توجهی به او برای مدت کم استفاده کنید. با حرکاتی مثل ابراز ناراحتی خود، و یا نگاه های افسوس گونه به شیء پرت شده و یا دردی که از پرت شدن شیء به بدن شما ایجاد شده و… ،
کار زشت او را به او گوشزد کنید.
گوش سپردن به سخنان کودک سخت
برای کودکان به شدت حائز اهمیت است که احساس کنند حرف هایشان شنیده شده است. بدین ترتیب برای جلوگیری از بروز رفتار های جلب توجه گرایانه همواره سعی کنید تا در مواقعی که کودک احساس خوشحالی و ناراحتی را بروز می دهد به او گوش دهید و با نشان دادن احساسات او را از جایگاهی که در خانواده دارد، آگاه کنید.
پیشنهاد گزینه ی بهتر
به طور کلی والدین به کنترل رفتار های کودک تمایل دارند. این امر باعث بروز ممانعت از اطاعت والدین توسط کودک می گردد. مسلما پیشنهاد گزینه ی بهتر جایگزین مناسبی برای کنترل رفتار های کودک به شمار می رود.
برای این منظور زمانی که کودک وسایل موجود در کمد را بیرون ریخته است، به جای بیان اجبار در جمع کردن وسایل، به او پیشنهاد دهید در میان کار های مختلف ترجیح به انجام کدام کار می دهد.
بهتر است بدانید زمانی که کاری را به کودک می سپارید به او فرصت اتمام کار را بدهید و به منظور جلوگیری از بی مسئولیتی در کودک از کمک کردن به او بپرهیزید.
