گرمازدگی به گرم شدن بیش از اندازه‌ی بدن می‌گویند که معمولا ناشی از مواجهه‌ی طولانی مدت با دمای بالا یا فعالیت بدنی در دمای بالا است.
گرمازدگی جدی‌ترین نوع آسیب گرمایی است و درصورتی که دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه‌ی سانتی گراد برسد، اتفاق می‌افتد. بدیهی است که این شرایط در ماه‌های تابستان بیشتر دیده می‌شود. در نظر داشته باشید که گرمازدگی به درمان اورژانسی نیاز دارد. اگر درمان نشود می‌تواند منجر به تخریب مغز، قلب، کلیه‌ها و ماهیچه‌ها شود. هرچه بیشتر درمان به تعویق بیفتد، آسیب شدیدتر می‌شود و خطر به جا ماندن عوارض جدی یا مرگ افزایش می‌یابد.
علائم و نشانه‌های گرمازدگی
دمای بالای بدن: علامت اصلی گرمازدگی، بالا بودن دمای مرکزی بدن در اندازه گیری از طریق مقعد (اندازه گیری رکتال) به میزان ۴۰ درجه سانتی گراد یا بالاتر است.
تغییر وضع هوشیاری یا رفتاری: گیجی، پرخاشگری، صحبت منقطع، آشفتگی، دلیریوم (روان آشفتگی یا در واقع اختلال کلی اعمال شناختی)، تشنج و کما همگی ناشی از گرمازدگی هستند.
تغییر در تعریق: در گرمازدگی ناشی از هوای گرم، پوست در لمس خشک و داغ است اما در گرمازدگی ناشی از ورزش شدید، پوست ممکن است در لمس خشک و کمی مرطوب باشد.
گرگرفتگی پوست: وقتی دمای بدن بالا می‌رود، پوست ممکن است به رنگ قرمز دربیاید.
ضربان قلب بالا: ضربان قلب می‌تواند به مقدار قابل توجهی افزایش یابد زیرا استرس گرمایی برای کمک به خنک کردن بدن فشار زیادی به قلب وارد می‌کند.
سردرد: سردردی که ممکن است ضربان دار باشد.
عواملی که باعث گرمازدگی می‌شود
مواجهه با محیط داغ
در نوعی از گرمازدگی که گرمازدگی غیرفعالیتی (کلاسیک) نامیده می‌شود، بودن در محیط داغ منجر به افزایش دمای مرکزی بدن می‌شود. این نوع از گرمازدگی معمولا بعد از مواجهه با هوای داغ و مرطوب، مخصوصا برای مدت طولانی، اتفاق می‌افتد و اغلب در افراد مسن و یا افرادی که بیماری‌های مزمن دارند دیده می‌شود.
فعالیت شدید
گرمازدگی فعالیتی با افزایش دمای مرکزی بدن که در اثر فعالیت فیزیکی شدید در هوای گرم است، ایجاد می‌شود. هر فردی که در هوای گرم ورزش یا کار کند ممکن است دچار این مشکل شود، اما در افرادی که به این شرایط عادت ندارند بیشتر دیده می‌شود.
راهای درمان گرمازدگی از دیدگاه طب سنتی
استفاده از خاکشیر یخ‌زده و شربت آب‌لیمو برای جلوگیری از گرمازدگی موثر است.
تخم شربت در حقیقت دانه گیاه ریحان است که به علت داشتن ترکیبات لعاب‌دار به صورت محلول در آب (شربت) استفاده می‌شودو لعاب این دانه‌ها پس از جذب آب، به صورت ژله‌ای درمی‌آید که می‌تواند برای رفع عطش مورد استفاده قرار گیرد. تخم شربتی در طب سنتی ایران به عنوان رفع کننده التهابات دستگاه تناسلی و مجاری ادرار کاربرد بسیار داشته است.
به‌لیمو گیاهی به صورت درختچه است که از برگ آن استفاده می‌شود. این گیاه از قدیم در طب سنتی ایران به عنوان: آرام‌بخش، ضد تشنج، ادرارآور، رفع گرمازدگی، رفع کننده سرگیجه و تپش قلب مورد استفاده بوده و در حال حاضر نیز از آن استفاده می‌شود.
هندوانه یک میوه تابستانی لطیف، آبدار، خنک کننده، آرام بخش و مسکن التهابات درونی است که اصولا برای رفع عطش در اوج گرمای تابستان مصرف می‌شود و مورد پسند بسیاری از مردم است. طبیعت هندوانه سرد و تر است و برای افراد گرم مزاج بسیار مطلوب است.
نوشیدن گلاب همراه با مقداری یخ به قدری که باعث استفراغ شده و صفرا را خارج کند. نوشیدن گلاب خنک، گرمی درون را از بین می‌برد و بدن را تقویت می‌کند.
