پزشکان معتقدند فردی که از سلامتی برخوردار بوده و در سنین جوانی است، میتواند برای مدت زمانی بین ۳ تا ۸ روز از مصرف آب و تا ۸ هفته از مصرف غذا خودداری کند، به شرطی که محرومیت از غذا با محرومیت از آب همزمان نباشد.
اما این حکم در مورد همه افراد صدق نمیکند، زیرا برخی بسته به وضعیت جسمی و سلامتی ممکن است بیش از این مدت دوام آورند و برخی ممکن است در کمتر از این مدت جان خود را از دست دهند.
عوامل مؤثر در تحمل گرسنگی
این موضوع به چند عامل بستگی دارد، شاید مهمترین عامل، عامل روانی است که در اراده انسان نمایان میشود.
میزان چربی در بدن، دیگر عامل تعیین کننده در این زمینه است؛ هرچه حجم چربی در بدن بیشتر باشد، توانایی زنده ماندن اعتصاب کننده بیشتر است، زیرا بدن انسان قندها، چربیها و پروتئینها را ذخیره میکند تا به او برای بقا در شرایط خطر کمک کند. در حالت گرسنگی، بدن ابتدا قندها، سپس چربیها و در نهایت پروتئینها را مصرف میکند.
بدن در هشت ساعت نخست پرهیز از غذا گلوکز مصرف میکند و تقریباً هیچ تغییری در عملکرد سلولهای بدن مشاهده نمیشود. سپس بدن تا ۴ ساعت بعد شروع به تجزیه گلوکز ذخیره شده در قالب گلیکوژن در کبد و عضلات میکند. پس از آن، علائم کمبود گلوکز ظاهر میشود.
با از بین رفتن گلیکوژن، بدن راهی غیر از گرفتن گلوکز از اسیدهای آمینه ندارد، زیرا سلولها شروع به تجزیه ذخایر چربی موجود در زیر پوست میکنند تا اسیدهای چرب را به دست آورند و از آنها به عنوان سوخت مستقیم استفاده کنند و از این طریق به گلیسیرین یا گلیسرول که میتواند به گلوکز تبدیل شود، دست یابند. این فرایند در سه روز نخست اعتصاب رخ میدهد و باعث ضعف و سستی بدن میشود.
چه مدت میتوانیم بدون غذا زنده بمانیم؟
از جمله عواملی که بر توانایی جسم در تحمل خودداری از غذا تاثیر میگذارد، فرآیند متابولیسم است. متابولسم فرآیندی است که از طریق آن غذا به انرژی تبدیل میشود و با کاهش میانگین آن، تبدیل مواد غذایی ذخیره شده به انرژی کاهش مییابد، بنابراین بدن این مواد غذایی را برای مدت طولانی تری حفظ میکند و این بدان مفهوم است که مدت زمان طولانی تری بدون غذا زنده میماند.
آب و هوا نیز عنصر اثر گذار دیگری بر توانایی فرد برای زنده ماندن بدون غذاست، زیرا گرمای بالا به مفهوم کم آبی سریعتر بدن و سرما به مفهوم میزان متابولیسم بالاتر برای حفظ دمای بدن در نقطه طبیعی است.
عوارض پرهیز از غذا خوردن
پرهیز از غذا برای چند روز باعث ضعف، سرگیجه، اسهال مزمن، ناراحتی، عدم توانایی در تصمیم گیری، کاهش میل جنسی و ضعف در سیستم ایمنی بدن میشود. در صورت ادامه اعتصاب غذا، دستگاههای مختلف بدن به تدریج از کار میافتند و عوارض شدیدتری مانند توهم، اسپاسم عضلات و ضربان نامنظم قلب ظاهر میشود.
چه مدت میتوانیم بدون غذا زنده بمانیم؟
اما خطرناکتر از گرسنگی ناشی از اعتصاب غذا، جبران مجدد بدن برای خوردن غذاست، به گونهای که روند تغذیه مجدد نباید به طور ناگهانی انجام شود. زیرا چنین اقدامی میتواند با توجه به بروز اختلال عمده در نمکها و مایعات بدن و همچنین اختلالات هورمونی، باعث بیماری و حتی منجر به مرگ شود؛ بنابراین، کسانی که بیش از ۵ روز بدون غذا بوده اند، باید تحت نظارت پزشک و از طریق کنترل عملکرد کلیه، کبد و ترکیبات خون و نیز انجام آزمایشهای دقیق از سطح نمکهای خون دوباره تغذیه را آغاز کنند.