این سوره درباره دعوت پیامبر (ص) به احیا (عبادت شبانه) و تلاوت قرآن و آمادگی برای پذیرش برنامه رسالت، دعوت پیامبر (ص) به شکیبایی، مقاومت و مدارا با مخالفان، بحث از معاد و فرستادن حضرت موسی به سوی فرعون و سرکشی و سپس عذاب او سخن می‌گوید.
اخبار مذهبی - پیامبر (ص) درباره فضیلت تلاوت سوره مزمل می‌فرماید: هر کس این سوره را دائما بخواند، خداوند سختی‌های دنیا و آخرت را از او برمی‌دارد و او پیامبر (ص) را در خواب خواهد دید.
امام صادق (ع) نیز در این باره فرمودند: اگر کسی این سوره را در نماز عشاء یا در آخر شب قرائت کند، شب و روز و خود سوره، به نفع او گواهی می‌دهند و خداوند به او زندگی پاک می‌دهد و او را پاکیزه می‌میراند.
متن سوره مزمل همراه با ترجمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدای بخشاینده مهربان
یَا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ ﴿١﴾
اى جامه به خویشتن فرو پیچیده (۱)
قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا ﴿٢﴾
به پا خیز شب را مگر اندکى (۲)
نِّصْفَهُ أَوِ انقُصْ مِنْهُ قَلِیلًا ﴿٣﴾
نیمى از شب یا اندکى از آن را بکاه (۳)
أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَرَ‌تِّلِ الْقُرْ‌آنَ تَرْ‌تِیلًا ﴿٤﴾
یا بر آن نصف بیفزاى و قرآن را شمرده شمرده بخوان (۴)
إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلًا ثَقِیلًا ﴿٥﴾
در حقیقت ما به زودى بر تو گفتارى گرانبار القا مى‌کنیم (۵)
إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئًا وَ أَقْوَمُ قِیلًا ﴿٦﴾
قطعا برخاستن شب رنجش بیشتر و گفتار در آن هنگام راستین‌تر است (۶)
إِنَّ لَکَ فِی النَّهَارِ سَبْحًا طَوِیلًا ﴿٧﴾
و تو را در روز آمد و شدى دراز است (۷)
وَ اذْکُرِ اسْمَ رَ‌بِّکَ وَ تَبَتَّلْ إِلَیْهِ تَبْتِیلًا ﴿٨﴾
و نام پروردگار خود را یاد کن و تنها به او بپرداز (۸)
رَّ‌بُّ الْمَشْرِ‌قِ وَ الْمَغْرِ‌بِ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَکِیلًا ﴿٩﴾
اوست پروردگار خاور و باختر خدایى جز او نیست پس او را کارساز خویش اختیار کن (۹)
وَ اصْبِرْ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَ اهْجُرْ‌هُمْ هَجْرً‌ا جَمِیلًا ﴿١٠﴾
و بر آنچه مى‌گویند شکیبا باش و از آنان با دورى گزیدنى خوش فاصله بگیر (۱۰)
و ذَرْ‌نِی وَ الْمُکَذِّبِینَ أُولِی النَّعْمَةِ وَ مَهِّلْهُمْ قَلِیلًا ﴿١١﴾
و مرا با تکذیب‌کنندگان توانگر واگذار و اندکى مهلتشان ده (۱۱)
إِنَّ لَدَیْنَا أَنکَالًا وَ جَحِیمًا ﴿١٢﴾
در حقیقت پیش ما زنجیر‌ها و دوزخ (۱۲)
وَ طَعَامًا ذَا غُصَّةٍ وَ عَذَابًا أَلِیمًا ﴿١٣﴾
و غذایى گلوگیر و عذابى پر درد است (۱۳)
یَوْمَ تَرْ‌جُفُ الْأَرْ‌ضُ وَ الْجِبَالُ وَ کَانَتِ الْجِبَالُ کَثِیبًا مَّهِیلًا ﴿١٤﴾
روزى که زمین و کوه‌ها به لرزه درآیند و کوه‌ها به سان ریگ روان گردند (۱۴)
إِنَّا أَرْ‌سَلْنَا إِلَیْکُمْ رَ‌سُولًا شَاهِدًا عَلَیْکُمْ کَمَا أَرْ‌سَلْنَا إِلَىٰ فِرْ‌عَوْنَ رَ‌سُولًا ﴿١٥﴾
بى‌گمان ما به سوى شما فرستاده‌اى که گواه بر شماست روانه کردیم همان گونه که فرستاده‌اى به سوى فرعون فرستادیم (۱۵)
فَعَصَىٰ فِرْ‌عَوْنُ الرَّ‌سُولَ فَأَخَذْنَاهُ أَخْذًا وَبِیلًا ﴿١٦﴾
ولى فرعون به آن فرستاده عصیان ورزید پس ما او را به سختى فرو گرفتیم (۱۶)
فَکَیْفَ تَتَّقُونَ إِن کَفَرْ‌تُمْ یَوْمًا یَجْعَلُ الْوِلْدَانَ شِیبًا ﴿١٧﴾
پس اگر کفر بورزید چگونه از روزى که کودکان را پیر مى‌گرداند پرهیز توانید کرد (۱۷)
السَّمَاءُ مُنفَطِرٌ بِهِ ۚ کَانَ وَعْدُهُ مَفْعُولًا ﴿١٨﴾
آسمان از بیم آن روز در هم شکافد؛ وعده او انجام یافتنى است (۱۸)
إِنَّ هَـٰذِهِ تَذْکِرَ‌ةٌ ۖ فَمَن شَاءَ اتَّخَذَ إِلَىٰ رَ‌بِّهِ سَبِیلًا ﴿١٩﴾
قطعاً این آیات اندرزى است تا هر که بخواهد به سوى پروردگار خود راهى در پیش گیرد (۱۹)
إِنَّ رَ‌بَّکَ یَعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنَىٰ مِن ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طَائِفَةٌ مِّنَ الَّذِینَ مَعَکَ ۚ وَ اللَّـهُ یُقَدِّرُ اللَّیْلَ وَ النَّهَارَ ۚ عَلِمَ أَن لَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَیْکُمْ ۖ فَاقْرَ‌ءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْ‌آنِ ۚ عَلِمَ أَن سَیَکُونُ مِنکُم مَّرْ‌ضَىٰ ۙ وَ آخَرُ‌ونَ یَضْرِ‌بُونَ فِی الْأَرْ‌ضِ یَبْتَغُونَ مِن فَضْلِ اللَّـهِ ۙ وَ آخَرُ‌ونَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ ۖ فَاقْرَ‌ءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنْهُ ۚ وَ أَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَ آتُوا الزَّکَاةَ وَ أَقْرِ‌ضُوا اللَّـهَ قَرْ‌ضًا حَسَنًا ۚ وَ مَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِکُم مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّـهِ هُوَ خَیْرً‌ا وَ أَعْظَمَ أَجْرً‌ا ۚ وَ اسْتَغْفِرُ‌وا اللَّـهَ ۖ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿٢٠﴾
در حقیقت پروردگارت مى‌داند که تو و گروهى از کسانى که با تواند نزدیک به دو سوم از شب یا نصف آن یا یک سوم آن را به نماز برمى‌خیزید و خداست که شب و روز را اندازه‌گیرى مى‌کند او مى‌داند که شما هرگز حساب آن را ندارید پس بر شما ببخشود اینک هر چه از قرآن میسر مى‌شود بخوانید خدا مى‌داند که به زودى در میانتان بیمارانى خواهند بود و عده‌اى دیگر در زمین سفر مى‌کنند و در پى روزى خدا هستند و گروهىدیگر در راه خدا پیکار مى‌نمایند. پس هر چه از قرآن میسر شد تلاوت کنید و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید و وام نیکو به خدا دهید و هر کار خوبى براى خویش از پیش فرستید آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بیشتر باز خواهید یافت و از خدا طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده مهربان است (۲۰)
