احمدداوود اوغلو نخست وزیر سابق ترکیه، در مراسمی در آنکارا آغاز به کار رسمی «حزب آینده» را اعلام کرد. با توجه به نقش و جایگاهی که داوود اوغلو قبلا در تاسیس و رونق آک پارتی داشت، این انشعاب جدید در نظام سیاسی و صف بندی های حزبی و قدرت در ترکیه بسیار تاثیر گذار خواهد بود.حزب عدالت و توسعه یا همان آک پارتی با تشخیص جهت گیری های سیاسی متفاوت و گاهی متعارض ترکیه توانست با تولید گفتمانی ترکیبی از لیبرالیسم،اسلام گرایی و ملی گرایی محافظه کار در بین قشرهای مختلف ترکیه نفوذ کند.
اما دوره اوج این حزب تا سال ۲۰۱۰ بود.اگر زمانی داوود اوغلو با ترسیم عمق استراتژیک و نوعثمانی گری به دنبال باز تعریف شکوه و عظمت عثمانی در قالبی نو و جدید بود، اما این اردوغان بود که تاج نوعثمانی گری را به تنهایی بر سر نهاد و با حذف تدریجی یاران قدیمی شخصیت اقتدارگرای خود را به نمایش گذاشت.خط قرمز اردوغان سیستم ریاست جمهوری بود و هیچ گونه نقدی حتی از دوستان صمیمی را بر نمی تافت.داوود اوغلو با توجه به نتایج انتخابات ۲۰۱۵ معتقد بود مردم سیستم ریاستی را نمی خواهند. عبدا... گل و داوود اوغلو به دلیل مخالفت با تغییرقانون اساسی در نهایت فدای سیستم ریاستی شدند که اردوغان با انگیزه زیاد برای آن خیز برداشته بود.اگر چه انتقادات آن ها در ابتدای کنار گذاشته شدن با احتیاط و سکوت همراه بود، اما شکست اردوغان در انتخابات شهرداری های استانبول ،آنکارا و چند شهر دیگرزبان نقد یاران قدیمی را صریح تر کرد.
حالا داوود اوغلو با وزن سنجی احزاب و تغییرات اخیر ترکیه، بالاخره از حزب جدید خود به نام «آینده »رونمایی کرده است.اگرحزب جمهوری خواه خلق و دموکراتیک خلق ها اردوغان را در انتخابات محلی شکست دادند، عبدا... گل و باباجان در جبهه ای مشترک منصب ریاست جمهوری را تهدید می کنند.اما در عرصه گفتمانی این داوود اوغلو ست که مفاهیم گفتمانی آک پارتی را نشانه گرفته و آن ها را در قالبی جدید در حزب خود بازتعریف می‌کند. واقعیت این است که آک پارتی انسجام سابق را ندارد، نه تنها چهره های شاخص خود را ازدست داده ، از رشد گفتمانی نیز بازمانده است. آلبرایک داماد اردوغان ، بلال اردوغان پسر اردوغان و«سلیمان سویلو» وزیر کشور هر کدام طناب رقابت های درون حزبی را به سویی می‌کشند.
داوود اوغلو اولین فردی است که باعلم به چالش درمنظومه گفتمانی آک پارتی ،زمان فعلی را برای واسازی مفاهیم گفتمانی عدالت و توسعه مناسب دیده است. او با نشان حزبی «برگ چنار» که در فرهنگ ترکیه نشان اصالت و استقامت و ریشه دار بودن است به دنبال جذب بدنه سنتی جامعه ترکیه می‌باشد که آخرین پناهگاه آک پارتی درروزهای سخت انتخابات شهرداری ها بود. درواقع داوود اوغلو در حال جذب دال های مهمی از آک پارتی است که در «حوزه گفتمان گونگی »شناور شده اند. اکنون داوود اوغلو مهم ترین اصل حزب خود را نوشتن قانون اساسی از صفر قرار داده که طبق برنامه حزبی او« درخور ملت ترکیه با حضور بالاترین حد نماینده جناح های مختلف » و «پاک شدن نشان های کودتا از آن» است.او برعکس سیاست های اخیر اردوغان به دنبال ایجاد رابطه ای بهتر با کردهاست.
به طور قطع چنین مواضعی خطوط قرمز اردوغان هستند. اما زمزمه مثلث اپوزوسیون شامل داوود اوغلو، باباجان و عبدا... گل قبل از انتخابات شهرداری ها بر سر زبان ها افتاده بود.باباجان ماه ژوئیه از آک پارتی استعفا داد. او پس ازاستعفا نیزپیشنهاد اردوغان مبنی بر حضور در شورای مشاوران رئیس جمهور را نپذیرفت. چند روز پس از استعفا روزنامه «حریت» ترکیه درگزارشی نوشت عبدا... گل به همراه دوستان سابق اردوغان و چند تن از وزیران سابق و اعضای حزب عدالت و توسعه قصد دارند پس از انتخابات شهرداری‌ها ، حزب جدیدی راه‌اندازی کنند.از سوی دیگر،اردوغان به شیوه کودتای ۲۰۱۶ با اتهام زنی و طرح خیانت رقبای جدید را کنار می زند. اوهنوز ترجیح می دهد بعد کاریزماتیک خود را با تحریک احساسات ناسیونالیستی و بلندپروازی در سیاست خارجی تقویت کند این کار دست آویز بیشتری برای طرح اتهامات خیانت و حذف رقبا در اختیار او می گذارد. با توجه به مسائل فوق کنار زدن اردوغان امر آسانی نیست.
با این حال تحلیل گرانی مانند «نوزاد چیچک» سردبیر ایندیپندنت ترکی پیش بینی می‌کنند رقابت های جدی و زود هنگامی در ترکیه شروع شود. طبق پیش بینی کارشناسان کمترین تبعات این رقابت ها جذب تعدادی از نمایندگان عدالت و توسعه به احزاب جدید و احتمال از دست دادن اکثریت پارلمان توسط آک پارتی است.به نظر می رسد اردوغان روز های سختی در عرصه سیاست داخلی ترکیه در پیش دارد .
نویسنده : امید نثاری
