پرنده هدایت‌پذیر از دور (پَهپاد) که به آن هواپیمای بدون سرنشین نیز می‌گویند؛ امروزه به قدری گسترش یافته‌اند که به طور گسترده در زمینه‌های مخابرات، ناوبری جهانی، تحقیقات هواشناسی، جغرافیایی و جاسوسی به کار گرفته می‌شوند.
در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت و گسترش ۲۵۰ مدل از پهپاد‌های اکتشافی هستند.
اخبار سیاسی - پهپاد‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از پهپاد‌های بسیار کوچک که حتی در حد چند گرم وزن دارند MAV، پهپاد‌های مینیاتوری که کمتر از ۲۵ کیلوگرم وزن دارند و پهپاد‌های سنگین، البته این سه نوع در دو دسته کلی بال متحرک و بال ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند.
کاربرد‌های گوناگون هم از دیگر شاخصه‌های تقسیم بندی پهپاد‌ها هستند که پهپاد‌های نظامی با امکان حمله به اهداف زمینی یا هوایی، پهپاد‌های تجسسی و جاسوسی، پهپاد‌های پشتیبانی و لجستیکی، پهپاد‌های غیرنظامی و تجاری چهار شاخه اصلی در این تقسیم بندی به شمار می‌رود.
نخستین بار که از این محصول استراتژیک در جهان استفاده شد در سال ۱۸۴۹ میلادی در اتریش بود که با گذشت زمان به تدریج پیشرفت کرده و به نقطه کنونی رسیده است.
ساخت پهپاد در ایران
ایده ساخت پهپاد در کشورمان به سال‌های پیش از انقلاب بازمی‌گردد، اما این ایده با وقوع انقلاب اسلامی به اجرا نزدیک و نزدیک‌تر شده تا در سال ۶۴ به واقعیت تبدیل و پهپاد مهاجر طراحی و ساخته شد.
ایده طراحی و ساخت مهاجر منجر به تشکیل صنایع هوایی قدس در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد که بعد‌ها و در سال‌های بعد شد مرکزی برای ساخت پهپاد‌های پیشرفته در کشورمان. البته صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) هم بعد‌ها به سوی ساخت پهپاد‌ها رفت و روند توسعه‌ای را در پیش گرفت.
رزمایش اخیر پهپادی سپاه هم سال گذشته با نام «الی بیت المقدس ۱» با حضور پهپاد‌های تهاجمی - رزمی در منطقه عمومی هرمزگان و خلیج فارس با حضور جمعی از فرماندهان عالی رتبه سپاه اجرا و مجموعه متنوعی از پهپاد‌های نیروی هوافضای سپاه در این رزمایش شرکت داشتند.
این رزمایش تنها گوشه‌ای از توان و قدرت پهپادی سپاه پاسداران بود که همه رسانه‌های جهان از آن با عنوان قدرت پهپادی سپاه یاد کردند. در جریان برگزاری این رزمایش، شرکت همزمان ۵۰ فروند پهپاد تهاجمی ۱۷۰ RQ ایرانی همراه با تعدادی دیگر از پهپاد‌های تهاجمی و رزمی برای نخستین بار در منطقه بود که به طور همزمان عملیات تهاجمی انجام دادند.
این رزمایش و همچنین نمایشگاه شکار کرکس‌ها که در هفته دفاع مقدس سال جاری برگزارشد نیز بر اهمیت این موضوع تاکید کرد.
باشگاه خبرنگاران جوان هم قصد دارد تا مجموعه گزارش‌هایی دستاورد‌های حوزه پهپادی کشور را که به صورت بومی طراحی و ساخته شده‌اند را بررسی و تحلیل کند.
در نخستین گزارش از این مجموعه به بررسی پهپاد شاهد ۱۲۹ پرداختیم، این پهپاد ساخت صنایع هوایی قدس است، زیرمجموعه نیروی هوافضای سپاه پاسداران که در سال ۹۱ با حضور سرلشکر جعفری و سردار حاجی زاده رونمایی شد. طول این پهپاد ۸ متر و فاصله دو سر بال ۱۶ متر و قطر بدنه شاهد ۱۲۹، ۶۵ الی ۷۵ سانتیمتر تخمین زده می‌شود. این پهپاد در دو نوع تولید انبوه و ارتباط ماهواره‌ای در نیروی هوافضای سپاه به کار گرفته می‌شود.
بدنه پهپاد شاهد ۱۲۹ از جنس کامپوزیتی بوده و از یک پیشرانه پیشرفته چهار سیلندر پیستونی با نام روتاکس ۹۱۴ (Rotax ۹۱۴) بهره می‌برد که توانایی حمل ۴ موشک هوشمند سدید با وزنی در مجموع ۴۰۰ کیلوگرم را دارد. همچنین ملخ موتور این پهپاد سه پره است. سکان این پهپاد به صورت وی شکل طراحی شده است.
تلاشی که اولین گردان پهپادی ایران را شکل داد
بحث ساخت پهپاد در ایران به سال‌های اول انقلاب بازمی‌گردد که نیرو‌های مسلح قصد داشتند پهپاد شناسایی صدف را تولید کنند، اما به نتیجه نرسید تا این که در خبر رسید جوانان انقلابی در جهاد دانشگاهی اصفهان کار را برای ساخت یک پهپاد شناسایی را آغاز کردند.
این موضوع موجب شد تا در سال ۱۳۶۴ فرماندهان سپاه هم وارد کار شوند و با همکاری این جوانان اولین پهپاد ایرانی با نام تلاش ساخته شد و در نتیجه آن گردان رعد سپاه در جبهه‌ها برای عملیات‌های شناسایی کار خود را آغاز کرد. تلاش، پهپادی ساده با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت بود که با رادیو کنترل هدایت می‌شد و با کار مداوم بعد از مدتی تلاش ۲ هم با سرعت ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت، شعاع عملیاتی ۵ کیلومتر، سقف پروازی ۲۷۰۰ متر و مداومت پروازی ۴۵ دقیقه ساخته شد.
مهاجر ۱ ، مولود پهپاد تلاش
ساخت و نتیجه‌ای که از پهپاد تلاش بدست آمد موجب شد تا جوانان ایران اسلامی در سازمان صنایع هوایی قدس کار طراحی پهپاد‌های شناسایی دیگر را با سرعت بیشتری ادامه دهند، نتیجه تلاش‌ها، پهپاد مهاجر شد که بسیاری از مردم ایران اسلامی آن را می‌شناسند.
مهاجر جز مشهورترین پهپاد‌های اولیه ایران است، چرا که علاوه بر خصوصیات بسیار ویژه و منحصربفرد؛ در سال ۱۳۶۸ با فیلمی که ابراهیم حاتمی‌کیا با نام مهاجر درباره این پهپاد در تلوزیون ساخت باعث شد تا بسیاری از مردم با این پهپاد و اقدامات موثر آن در جنگ آشنا شوند و امروز هم که این خانواده دارای ۶ عضو است، قهرمانی برای ملت باشد.
مهاجر اولین پهپاد شناسایی ایران است که تاریخچه ساخت این پرنده به جنگ تحمیلی باز می‌گردد. در سال ۱۳۶۴ که صنایع هوایی قدس تشکیل شد، این پهپاد برای انجام مأموریت تصویربرداری از منطقه شلمچه به سپاه پاسداران تحویل داده شد تا فشار بر روی هواپیما‌های شناسایی ارتش کم شود.
در ادامه هم وقتی قایق‌های تندرو ایران به سکو‌های پرتاب پهپاد مجهز شدند دامنه عملیات‌های شناسایی مهاجر ۱ به هورالعظیم کشیده و ماموریت‌های فراوانی به این پهپاد سپرده شد؛ با انجام موفق بسیاری از ماموریت‌ها متخصصان به فکر مسلح کردن مهاجر‌ها افتادند و این گونه بود که پای مهاجر‌های مسلح به دفاع مقدس باز شد.
پهپاد‌های که مهاجر از جنس کامپوزیت ساخته شدند و وزنی در حدود ۸۵ کیلوگرم، سرعتی بالغ بر ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، مداومت پرواز ۹۰ دقیقه‌ای و ارتفاع پرواز ۱۱ هزار پایی دارند، قادر هستند انواع موشک را حمل کنند، اما وقتی در سال‌های نخست شروع فعالیت، کار بازطراحی روی مهاجر‌ها برای مسلح کردن آن‌ها انجام شد، این پهپاد می‌توانست فقط ۶ گلوله آرپی‌چی را حمل و شلیک کند.
عملکرد بسیار مناسب این پهپاد باعث شد تا خاطره‌هایی خوش از آن به جا بماند و نیرو‌های متخصص جمهوری اسلامی ایران در فکر طراحی نمونه‌های پیشرفته‌تر آن باشند که در نتیجه پهپاد‌های مهاجر ۲ تا ۶ تولید شد و هنوز هم کار ارتقای آن ادامه دارد، اما این پهپاد چنان قدرتمند عمل کرد که رسانه‌های خارجی هم به آن واکنش نشان دادند.
سایت Navaldrones در خصوص این پهپاد می‌نویسد: پهپاد مهاجر، پهپادی تاکتیکی است که برای مأموریت‌های ویژه ساخته شده و ۱۲۰ مایل سرعت و ۱۵ هزار پا برد دارد.
این سایت همچنین اضافه کرد: پهپاد مهاجر به خاطر داشتن سیستم‌های عکس‌برداری پیشرفته به صورت ویژه به منظور مأموریت‌های هوایی (نظارت دریایی) تولید شده است.
سایت global security در خصوص پهپاد مهاجر می‌نویسد: در جنگ ایران و عراق، ایران با به پرواز در آوردن پهپاد، زمینه‌ای را برای توسعه پهپاد‌های خود آغاز کرد. بعد از این جنگ مقامات ایران به دنبال تولید و توسعه پهپاد‌های جدیدتر از جمله پهپاد کلاس مهاجر هستند. تست عملیاتی پهپاد‌های جدید از اواخر دهه ۹۰ به صورت جدی آغاز و در تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۰۲ به حالت عملیاتی رسیدند.
پهپاد مهاجر یکی از باسابقه‌ترین پهپاد‌هایی شناسایی ایران است که در جنگ تحمیلی ساخته شد و ادامه تولید آن در نمونه‌های پیشرفته‌تر نشان دهنده توان اطلاعاتی بالای نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران است و باعث امنیت هر چه بیشتر آسمان ایران و فضای منطقه خواهد شد.
