رفتن به زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده یکی از اعمالی است که ریشه در گذشته‌های دور دارد که عاشقان امام به آن پایبند بوده‌اند.
اخبار مذهبی - در برخی از نقل‌های تاریخی بیان شده است که زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری» رسم بوده، اما در برهه‌ای از زمان به ورطه فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط «شیخ میرزا حسین نوری» دوباره احیا می‌شود.
چرا زیارت با پای پیاده؟
اما تشرف به کربلا با پای پیاده در قالب «سفر اربعین» حدود ۱۰ سال می‌شود که در بین ایرانیان عاشق اباعبدالله (ع) مرسوم شده و مردم عراق هم طی دو دهه گذشته و بعد از سرنگونی حکومت بعث به جهانیان ثابت کرده‌اند که در کنار دیگر محبان و شیعیان اهل‌بیت از کشور‌های ایران، لبنان، پاکستان، هند، لبنان، قطر، امارات، کویت، بحرین و … مراسم اربعین حسینی را با شکوه‌تر از سال قبل اجرا می‌کنند.
شاید این سؤال به ذهن متبادر شود که چرا به زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین حسینی تأکید و توصیه شده است، چرا باید این مراسم همراه با هیاهو و شور خاصی اجرا شود، در ادامه روایتی از امام صادق (ع) بیان می‌کنیم که به خوبی زوایای پنهان این موضوع را آشکار می‌سازد:
امام صادق (ع) درباره ثواب زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده می‌فرمایند: «کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) برود، خداوند به هر قدمى که بر می‌‌دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو می‌فرماید و یک درجه مرتبه‌‌اش را بالا می‌برد، وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موکل او مى‌‌فرماید که آنچه خیر از دهان او خارج می‌شود را نوشته و آنچه شر و بد است را ننویسند و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مى‌‌گویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل‌بیت رسولش هستی، به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد کرد. (کامل الزیارات ص۱۳۴)
در هر صورت اگر قصد رفتن به این سفر معنوی را دارید لازم است نکات مهمی را در مورد مسیر سفر، میزان هزینه‌ها، وضعیت اسکان، غذا و بهداشت و درمان در طول سفر و ... بدانید.
هزینه‌های اولیه سفر اربعین چقدر است؟
از ابتدای امسال دولت ایران و عراق به این توافق رسیدند که ویزا برای سفر اربعین رایگان شود، اما این به آن معنا نیست که دیگر نیازی به گذرنامه نیست، بلکه افرادی که گذرنامه ندارند در قدم اول باید با پرداخت رقمی حدود ۱۵۰ هزار تومان اقدام به گرفتن پاسپورت کنند.
در این مرحله بانوان متأهل باید علاوه بر این مبلغ، ۳۰ هزار تومان هم بابت اجازه‌نامه محضری از طرف همسر پرداخت کنند، ابهامی که متقاضیان سفر به اربعین با آن مواجه هستند مدت زمان اعتبار گذرنامه است که پلیس در این باره اعلام کرده «باید مدت اعتبار گذرنامه ۶ ماه باشد، اما فعلاً دولت عراق در خصوص گذرنامه‌هایی که اعتبارشان کمتر از ۶ ماه بوده سخت‌گیری نکرده است، اگر ایرادی در این زمینه گرفته شد تمهیداتی لحاظ خواهند کرد تا زوار به سفر خود ادامه دهند.»
برای گرفتن گذرنامه باید متقاضی به دفاتر پلیس بعلاوه ده مراجعه کرده و با در دست داشتن اصل مدارکی همچون کارت ملی جدید و شناسنامه و عکس با زمینه سفید به گونه‌ای که گردی صورت معلوم باشد اقدام به اخذ گذرنامه کند.
در این بین آقایان باید تکلیف خدمت سربازی خود را هم مشخص کرده باشند و بدون در دست داشتن کارت پایان خدمت جدید ثبت نام برای گرفتن گذرنامه برایشان ممکن نخواهد بود.
افرادی هم که پاسپورت ندارند و یا امکان دریافت آن تا موعد مقرر برایشان وجود ندارد باید برگه تردد تهیه کنند.
برگه تردد اربعین چیست؟
سرهنگ سید محمدرضا طبایی رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه ناجا درباره این برگه به فارس می‌گوید: «فرآیند چاپ این برگ تردد بسیار کم زمان‌برتر از صدور گذرنامه اصلی است؛ اطلاعات و مشخصات افراد و بارکد‌های امنیتی مثل گذرنامه در این برگ درج شده و پشت این برگه نیز بارکد پستی دارد.
نکته قابل توجه در برگ تردد اربعین، کاغذی بودن آن است که این شائبه را محتمل می‌سازد که به راحتی می‌توان آن را جعل کرد در حالیکه امکان جعل آن زمان‌بر بوده و تازه اگر هم جعل شود با توجه به آنکه مشخصات و اطلاعات در سیستم گذرنامه دو پلیس ایران و عراق ثبت شده، ورود و خروج با گذرنامه جعلی امکان‌پذیر نخواهد بود.
وی اعلام کرده که صدور، چاپ و ارسال برگ تردد اربعین هیچ هزینه‌ای ندارد، اما افراد باید برای دریافت همین برگ تردد، روال درخواست گذرنامه را طی کنند، یعنی به پلیس + ۱۰ مراجعه کرده و در برگه درخواست اعلام کنند که متقاضی شرکت در اربعین حسینی هستند.
با علامتی که متصدی پلیس + ۱۰ در برگه درخواست آن‌ها ثبت می‌کند بلافاصله فرآْیند درخواست آن‌ها در سیستم برگ تردد اربعین ثبت شده و متقاضی با پرداخت هزینه‌های صدور گذرنامه و تحویل مدارکی که برای گذرنامه الزامی است برگ تردد را در مدت زمان کوتاه‌تری از چاپ گذرنامه تحویل می‌گیرد، البته پلیس این قول را داده که بعد از ماه صفر گذرنامه اصلی این متقاضیان با اعتبار ۵ ساله چاپ و برایشان ارسال شود.
نکته دیگر این است که برگ تردد اربعین فقط تا پایان ماه صفر اعتبار دارد و فقط برای دو کشور ایران و عراق معتبر بوده و با پایان ماه صفر از درجه اعتبار ساقط می‌شود.
در صورت مفقودی برگ تردد یا گذرنامه در عراق چه باید کرد؟
مساله دیگری که ممکن است برخی از هموطنان در کشور عراق با آن مواجه شوند گم کردن برگ تردد است؛ پلیس اعلام کرد: در صورت مفقودی برگ تردد، افراد می‌توانند به نمایندگی‌های سیاسی در بصره، نجف، کربلا، بغداد و کاظمین مراجعه کرده تا برگ عبور برایشان صادر شود.
لزوم ثبت نام در سامانه سماح
قدم بعدی ثبت نام در سامانه سماح است، خیلی‌ها معتقدند که نیازی به ثبت نام در این سامانه نیست، اما امسال با توجه به حذف ویزا و عدم نیاز به اخذ ویزا، ثبت نام در این سامانه الزامی است و شما به واسطه ثبت نام در سامانه سماح به عنوان یک زائر رسمی و تحت نظر سازمان حج و زیارت شناخته می‌شوید و همزمان بیمه خواهید شد و اگر خدای نکرده برایتان مشکلی پیش بیاید می‌توانید از آن استفاده کنید.
در زمان ثبت نام در این سامانه باید مبلغ ۲۲ هزار تومان از طریق درگاه اینترنتی پرداخت کنید و اطلاعات صفحه اول پاسپورت خود را در دسترس داشته باشید.
ملزومات سفر
سید اسد رجبی یکی از زائران سفر اربعین است که حدود ۸ سالی می‌شود که به طور مرتب هر سال در این سفر معنوی شرکت کرده است و با جزئیات این سفر به خوبی آشناست.
وی داشتن یک کوله پشتی مناسب نه خیلی بزرگ و نه خیلی کوچک و کفش راحت برای پیاده روی را از ملزومات این سفر می‌داند و می‌گوید: «برخی در این سفر طی طریق را با دمپایی انجام می‌دهند و برخی دیگر با کفش‌های کتانی، اما مهم‌ترین کار توجه به این نکته است که راهپیمایی برای هر کسی بسته به توانمندی و راحتی‌اش با کفش یا دمپایی متفاوت است.»
او می‌گوید: «بهتر است سبک سفر کنید و حداقل یک تا دو دست لباس، مقدار کمی دارو‌های مجاز مثل قرص سرماخوردگی، استامینوفن بدون کدئین، پماد گرفتگی عضلات و قرص دل درد، کلاه نقاب دار برای جلوگیری از آفتاب، مقداری مغز‌های خوراکی و وسایل بهداشت شخصی به همراه داشته باشید، اما بابت آب و غذا نگرانی نداشته باشید چرا که در طول مسیر به اندازه کافی این اقلام وجود دارد.»
رجبی درباره غذا و خوراکی می‌گوید: «در این سال‌ها هیچ گاه نشده که برای تهیه غذا و آب دچار مشکل شود و در مسیر پیاده روی اربعین و در شهر‌های زیارتی همواره ایستگاه‌های صلواتی و نذری به توزیع غذا اقدام کرده‌اند.»
هزینه‌های داخل خاک ایران
وی هزینه‌های سفر اربعین را به دو بخش داخل خاک ایران و خاک عراق تقسیم می‌کند و می‌گوید: «بخش اول یا بخش داخل مرز‌های ایران بستگی به این دارد که ما با چه وسیله‌ای می‌خواهیم سفر خود را آغاز کنیم و خود را به مرز برسانیم، برای مثال ممکن است فردی از تهران تا اهواز با پرواز برود، به همین جهت باید از فرودگاه تا مرز شلمچه هم هزینه‌ای را برای خودروی سواری یا اتوبوس و خلاصه هر چه که می‌تواند خود را با آن به مرز برساند پرداخت کند که البته با توجه به زمان خرید بلیط، باید برای هواپیما و برای یک طرف بین ۲۸۰ تا ۳۵۰ هزار تومان و برای خودروی سواری بین ۱۰ تا ۳۰ هزار تومان هزینه کند.
البته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی حدود دو هفته پیش اعلام کرد که قیمت بلیت پرواز اربعین تهران ـ نجف و تهران ـ بغداد، رفت و برگشت دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و قیمت بلیت پرواز اربعین مشهد ـ نجف و مشهد ـ بغداد به صورت رفت و برگشت دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین شده است. قیمت بلیت یک طرفه پرواز اربعین از تهران به نجف یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و از مشهد به نجف یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است.
او گفته که این قیمت‌ها برای بلیت پرواز اکونومی است و بلیط بیزینس همچنان به صورت آزاد قیمت‌گذاری خواهد شد و قیمت بلیت کودکان زیر ۱۲ سال هم ۷۵ درصد قیمت بلیت بزرگسالان است.»
رجبی در ادامه می‌گوید: «برای افرادی که بخواهند از تهران تا مرز شلمچه را با اتوبوس بروند باید بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان هزینه کنند، البته برخی از افراد هم ترجیح می‌دهند با ماشین شخصی تا مرز شلمچه بروند که اگر حساب کنیم ۴ نفر در یک ماشین باشند باید بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان پول بنزین بدهند که در این صورت برای هر نفر ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان هزینه در بردارد، همچنین قیمت‌ها از تهران به مرز خسروی مهران و چذابه هم متفاوت است و باید این نکته را بگویم که قیمت‌هایی که اعلام کرده‌ایم صرفاً برای زائرانی است که از تهران سفر خود را آغاز می‌کنند و این ارقام بسته به شهر‌های مختلف متفاوت است.»
هزینه‌های داخل خاک عراق
وی در خصوص بخش دوم هزینه‌ها که مربوط به داخل عراق است می‌گوید: «این بخش از سفر هم به دو قسمت و دو شیوه تقسیم می‌شود، برخی از زائران هستند که می‌خواهند «زیارت دوره» انجام دهند (عده‌ای از زائران وقتی وارد خاک عراق می‌شوند زیارت سامرا و کاظمین را هم در برنامه سفر خود دارند که به اصطلاح به آن زیارت دوره می‌گویند) و بعد به سمت نجف حرکت می‌کنند تا از آنجا پیاده روی سه روزه خود را به سمت کربلا آغاز کنند.
اما برخی دیگر از زائران به دلیل کمبود زمان یا هر دلیل دیگری فقط از یکی از مرز‌ها خود را به نجف می‌رسانند، زیارت می‌کنند و بعد به سمت کربلا راه می‌افتند و بعد از آن هم به ایران باز می‌گردند.
اگر زیارت دوره نداشته باشید کل هزینه در کشور عراق مربوط به دو سری ماشین سوار شدن یکی از مرز تا نجف و دیگری از کربلا تا مرز است و بسته به اینکه کدام مرز را انتخاب می‌کنید قیمت‌ها تفاوت دارد، برای مثال حرکت از مرز مهران با خودروی ون برای هر رفت و برگشت بین ۱۳ تا ۱۵ هزار دینار عراقی هزینه دارد یعنی رقمی بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار تومان، با خودروی سواری هر رفت و برگشت ۲۵ هزار دینار یعنی حدود ۲۵۰ هزار تومان و با اتوبوس بین ۱۰ تا ۱۳ هزار دینار باید هزینه کنید، برای شلمچه و چذابه باید ۳ تا ۵ هزار دینار به عدد‌های گفته شده اضافه کرد.
قیمت سیمکارت در عراق
با توجه به بالا بودن هزینه رومینگ، به صرفه نیست که از سیمکارت‌های ایرانی استفاده شود به همین جهت افرادی که در این سفر نیاز به تماس تلفنی با ایران دارند و یا می‌خواهند از اینترنت استفاده کنند می‌توانند با پرداخت ۳ دینار یک سیم کارت عراقی تهیه کنند.
البته باید بدانید که این رقم تنها برای یک سیمکارت بدون شارژ است و شما باید حداقل ۷ تا ۱۰ دینار برای شارژ سیمکارت خود هزینه کنید، در این صورت تا یک ماه از زمان فعالسازی امکان مکالمه برای شما فراهم می‌شود و به ازای هر یک دینار می‌توانید ۶ دقیقه با ایران صحبت کنید و تا یک هفته هم اینترنت رایگان داشته باشید.
به دنبال رزرو هتل نباشید
این زائر اباعبدالله با اشاره به برخی کمبود‌های فضای استراحت و اقامت در شهر‌های نجف و کربلا و همچنین حجم بسیار زیاد زائران در چند روز منتهی به اربعین می‌گوید: «روز اربعین ۲۷ مهرماه است، اما برخی فق‌ها معتقدند از ۱۰ روز قبل از روز اربعین جزو زیارت اربعین محسوب می‌شود و برخی افراد کم توان از لحاظ جسمی که ازدحام جمعیت برایشان اذیت کننده است می‌توانند در ایامی که خلوت‌تر است سفر خود را انجام دهند.
با توجه به فرصت سه روزه برای طی مسیر نجف به کربلا و همچنین مدت زمان مورد نیاز برای رسیدن به شهر محل اقامت، بین ۶ تا ۹ روز قبل از اربعین بهترین زمان عزیمت به این سفر است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌شود در کربلا و نجف هتل برای اقامت رزرو کرد می‌گوید: «در این سفر دنبال رزرو هتل و هزینه‌های اینچنینی نباشید چرا که به دلیل حضور اتباع کشور‌های مختلف عموماً هتل‌ها از چندی قبل توسط این کشور‌ها و کاروان‌های زیارتی شان رزرو می‌شود، اما این به معنای نبود جای اسکان و نگرانی از این بابت نیست، چون هم مردم دوستدار اهل بیت کربلا و نجف اجازه استفاده از منازل خود را به زائران می‌دهند و هم موکب‌های زیادی اقدام به ایجاد فضایی برای استراحت زائران در کربلا و نجف می‌کنند.
کمبود مواد خوراکی در این سفر وجود ندارد
همچنین شما نیازی به خرید مواد غذایی ندارید چرا که در تمام مسیر نجف به کربلا و همچنین در خود شهر‌های کربلا و نجف بسیاری از هیئت‌های مذهبی و خیرین اقدام به توزیع آب غذا میوه و... می‌کنند و از این بابت واقعاً کمبودی وجود ندارد.
با توجه به حضور هلال احمر و اورژانس ایران در کشور عراق تلاش شده از لحاظ بهداشتی و درمانی شرایط خوبی برای زائران فراهم شود، اما این به آن معنا نیست که امکان مریض شدن وجود ندارد بلکه زائران باید خودشان نسبت به تمیزی و نظافت کوشا باشند تا گرفتار برخی مریضی‌ها نشوند.»
وی توصیه‌ای هم به رانندگان می‌کند و می‌گوید: «اگر کسی با ماشین شخصی تا لب مرز می‌آید حتماً هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار استراحت کوتاهی داشته باشد تا هوشیاری اش برای رانندگی کم نشود، عموماً افراد به دلیل پیاده‌روی طولانی که می‌کنند در مسیر بازگشت خواب آلوده هستند به همین جهت باید استراحت لازم را داشته باشند و از شتاب و عجله برای رسیدن به مقصد خودداری کنند.»
این زائر اباعبدالله به بیان خاطره‌ای می‌پردازد و می‌گوید: «در این سال‌ها که به سفر اربعین رفته‌ام بار‌ها در منازل مردم خوب عراق ساکن شده‌ام و عموماً این افراد بچه‌های زیادی دارند و برایشان دیدن افرادی از یک کشور دیگر همراه با هیجان است، برای همین همیشه تلاش کرده‌ایم تا یک هدیه فرهنگی برای کودکانی که در این شهر‌ها با آن‌ها مواجه می‌شویم همراه خودمان داشته باشیم.»
وی می‌گوید: «با توجه به اینکه زائران زیادی در این مسیر هستند بهتر است تا از ایران هدایای فرهنگی کوچکی با خود به همراه داشته باشیم تا به بچه‌هایی که در مسیر هستند بدهیم و آن‌ها را تشویق کنیم، ما به عنوان یک ایرانی باید با اقوام و افراد مختلف و فرهنگ‌های متنوع رفتار خوبی داشته باشیم چرا که هر کدام از ما یک سفیر فرهنگی برای ایران محسوب می‌شویم.
لزوم پاک نگه داشتن مسیر پیاده روی
چند سالی می‌شود که پاکسازی نجف و کربلا بر عهده شهرداری تهران است و خوب است که ما ایرانی‌ها حداقل برای کمک به پاکبان‌هایی که از ایران عازم هستند و همچنین برای پاک نگه داشتن کشور برای زائران، از انداختن زباله در طول مسیر خودداری کنیم.
با توجه به اینکه جمعیت میلیونی به این سفر می‌آیند باید از ایجاد ازدحام و هول دادن افراد دیگر خودداری کنیم و بدانیم نفس این سفر، حضور در یک راهپیمایی عظیم بین المللی است و نه صرفاً رسیدن و رفتن به حرم، این سفر سختی‌های خاص خود را دارد و سخت‌ترین قسمت آن پیاده روی سه روز در مسیر ۸۰ کیلومتری نجف به کربلا است، اما این به آن معنا نیست که کسی نتواند در آن شرکت کند چرا که وسایل نقلیه در طول مسیر وجود دارد و شما هر زمان که احساس کردید دیگر قادر به پیاده روی در مسیر نیستید می‌توانید از وسایل نقلیه برای رفتن به کربلا استفاده کنید.»
