هرچند مسئولین دولتی برای حلِ مسئله تحریم‌ها به مذاکره با آمریکا تمایل دارند؛ ولی تجربه مذاکرات ایران با غرب و همچنین مذاکرات کره شمالی با آمریکا نشان داده است که آمریکا نه‌تنها برای حل مشکلات کاری انجام نمی‌دهد بلکه با درخواست امتیازات جدید و خارج از موضوع مدنظر، مذاکرات را به شکست می‌کشاند.
اخبار سیاسی- اروپایی‌ها برای جلوگیری از راهبرد ایران در کاهش تعهدات برجامی، طرحی را پیشنهاد دادند که بر اساس آن، ایران در ازای دریافت خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلار به شکل وام، کاهش تعهدات خود در برجام را متوقف نماید و با آمریکا وارد مذاکره شود. طرحی که دولت تلویحاً آن را پذیرفته است.
چنانچه حسن روحانی رئیس‌جمهور کشور در این زمینه میگوید: «امروز اساس بحث ما با دیگر کشورها این است که اگر بتوانند نفت ما را به‌صورت نقد یا به‌صورت نسیه بخرند؛ یعنی پیش‌خرید کنند و پولش در اختیار ما باشد؛ این شرایط را تسهیل میکند، برای اینکه بتوانیم گام‌هایی برای تعهدات برداریم یعنی بحث ما بحث چندماهه و تا پایان سال میلادی است، هنوز به توافق نهایی نرسیدیم اما درعین‌حال مذاکرات همچنان ادامه دارد».
این موضع‌گیری‌ها و تمایل ایران برای مذاکره با آمریکا در حالی مطرح می‌شود که بر اساس تجربه مذاکرات گذشته ایران و مذاکرات هستهای کره شمالی، مذاکره با آمریکا هیچ دستاوردی نخواهد داشت.
زیادهخواهیهای آمریکا و شکست مذاکرات هانوی
بعد از کشمکش‌ها و درگیری‌های لفظی میان رهبران امریکا و کره شمالی، کیم جونگ اون در مارس ۲۰۱۸ در یک چرخش ناگهانی از رئیس‌جمهوری آمریکا برای دیدار مستقیم دعوت کرد.
در پی این دعوت، رئیس‌جمهور آمریکا و رهبر کره شمالی در صبح روز سه‌شنبه ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸، در جزیره سنتوزای سنگاپور یکدیگر را ملاقات کردند و طرفین به توافقاتی نیز دست یافتند. چندی بعد دوباره ترامپ به دیدار با کیم جونگ اون علاقه نشان داد و رهبران کره شمالی و آمریکا این بار در هانوی پایتخت ویتنام یکدیگر را ملاقات کردند. باوجودآنکه ترامپ در آغاز این دیدار گفته بود که او فکر میکند اجلاس سران بسیار موفق خواهد بود، اما این نشست به شکست انجامید.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در کنفرانس خبری پیش از ترک هانوی در مورد این شکست میگوید: «آنها در اصل می‌خواستند تحریم‌ها به‌طور کامل برداشته شود اما ما نمی‌توانستیم این کار را بکنیم، ما باید از این موضوع دوری می‌کردیم.
گاهی لازم است از مذاکره خارج شد، آنها خواسته‌های زیادی داشتند و به همین دلیل من تصمیم گرفتم که توافق نکنم چون معتقدم یک توافق بد بسیار بدتر از توافق نکردن است». همچنین ترامپ میگوید: «ما پیشنهاد کره شمالی درباره خلع سلاح اتمی از مناطقی که ازنظر ما کمتر اهمیت دارند را در ازای لغو کامل تحریم‌ها نپذیرفتیم».
اما اظهارات مقامات کره شمالی برخلاف ادعای ترامپ است. چنانچه کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی قبل از نشست هانوی در مورد آمادگی خود برای خلع سلاح هستهای شبه‌جزیره کره میگوید: «اگر آماده ادامه خلع سلاح هستهای شبه‌جزیره کره نبودم، اینجا در ویتنام با رئیس‌جمهوری آمریکا دیدار نمی‌کردم». به گفته ری یونگ هو، وزیر خارجه کره شمالی، پیونگ‌یانگ همچنین آماده است تا به‌صورت کتبی توقف آزمایش‌های موشکی و هستهای را اعلام کند.
این مقام مسئول در مورد ادعای ترامپ که «کره شمالی خواستار آن بود که تمامی تحریم‌های این کشور لغو شود» را نادرست خواند و در این زمینه میگوید: «کره شمالی در نشست سران فقط خواهان لغو تعدادی از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد بود که در اقتصاد این کشور و زندگی مردم اختلال ایجاد کرده‌اند».
همان‌طوری که از این موضع‌گیری‌ها برمیاید، آمریکا به دنبال مذاکره واقعی با کره شمالی به شکل برد-برد نبوده است و صرفاً خواستار آن بوده که بتواند به خلع سلاح کره شمالی بدون اعطای کمترین امتیاز دست پیدا کند.
لذا چنین موضع‌گیری‌ها و زیادهخواهیهای آمریکا باعث شده است تا رهبران دو کشور در دیدارهای بعدی نیز نتوانند در مورد برنامه هستهای پیونگ‌یانگ به توافق برسند.
اهداف آمریکا از مذاکره با ایران
آمریکا چنین زیادهخواهیهایی را علاوه بر کره شمالی، نسبت به ایران هم دنبال میکند. چنانچه آمریکا پس از خروج از برجام به سیاست فشار حداکثری خود علیه ایران شدت بخشید تا بتواند ایران را وادار به مذاکره کند. رهبر انقلاب در مورد اهداف آمریکایی‌ها از مذاکره با ایران میفرمایند: «آمریکا از طریق مذاکره به دنبال تحمیل خواسته‌های خود بر ایران و همچنین نمایش موفقیت سیاست فشار حداکثری آمریکا است».
به‌طوری‌که استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا در این مورد میگوید: «تردیدی نیست که سیاست سخت‌گیرانه آمریکا علیه ایران جواب داده است و اگر ایران پای میز مذاکره بازگردد به این دلیل است که مسیرهای تأمین مالی آن قطع‌شده است».
همچنین مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در مورد خواسته‌های غرب از ایران میگوید: «امروز در تماس تلفنی از رئیس‌جمهوری ایران خواستم با دونالد ترامپ دیدار کند... از ظریف خواستم به فرانسه بیاید تا به طرح نقشه کاری برای پیشرفت در پرونده ایران برسیم».
درنهایت مکرون بسته راه‌اندازی خط اعتباری ۱۵ میلیاردی دلاری را به ایران پیشنهاد داد. طرحی که طبق گزارش المانیتور، فرانسه در ازای آن انتظار دارد که ایران کاملاً به توافق هستهای پایبند باشد و وارد مذاکرات جدیدی در حوزه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای شود. گویا دولت نیز این طرح را پذیرفته و به مذاکره با آمریکا تمایل پیداکرده است. به‌طوری‌که روحانی در تماس تلفنی با مکرون میگوید: «از دیدگاه دولت، مجلس و مردم ایران در شرایطی که تحریم‌ها باقی باشد، مذاکره با آمریکا معنا و مفهومی ندارد».
با توجه به مواضع مقامات غربی و همچنین تجربه مذاکرات با آمریکا می‌توان گفت که آمریکا هیچ‌گاه به دنبال مذاکره عادلانه و حل مشکلات طرف مقابل نبوده و با زیادهخواهیهای خود مذاکرات را به شکست کشانده است. همان‌طوری که از تجربه مذاکرات آمریکا با کره شمالی برمیاید، به نظر می‌رسد ترامپ در مذاکره با ایران نیز در قالب رفتار زیاده‌خواهانه، موضوعات موشکی و منطقه‌ای را مطرح خواهد کرد.
لذا ترامپ با کشاندن ایران به‌پای میز مذاکره و شکل دادن به توافقی جامع‌تر سعی دارد، موفقیت سیاست فشار حداکثری را به اثبات برساند و در مبارزات انتخاباتی دست برتر را نسبت به رقیب دموکرات خود داشته باشد.
در این راستا، مذاکره با آمریکا در قالب این فرمایش رهبر انقلاب میتواند دنبال شود که میفرمایند: «اگر آمریکا توبه کند و به معاهده هستهای که آن را نقض کرده است، بازگردد، آن‌وقت در جمع کشورهای عضو معاهده، آمریکا هم میتواند شرکت کند». این موضعگیری نشان میدهد؛ اولاً آمریکا به‌طور رسمی اعلام کند که با بازگشت به برجام، تعهدات خود را انجام میدهد و تحریم‌ها را برمی‌دارد.
ثانیاً مذاکرات را صرفاً به حوزه هستهای محدود میکند. حال با توجه به اهدافی که آمریکا در قبال ایران دنبال میکند، به نظر می‌رسد که چنین پیش‌شرط‌هایی از طرف آمریکا پذیرفته نشود. لذا ضروری است دولت حل مشکلات اقتصادی کشور را به مذاکره با آمریکا گره نزند، چراکه تجربه برجام و مذاکرات با غرب نشان داده است که غربی‌ها قابل‌اعتماد نبوده و به هیچ‌کدام از تعهدات خودشان پایبند نیستند.
