بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه در اسفندماه به سطح ۹/ ۳ درصد رسیده و بیشترین سطح در ۵ ماه پایانی سال ۹۷ بود. این روند باعث شد که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه نیز با افزایش ۳/ ۵ واحد درصدی نسبت به ماه قبل به رقم ۵/ ۴۷ درصدی برسد. همچنین نرخ تورم متوسط نیز در پایان سال ۹۷ در سطح ۸/ ۲۶ درصد گزارش شد، تا عملا پس از دو سال تورم تک رقمی در سال‌های ۹۵ و ۹۶، این بار نرخ تورم در سطح بسیار بالاتری قرار گیرد. این موضوع نشان می‌دهد که جریان افزایش قیمت‌ها تندتر شده و سیاست‌گذار باید در سال‌جاری با بهره‌گیری از ابزارهای مناسب، از وقوع سیل قیمتی جلوگیری کند. افزایش نسبی قیمت ارز، تغییرات آب و هوایی و افزایش تقاضای پایانی سال، در بالارفتن نرخ تورم سال ۱۳۹۷ نقش داشته است.
بازگشت تورم بالا
مرکز آمار ایران گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در اسفندماه سال ۱۳۹۷ را منتشر کرد، تا پرونده تورمی در این سال بسته شود. این در حالی است که بانک مرکزی که از آبان ماه از انتشار آمار تورمی کنار کشیده بود، این روند را تداوم داد تا در انتهای سال تنها آمار مرکز آمار ایران برای اعلام نرخ تورم سال ۱۳۹۷ مورد استفاده قرار گیرد. آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه در آخرین ماه سال گذشته به سطح ۹/ ۳ درصد رسیده است. این آمار ماهانه در ۵ ماه منتهی به پایان سال بیشترین مقدار بوده است. به بیان دیگر پس از مهرماه که تورم ماهانه ۱/ ۷ درصدی رقم خورد، نرخ تورم ماهانه از میانه پاییز تا بهمن‌ماه در کانال ۲ درصد نوسان می‌کرد. این رقم در بهمن‌ماه نیز معادل با ۲/ ۲ درصد گزارش شده بود، اما در اسفندماه بار دیگر تورم ماهانه روند افزایشی به خود گرفت و به سطح ۹/ ۳ درصد افزایش یافت. به نظر می‌رسد افزایش نرخ ارز در هفته‌های پایانی سال گذشته بر نرخ تورم اثر گذار بوده است. از سوی دیگر، بخشی از افزایش قیمت کالاهای مصرفی نیز به‌دلیل بالا بودن تقاضای کالا و خدمات در انتهای سال بوده است. همچنین تغییرات آب و هوایی نیز در افزایش برخی مواد خوراکی اثرگذار بوده است. این عوامل باعث شد که در نهایت نرخ تورم ماهانه اسفندماه متفاوت با ماه‌های قبل باشد و روند افزایشی به خود بگیرد.
همسایگی با تورم ۵۰ درصدی
در اسفندماه نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در سطح ۵/ ۴۷ درصد گزارش شد. این رقم در بهمن‌ماه در سطح ۲/ ۴۲ درصد قرار داشت که افزایش۳/ ۵ واحد درصدی را طی یک ماه تجربه کرده و به مرز ۵۰ درصدی رسیده است. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در خرداد ماه سال ۹۲ نیز در سطح ۴۲ درصد قرار داشت که قله تورم آن زمان بود، اما پس از آن مسیر نزولی را تجربه کرد. اما آمار اسفندماه سال ۹۷ نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه از قله تورمی سال ۹۲ نیز گذر کرده است. به‌نظر می‌رسد که در ماه‌های آینده نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه به سطح ۵۰ درصد نیز خواهد رسید، تا سطح جدیدی در نرخ تورم، ثبت شود. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل است.
دیگر شاخصی که به‌عنوان نرخ تورم، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، تغییرات ۱۲ ماهه شاخص بهای مصرف‌کننده است. این متغیر نشان می‌دهد که تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به ماه اسفند ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل به چه میزان بوده است. نرخ تورم ۱۲ ماهه یا نرخ تورم متوسط در پایان سال۹۷ به میزان ۸/ ۲۶ درصد گزارش شده است. این رقم در بهمن‌ماه سال قبل ۵/ ۲۳ درصد بوده است. بنابراین ۳/ ۳ واحد درصد به تورم متوسط طی یک ماه افزوده شده است. نرخ تورم ۲۶ درصدی در حالی است که در انتهای سال ۱۳۹۶، نرخ تورم ۲/ ۸ درصد ثبت و برای دومین سال پیاپی تک رقمی گزارش شده بود. اما این روند در سال ۹۷ ادامه نداشت و نرخ تورم از محدوده تک رقمی به سرعت خارج شد.
تورم بالای خوراکی و حمل‌و‌نقل
نرخ تورم اسفندماه بیشتر تحت‌تاثیر گروه خوراکی‌ها و حمل‌و‌نقل افزایش یافته است. گروه حمل‌و‌نقل، با تورم ۳/ ۹ درصدی بیشترین افزایش قیمت را در میان گروه‌های اصلی ثبت کرده است. همچنین تورم نقطه‌به‌نقطه گروه حمل‌و‌نقل در اسفندماه ۵۵ درصد گزارش شده است. وزن این گروه در شاخص کل مصرف‌کننده گزارش مرکز آمار ایران حدود ۱۰ درصد است و سومین گروه مهم محسوب می‌شود. اما به نظر می‌رسد که بیشترین تاثیر در بالا بودن نرخ تورم را خوراکی‌ها منعکس کرده‌اند. نرخ تورم خوراکی‌ها، در اسفندماه سال قبل به میزان ۶/ ۶ درصد گزارش شده است. در اسفندماه تورم ماهانه گروه گوشت قرمز و سفید به میزان ۴/ ۱۳ درصد، قند، شکر و شیرینی‌ها ۵/ ۱۴ درصد و سبزیجات ۵/ ۱۰ درصد افزایش قیمت را ثبت کرده‌اند. این روند، باعث بالا رفتن قیمت تورم خوراکی‌ها در این ماه بوده است. مرکز آمار ایران در یک گزارش با عنوان متوسط قیمت اقلام خوراکی‌ها در اسفندماه سطح قیمتی برخی اقلام را منتشر کرده است و «دنیای اقتصاد» در روزهای آینده، به بررسی این گزارش خواهد پرداخت. اما جزئیات این گزارش نیز نشان می‌دهد که برخی اقلام نظیر قند، شکر، پیاز و پرتقال محصول داخل در صدر کالاهای پرتورم اسفندماه قرار گرفته‌اند. همچنین در اسفندماه گروه پوشاک و کفش نیز دارای تورم قابل توجهی بود. براساس آمارهای این گزارش، تورم ماهانه این گروه معادل ۵ درصد بوده است. همچنین تورم نقطه‌به‌نقطه گروه پوشاک و کفش ۵۵ درصد عنوان شده است. به نظر می‌رسد که این روند با توجه به افزایش تقاضا در ماه پایانی سال طبیعی به نظر می‌رسد، زیرا در این زمان قیمت این کالاها نیز افزایش می‌یابد. اما انتظار می‌رود، این روند در ماه‌های ابتدایی سال تکرار نشود. اگرچه در گزارش تورمی اسفندماه، اکثر کالاها و خدمات دارای تورم مثبت و بالا بودند، اما برخی از گروه‌ها نیز تورم پایینی را ثبت کردند. گروه مسکن به‌عنوان یکی از گروه‌های مهم شاخص بهای مصرف‌کننده در اسفندماه دارای تورم ۶/ ۰ درصدی بوده است. تورم نقطه‌به‌نقطه گروه مسکن در اسفندماه ۶/ ۲۳ درصد بوده است. گروه مسکن، در شاخص بهای مصرف‌کننده مرکز آمار ایران دارای وزن ۳۱ درصدی است و مهم‌ترین گروه محسوب می‌شود. به بیان دیگر، سطح قیمت‌های گروه مسکن، باعث شده که آمار تورم کل روند افزایشی کمتری به خود بگیرد.
سبقت تورم روستایی از شهری
یکی دیگر از نکات قابل توجه در گزارش مرکز آمار ایران بالا بودن تورم روستایی نسبت به تورم شهری در اسفندماه سال قبل بود. در حالی که در اکثر ماه‌ها تورم روستایی و شهری در یک محدوده نزدیک به هم حرکت می‌کنند، اما این رقم در اسفند سال ۹۷ متفاوت بود. در اسفندماه تورم ماهانه شهری معادل ۸/ ۳ درصد گزارش شده است. این در حالی است که نرخ تورم روستایی در اسفندماه معادل ۵/ ۴ درصد بوده است. براساس آمارهای گزارش مرکز آمار ایران، در بهمن‌ماه تورم ماهانه شهری۱/ ۲ درصد و تورم روستایی ۸/ ۲ درصد ثبت شده بود. دیگر آمارهای این گزارش نشان می‌دهد که تورم نقطه‌به‌نقطه شهری در اسفندماه ۶/ ۴۶ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه روستایی در این زمان ۷/ ۵۲ درصد بوده است. بنابراین این آمار نیز نشان می‌دهد که سطح افزایش قیمت‌های پایان سال در روستاها بیشتر از شهرها بوده است. همچنین براساس آمارهای این گزارش نرخ تورم متوسط روستایی در اسفندماه سال قبل ۱/ ۲۸ درصد بوده که این رقم در مناطق شهری به میزان ۶/ ۲۶ درصد گزارش شده است. این سه آمار تایید می‌کند که تورم روستایی نسبت به تورم شهری سبقت گرفته است.
