بنابر یک سنت دیرین و فرهنگ نهادینه شده در میان خانوار‌های ایرانی با نزدیک شدن به روز‌های پایانی سال و به اصطلاح شب عید، اکثر قریب به اتفاق افراد و گروه‌های اجتماعی جامعه به انحای گوناگون خود را برای ورود به سال جدید آماده می‌کنند.
نمود و بروز این آمادگی به اَشکال گوناگون خود را نشان می‌دهد و یکی از این اشکال به خرید به اصطلاح سور و سات عید معطوف می‌شود، در این میان در سبد یا سفره عید خانوار‌های ایرانی، آجیل نقشی پر رنگ ایفاء کرده است.
البته تا حدودی با سیگنال‌هایی که از بازار خشکبار در شب یلدا دریافت می‌شد، وضعیت نامساعد بازار آجیل و خشکبار در شب عید قابل پیش بینی بود.
اگرچه قیمت‌های فعلی به نسبت نرخ گذاری‌هایی که در بازار خشکبار شب یلدا شاهد آن بودیم، کاهش یافته و به نوعی تعدیل پیدا کرده است، اما کاهش قدرت خرید مردم، به مراتب شدیدتر از میزان کاهش قیمت‌هاست و همین نابرابری، شرایطی را رقم زده است که رضایت توزیع کننده و متقاضی (منظور نظر مصرف کننده است) آنچنان که باید جلب نشود.
در ذیل این گزارش تلاش می‌شود مشاهدات میدانی دریافتی از بازار خشکبار منعکس شود تا شاید این مرقومات مثمرواقع شده و تا حدودی (هر چند اندک) در روز‌های باقیمانده به پایان سال به حصول گشایش‌هایی در این عرصه منتهی شود.
کمبودی در تامین خشکبار نیست/افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم معضل اصلی بازار
محمد حسین ایرانی، یکی از توزیع کنندگان خشکبار در خصوص بازار آجیل و خشکبار در این روز‌ها (هفته‌ها و روز‌های پایانی سال) اظهار کرد: بازار خشکبار در مقایسه با شب یلدا (که به نوعی میزان خرید و مصرف خشکبار، در مقطع اشاره شده نیز اوج می‌گیرد) بهبود پیدا کرده است، اما ضریب موفقیت های حاصل شده محسوس نیست و به تعبیری در سایه مشکلات ریز و درشت اقتصادی، اندک تغییرات ایجاد شده نیز به چشم نمی‌آید.
وی افزود: آنچنان که پیش از این در اظهار نظر‌های مسئولان ذی ربط و دستگاه‌های مربوطه مورد تاکید قرار گرفته است، یکی از دلایل افزایشقیمت خشکبار به سرمازدگی معطوف می‌شود که در ارتباط با برخی از اقلام همچون پسته، زمینه رشد قیمت‌ها و کاهش میزان عرضه را فراهم کرده است.
ایرانی در ادامه بیان کرد: اما وقتی شرایط کلی بازار را مد نظر قرار می‌دهیم این واقعیت مبرهن می‌شود که کمبودی در ارتباط با میزان آجیل در بازار (از حیث کمی) احساس نمی‌شود و گرانی خشکبار نیز صرفا به پسته خلاصه نمی‌شود چراکه تنها دلیل آن سرمازدگی و عوامل این چنینی است.
این فعال بازار خشکبار گفت: افزایش قیمت‌ها صرفا به بازار خشکبار خلاصه نمی‌شود و در ارتباط با بسیاری از محصولات جز بنزین و تا حدودی نان، شاهد رشد افسار گسیخته قیمت‌ها بوده ایم و فلذا بازار خشکبار نیز از این موج و به تعبیر دیگر سونامی، مصون نمانده است.
وی افزود: طبیعتا در شرایط رکود اقتصادی و کاهش قابل توجه قدرت خرید مردم، انتظار خرید خشکبار و در اولویت قرار گرفتن این محصول در سبد خرید خانوار‌های ایرانی، خوشبینانه به نظر می‌رسد.
ایرانی گفت: در میان اقلام مصرفی، محصولاتی همچون برنج، گوشت، مرغ، حبوبات و... در صدر فهرست خرید‌ها قرار دارد و خرید‌هایی همچون آجیل، در مرحله بعدی اولویت خرید قرار خواهد گرفت.
۲۰ درصد افراد از دریافت پروانه کسب انصراف داده اند
طبیعتا وقتی ضریب فروش از سوی واحد‌های خُرد کاهش پیدا می‌کند، کسب و کار فعالان این عرصه نیز تحت الشعاع قرار می‌گیرد و به اصطلاح خرابی و رکود بازار، دومینو وار مراکز عمده فروش را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مصطفی احمدی، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار تهران، چندی پیش در ارتباط با وضعیت بازار مذکور اظهار کرد: کاهش تولید، افزایش قیمت آجیل، سرمازدگی و خشکسالی، باعث شده است تا ۲۰ درصد افراد از دریافت پروانه کسب انصراف دهند.
فرشاد کیانی، یکی از فعالان بازار خشکبار نیز با اشاره به مطلب فوق و انصراف برخی از متقاضیان فعالیت در بازار آجیل بیان کرد: در شرایط فعلی اقتصادی کشور که جامعه به شدت نیازمند توسعه فرصت‌های شغلی است، کاهش و تنزل میل و رغبت به فعالیت در این عرصه، ظرفیت‌های شغلی متعددی را از بین می‌برد که می‌توان با تعبیر فرصت سوزی از آن یاد کرد.
وی افزود: به واقع هر آنچه در راستای تقویت و حمایت از اصناف قدم برداشته شود به همان میزان از فشار بیکاری در جامعه کاسته خواهد شد که صنف آجیل و خشکبار نیز از این قاعده مستثنی نیست.
از افزایش ۳ تا ۴ برابری قیمت‌ها تا کاهش چشمگیر مشتری برای خرید آجیل
سید ناصر کمالی، یکی از فعالان حوزه توزیع آجیل و خشکبار در تشریح جزئیاتی هر چه بیشتر از شرایط حاکم بر بازار مذکور در این ایام اظهار کرد: متاسفانه قیمت‌ها به نسبت مدت زمان مشابه سال قبل، ۳ تا ۴ برابر افزایش یافته است و همین موضوع بر کاهش ضریب تقاضا از سوی مشتریان بسیار تاثیرگذار است.
وی افزود: در حال حاضر قیمت گردو، بسته به کیفیت آن ۱۰۰ تا ۱۴۰ هزار تومان، پسته ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان، بادام آستانه ۵۰ هزار تومان، کشمش معمولی ۲۸ هزار تومان و کشمش اعلاء ۵۰ هزار تومان نرخ گذاری شده است.
کمالی در ادامه بیان کرد: به عنوان نمونه، پسته‌ای که در حال حاضر به قیمت ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود، سال پیش در همین ایام با قیمت ۳۰ هزار تومان به فروش می‌رسید.
این فعال در بخش توزیع آجیل و خشکبار گفت: متاسفانه به تبع افزایش افسار گسیخته قیمت ها، مراجعه مشتری نیز به میزان قابل توجهی کاهش یافته و ریزش متقاضی خشکبار به نسبت سال گذشته بیش از ۶۰ درصد برآورد می‌شود و متقاضیان فعلی نیز عمدتا به خرید محصولات ارزان قیمت مبادرت می‌ورزند.
وی گفت: در حال حاضر، عمده مراجعه کنندگان به خرید تخمه آفتابگردان که در میان خشکبار، ارزان‌ترین محصول به شمار می‌رود اقدام می‌کنند.
کمالی در پاسخ به سئوال خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، در خصوص کیفیت و چگونگی مراودات بازار توزیع عمده خشکبار با فعالان و واحد‌های صنفی خُرد تصریح کرد: در حال حاضر بر خلاف سال گذشته، عرضه کنندگان خشکبار از دریافت چک اجتناب می‌کنند و برای تحویل بار صرفا به پول نقد بسنده می‌کنند.
این فعال در حوزه توزیع خشکبار و آجیل در ادامه بیان کرد: همین شیوه کار باعث شده ما نیز برای تهیه بار مورد نیاز خود دچار مشکل شویم و به واقع عامل اصلی نارسایی اشاره شده کمبود نقدینگی است.
وی در پایان یادآوری کرد: البته در ارتباط با شرایط کسب و کار واحد‌های توزیع کننده خرد خشکبار، ذکر این نکته ضروری است که بنابر محل فعالیت، از حیث جانمایی و جغرافیایی، وضعیت فروش متفاوت است و طبیعتا در مناطق مرفه نشین، کاهش مشتری کمتر به چشم می‌آید، اما در کلیت امر شرایط حاکم بر بازار خشکبار، مساعد و مطلوب به نظر نمی‌رسد.
