از حضرت سَرور عالمیان (ص) مروی است: کسی که سوره تکاثر را تلاوت کند خداوند در برابر نعمت‌هایی که در دنیا به او ارزانی داشته مورد حساب قرار نمی‌دهد.
سوره تکاثر
سوره تَکاثُر صد و دومین سوره و از سوره‌های مَکّی قرآن که در جزء سی‌ام جای گرفته است.
علت نامگذاری سوره تکاثر
این سوره را تَکاثُر می‌نامند؛ زیرا این کلمه در اولین آیه آن آمده است. تکاثر یعنی چشم و هم‌چشمی و مسابقه‌دادن با یکدیگر در بسیاری مال و جایگاه اجتماعی.
این سوره کسانی را که در مال و فرزند و یاور به یکدیگر فخر می‌فروشند، توبیخ می‌کند و می‌گوید اینان در آینده‌ای نزدیک در مورد نعمت‌هایی که در اختیار آنان گذاشته شده، بازخواست می‌شوند. در روایات آمده است مراد از نعمت، اهل بیت (ع) هستند. در فضیلت تلاوت این سوره نقل شده است قرائت آن همچون قرائت هزار آیه از قرآن است.
ترتیب و محل نزول سوره تکاثر
سوره تکاثر جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، شانزدهمین سوره‌ای است که بر پیامبر (ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، صد و دومین سوره است و در جزء ۳۰ قرآن جای دارد.
شأن نزول سوره تکاثر
در تفسیر مجمع البیان چند شأن نزول برای این سوره بیان شده است. در یکی از آن‌ها آمده است این سوره درباره دو قبیله از قریش، فرزندان عبدمناف بن قصی و فرزندان سهم بن عمر، نازل شد. آنان به یکدیگر فخر فروختند که اشراف ما بیشترند. پس اشراف یکدیگر را شمردند. اشراف بنی عبدمناف بیشتر از گروه مقابل شدند. به همین دلیل فرزندان سهم گفتند مردگانمان را بشماریم، تا اینکه رفتند و قبر‌ها را دیدند و آن‌ها را شمردند. پس از این کار، فرزندان سهم بیشتر از فرزندان عبدمناف شدند؛ زیرا آنان در جاهلیت بیشتر از دیگران بودند.
تعداد آیات و دیگر ویژگی‌های سوره تکاثر
سوره تکاثر ۸ آیه، ۲۸ کلمه، و ۱۲۳ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی جزو سوره‌های مُفَصَّلات (دارای آیات کوتاه) است.
فضائل و خواص سوره تکاثر
از حضرت سَرور عالمیان (ص) مروی است: کسی که این سوره را تلاوت کند خداوند در برابر نعمت‌هایی که در دنیا به او ارزانی داشته مورد حساب قرار نمی‌دهد. [١]و هر کس آن را در وقت نماز عصر بخواند به یاری خداوند متعال تا غروب فردای آن روز در امان خواهد بود. [٢]و نیز می‌فرماید: هرگاه کسی سوره‌ی تکاثر را بخواند در ملکوت آسمان‌ها به نام اداکننده‌ی شکر خدا شناخته می‌شود. [٣]و در حدیثی امام صادق (ع) می‌فرماید: کسی که این سوره‌ی مبارکه را قبل از خواب بخواند از عذاب قبر ایمن خواهد بود. [٤]و اگر کسی آن را در نماز واجب بخواند ثواب صد شهید و چنانچه در نماز نافله بخواند ثواب پنجاه شهید خواهد داشت و در نمار فریضه چهل صف از ملائکه با او نماز می‌خوانند. [٥]و در خبر است: هر کس این سوره را بخواند حساب قیامت برای او تنها جهت اظهار منّت است نه برای مناقشه. [٦]و در خبر دیگری آمده است: روزی رسول خدا (ص) به اصحاب خود فرمود: آیا کسی از شما می‌تواند روزی هزار آیه بخواند؟ عرض کردند: چه کسی می‌تواند روزی هزار آیه بخواند؟ فرمود: آیا کسی از شما توانایی آن را ندارد که سوره‌ی تکاثر را بخواند؟ (یعنی با هزار آیه برابری می‌کند). [٧]و در روایت صحیحه از رسول اکرم (ص) نقل است: هر کس در شب اوّل قبر میّت (لیلۀ‌الدّفن) دو رکعت نماز بگزارد و در رکعت اوّل بعد از حمد دوبار سوره‌ی توحید و در رکعت دوم بعد از حمد دهبار سوره‌ی تکاثر را بخواند و بعد از آن بگوید: «اللّهُمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ وَ ابْعَثْ ثَوابَها اِلی قَبْرِ ذلِکَ الْمَیِّتِ فلان» (یعنی: اللّهُمّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ، خدایا ثواب آن را به قبر فانی برسان ـو به‌جای کلمه‌ی فلان نام میّت را ببردـ) ثواب آن به آن میّت خواهد رسید و این یکی از دو نماز (وحشت) است که در لیلۀ‌الدّفن خوانده می‌شود. [٨]و دیگر از خواص آن چنانچه آن را بر کسی که سردرد داشته باشد بخوانند به یاری حق درد او تسکین می‌یابد.
[٩]همچنین جهت شفای فرزند، پدر او در شب دوشنبه دو رکعت نماز بخواند بدین ترتیب: در رکعت اوّل بعد از حمد، یازده مرتبه سوره‌ی مبارکه‌ی تکاثر و در رکعت دوم بعد از حمد، سیزده مرتبه آن را بخواند و بعد از نماز تسبیح حضرت زهرا (س) را به جای آورد سپس به سجده رود و صد مرتبه صلوات بر پیامبر (ص) و آل (ع) او بفرستد در دل خود با خدا پیمان بندد چنانچه فرزندش از این بیماری شفا یابد در یکی از سجده‌های شکر چهارصد مرتبه صلوات بر پیامبر (ص) و خاندان (ع) او بفرستد آنگاه سر از سجده بردارد؛ و این عمل به تجربه رسیده است. [١٠]و در یک نسخه آمده که در روز‌های دوشنبه و چهارشنبه سوره‌ی مبارکه را چهل مرتبه بخواند. [١١]
پی‌نوشت‌ها؛
[١]. مجمع‌البیان، تفسیر برهان.
[٢]. تفسیر برهان.
[٣]. تفسیر اطیب‌البیان.
[٤]. تفسیر برهان، تفسیر نورالثقلین.
[٥]- تفسیر اطیب‌البیان، تفسیر نورالثقلین.
[٦]. خواص‌الآیات ص. ١٦٢.
[٧]. بحار ج. ٩٢ ص. ٣٣٦.
[٨]. باقیات صالحات ص. ٢١١.
[٩]. مصباح ص. ٤٦١.
[١٠]. تحفه‌ی رضویه ص. ٩٢.. [١١]گوهر شب چراغ ص. ١٠٥.
