اینها بخشی از سخنان رهبری در سال‌های اخیر درباره مسأله زمین‌خواری است؛ موضوعی که همواره توسط ایشان مطرح شده اما به نظر می‌رسد هنوز آن مسؤول با عرضه برای حل مشکل وارد میدان نشده است. یکی از مشهور‌‌‌‌‌ترین محل‌‌‌هایی که به زمین‌خواری و کوه‌خواری در اذهان ثبت شده «لواسان» در شمال شرق تهران است که در سال‌های اخیر امام جمعه این شهر به دفعات با این موضوع برخورد کرده اما به قدری حجم تخلفات در لواسان بالاست که احتیاج به عزم ملی برای حل این معضل است. به بهانه داغ شدن موضوع ویلاهای لواسان در شبکه‌‌های اجتماعی سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسعید لواسانی رفتیم تا آخرین اتفاقات این منطقه را از زبان ایشان بشنویم.
به‌عنوان اولین سؤال از جار و جنجالی که اخیراً در فضای مجازی درباره ساخت‌وسازهای غیرمجاز در لواسان به راه افتاده است شروع کنیم؛ چرا پیش از این آنچنان صحبتی از لواسان و تخلفات انجام شده در آن نبود؟ به عنوان نماینده ولی‌فقیه و امام جمعه شما چه اقداماتی را برای مبارزه با این مفاسد کرده بودید؟
ابتدا اینکه موضوع تخلفات مکررا توسط شخص بنده گفته شده بود. به غیر از خطبه‌های نماز جمعه که مردم هم شاهد آن هستند، در چندین مورد نامه‌هایی به افراد و دستگاه‌های ذی‌ربط فرستادم، جلسه‌های مکرری هم با مسؤولان محلی و غیر محلی برگزار کردم، حتی مواردی را هم با مسؤولان قضایی در میان گذاشتم. انصاف هم این بود که ابتدا موضوعات را با قانونگذاران و مدافعان قانون مطرح کنیم و در صورت ورود نکردن آن را به صورت عمومی بیان کنیم که البته همه این کارها را کردیم اما صدای ما به جایی نرسید. مسأله اینجاست که این موارد به دلیل اینکه بعد رسانه‌ای نداشت مطرح هم نمی‌شد اما اتفاقی که رخ داد این بود که گروهی رسانه‌ای آمدند آن را مطرح کردند که خب! این موضوع به صورت عمومی مطرح شد. پیش از این موضوعات در خود لواسان دفن می‌شدند، البته این مطرح شدن هم فقط در سطح فضای مجازی بود و نمودی در رسانه‌های رسمی نداشت.
این افشاگری‌ها که داشتید و جلساتی که درباره این موضوع برگزار کردید نتیجه‌ای هم داشت؟ آیا منجر به تخریب هم شد؟
به این نکته توجه کنید که بنده نزدیک به 4 سال است امام جمعه لواسان شده‌ام و از همان زمانی که در جریان این اتفاقات قرار گرفتم آنها را مطرح کردم. در همین دوره کوتاه به خیلی از تخلفات رسیدگی شده است. سازمان بازرسی برای موارد زیادی ورود کرده و پرونده تخلفات بسیاری در دادگاه تشکیل شده است اما برداشت بنده این است که آن ساختار معیوب اداری اجازه کار جدی را در منطقه لواسان نمی‌دهد. بله! تخریب‌های گسترده هم انجام شده است.
پس از افشاگری‌هایی که داشتید واکنش مسؤولان و مردم بومی لواسان چه بود؟
اگر منظور شما مسؤولان کشوری است که تاکنون هیچ اقدامی نکرده‌اند، حداقل من خبر ندارم کاری کرده باشند اما شورای شهر و شهرداری وارد عمل شده و در صورت حمایت، آمادگی برخورد با این تخلفات را دارند. برخی از فاسدان محلی هم حداقل در این مدت از اقدامات خود فاصله گرفتهاند. درباره مردم باید به شما بگویم بیشترین اقبال را آنها داشتند و از بیان این موضوعات بسیار خوشحال هستند. مردم بومی لواسان انسان‌های شایسته و خداشناس هستند. آنها از حضور برخی افراد خاص راضی نیستند. یکی از نگرانی‌های اساسی که وجود دارد موضوعات فرهنگی و اختلاف طبقاتی است؛ آنها از این موارد راضی نیستند.
در مسیر «عدالتخواهی عقلانی» که پیش گرفتید، مرحله بعدی چیست؟ آیا جدی‌تر وارد میدان می‌شوید؟
من توقع داشتم تاکنون قوه‌قضائیه به موضوع ورود می‌کرد، حداقل نماینده‌ای می‌آمد یا عکس‌العملی نشان می‌دادند ولی به نظر می‌رسد سر آنها شلوغ است. متاسفانه در این بین کسانی که امروز به اسم عدالتخواهی وارد گود شده‌اند، مبانی اولیه عدالت را هم نمی‌دانند. در هر صورت اگر عزم جدی باشد می‌توانیم به کمک خدا و مردم اقدامات خوبی را رقم بزنیم.
پیش‌تر در اظهارات خود گفته بودید قدرت‌هایی در بیرون از لواسان مسبب مفاسد این منطقه هستند؛ این یعنی یا مسؤولان داخلی لواسان از این مفاسد سود می‌برند یا نسبت به آنها جاهل هستند، به نظر شما کدام مورد در حال اتفاق افتادن است؟
این موضوع پیچیده است و نباید آن را ساده ببینیم. برای پاسخ به این سوال باید به عمق قضیه برویم. به نظر من ساختار اداری و قوانین موجود درباره تخلفات ساخت‌وساز فشل است، این فشل بودن باعث می‌شود خیلی افراد داخلی نتوانند کار جدی انجام دهند. البته خود سیستم شورای شهر هم اشکالاتی جدی دارد که همان مشکلات باعث می‌شود کاری نتوانند انجام دهند. اینکه من گفتم جریانات خارجی در لواسان هستند که باعث این اتفاقات می‌شوند، یعنی جریانی که قدرت و ثروت را توامان دارد. این جریان طبیعتا برای اینکه زندگی بهتری داشته باشد می‌رود در منطقه‌ای که بهتر یا به‌اصطلاح شما لاکچری است خانه می‌سازد که از شاخص‌ترین آنها همین لواسان است. این صاحبان ثروت و قدرت آنقدر فشار می‌آورند که مسؤولان محلی زیر بار فشار می‌روند.
به صورت کلی چند درصد تخلفات منطقه لواسان به شکل کوه‌خواری، زمین‌خواری یا احداث در مجاورت رودخانه و چند درصد مربوط به تخلفات ساختمانی است؟
70 درصد مشکلات در حوزه کوه‌خواری، زمین‌خواری و محیط‌زیستی است و 30 درصد تخلفات در بخش ساختمان‌‌سازی که متاسفانه مورد دوم دیگر تبدیل به یک عرف شده است. طبق قانون واحدهای مسکونی در لواسان باید 150 متر بنا داشته و در نهایت 3 طبقه باشند اما افرادی که اینجا زمین دارند با این استدلال که زمین را گران خریده‌اند هیچ‌وقت به این محدودیت تن نمی‌دهند و بیشتر از آن می‌سازند. این موضوع عرف شده است، نباید روی آن اسم فساد گذاشت، بلکه نیاز به اصلاح قانون است. متاسفانه کسانی که ساخت‌وساز می‌کنند در قانون اجتهاد می‌کنند و شروع به ساخت خارج از قاعده قانون می‌کنند، این یعنی از اول هم می‌دانند تخلف است اما انجام می‌دهند. آنها این را هم می‌دانند که این موارد یا در تجدیدنظر یا در دیوان عدالت سرانجام با جریمه حل می‌شود، این همان فشل بودن ساختار است. باید جلوی این روند معیوب گرفته شود. از سوی دیگر تخلفاتی از حالت عرف خارج می‌شود که آنها در مقام مقابله در اولویت است. برای مثال 900 متر بنا را 2 هزار متر می‌کنند یا به جای 3 طبقه، بیش از 5 طبقه می‌سازند یا در جای دیگر دیوارهای عجیب و غریب در اطراف بنا یا محدوده زندگی خود می‌کشند. شاید تخلفات ساختمانی در حد عرف فساد نباشد اما این موارد مسلما فساد است و باید با آن مقابله کرد، این موارد خیلی خطرناک است. اینکه بگوییم پولش را می‌دهیم پس هر کاری می‌خواهیم می‌کنیم خیلی خطرناک است.
این ساخت‌وسازها چه آسیبی به اکوسیستم طبیعی لواسان می‌زند؟
در هر صورت 70 درصد منطقه لواسان حفاظت شده است و گونه‌های مختلف گیاهی و حیوانی در آن وجود دارد. وقتی به این حریم تجاوز می‌کنیم، آب، خاک و درختان از بین می‌روند و مزیت‌های منطقه لواسان به کلی از بین می‌رود و تا چند سال دیگر آنچه از لواسان در ذهن‌ها مشهور بود دیگر وجود نخواهد داشت.
اکثر وزرای دولت‌های تدبیر و امید از هاشمی و آخوندی تا نعمت‌زاده در این منطقه ویلاهای لوکس دارند و بعضا موارد تخلفاتی آنها هم محرز شده است؛ آیا آنها هم در مظان این مسائل قرار گرفتهاند؟ حضور وزرا در این مناطق چه معنایی دارد؟
این افرادی که شما از آنها نام می‌برید به دلیل اینکه از لواسان به عنوان محل استراحت استفاده می‌کنند نسبت به دیگران کمتر مشکل ایجاد می‌کنند. جواب من به شما این است که مقام معظم رهبری از دهه 70 ضد اشرافی‌گری فریاد می‌ز‌نند اما گوش نمی‌دهیم و بدتر اینکه توجیه هم می‌کنیم که حالا شده است دیگر، پول داشته دیگر؛ این خطرناک است. روحیه اشرافی‌گری که باشد دیگر عدالت به حاشیه می‌رود. اسلام ناب با روحیه اشرافی‌گری در تناقض است. همین نشانه مظلومیت نظام و رهبری است که ما روحیه ضداشرافی‌گری را فراموش کردیم. اگر قبول داریم هدف انقلاب اسلامی تحقق جامعه اسلامی و سپس دولت اسلامی است، پس عدالت لازمه آن است، نه اینکه باری به هر جهت هر چه شد، شد.
درآمدهای شهرداری لواسان با این توضیح که ساخت‌وسازهای غیرقانونی زیادی در آنجا رخ می‌دهد و سازندگان باید به شهرداری جریمه بدهند چشمگیر است اما خدمات اجتماعی در لواسان در سطح پایینی است، حتی یک بیمارستان در این منطقه وجود ندارد؛ درآمدها کجا هزینه می‌شود؟
بله! همان‌طور که اشاره کردید لواسان بیمارستان ندارد، البته یک بیمارستان خصوصی دارد که به دلایلی آنچنان مورد اقبال نیست. ما هم می‌دانیم که شهرداری لواسان یکی از ثروتمندترین شهرداری‌های ایران است اما خب! من در جریان محل هزینه‌کرد درآمدهای شهرداری در سال جاری نبودم اما می‌دانم در دوره گذشته بخش عظیمی از آن برای ساماندهی رودخانه جاجرود هزینه شد که اشتباه بود.
در همین روزها یک اتفاق خیلی دلخراش برای یک دختربچه در لواسان افتاد؛ پیگیر این موضوع بودید؟
خانواده بهار (دختری که مورد حمله سگ قرار گرفت) خواستار مداوای هرچه زودتر فرزند خود هستند. درباره سگ‌گردانی در لواسان باید بگویم به عنوان امام جمعه بعضی اوقات می‌ترسم در کوچه‌های لواسان قدم بزنم، از بس که داخل آنها سگ‌های غول‌پیکر و غیرعادی حضور دارند. این اتفاق بدی است و متاسفانه برخی فکر می‌کنند کلاس دارد. خدا رحمت کند مرحوم دکتر حسابی را که می‌گفت ما مُدرن شدیم نه مدرن یعنی فقط تقلید می‌کنیم. البته بخشی از این مشکل در قانون است که باید اصلاح شود.
برنامه‌‌های آینده شما برای این پدیده‌‌های ضدعدالت در لواسان چیست؟
این مصداق «باستی» نمونه‌ای جدی است یا موضوع دریاچه که آن هم بحثی جدی است یا مساله‌ای که ما خیلی وقت است به آن وارد شدیم در روستای برگ جهان است که تپه باستانی «تنگه خانه» را دارند با همین پدیده کوه‌خواری و تپه‌خواری نابود می‌کنند اما متاسفانه رسانه‌ها و مسؤولان مربوط ورود نمی‌کنند. ما در پدیده «تپه سرخه» هم وارد شدیم که در این مسأله هم کسی ورود نکرد. البته اینکه ما مدام مصداق بیاوریم و اسم بیاوریم همه چیز را مصداقی و خرد می‌کند و اصل کار عدالتخواهی را تقلیل می‌دهد و بعضا به خطا هم می‌رود. اما من جدی در تغییر ساختارها و روندها پای کار ایستاده‌‌ام. اول باید قانون ساخت و ساز عوض شود. قانون فعلی برای 1334 است که برای مردم ما زمین ارزشی بیشتر از ساختمان داشت؛ آن موقع اصلا ساختمان برای‌شان ارزش نداشت بخواهند بنا بسازند اما امروز مهم است. باید وزارت کشور و وزارت شهرسازی ورود کند. دوم اینکه روند شفاف شود. من چند متر زمین کجا و چگونه دارم، نباید پیچیده باشد. این وضعیت غیرشفاف موجود رشوه و ارتشا را راحت کرده است. مسأله سوم هم برخورد قاطع و سریع با متخلف است، نه اینکه مشکل کشف شود ولی برخوردی نشود، این به درد نمی‌خورد. قوه‌قضائیه در همین موضوع تخلفات اقتصادی وارد شد و شروع دادگاه تا اجرای حکم دادگاه 61 روز طول کشید، در نتیجه اعتماد عمومی هم به همراه داشت. همین کار را برای لواسان انجام دهند؛ چه کسی از این موضوع ناراحت می‌شود؟ اگر ساختار درست شود اتفاقات خیلی خوبی رخ می‌دهد. در وضع فعلی دادگاه ما برای اینکه به مردم اجحاف نشود می‌‌‌‌‌‌‌‌آید می‌گوید این فرد ساختمان را ساخته، خراب کردنش خلاف عدالت است، در حالی که این رفتار باید معکوس شود، اتفاقا باید خراب شود که دیگر این بی‌قانونی عرف نشود.
پس منتظر تخریب خانه‌‌‌هایی که مالکانش تخلف کرده‌اند باشیم؟
حتما باید باشیم. حتما باید در چند مورد جدی ورود کنیم، البته پیش از این هم تخریب‌‌‌هایی شده بود که باید با جدیت ادامه داشته باشد. تاکید دارم خبرنگارها به دلیل تنبلی به شهر لواسان علاقه دارند اما اطراف لواسان را نگاه نمی‌کنند. رودبار قصران، بالای میگون، دربند سر و شمشک را هم باید ببینند؛ کار را وسیع‌‌‌‌‌‌تر ببینند. البته این را بگویم که من فلسفه خوانده مکتب سقراط هستم؛ از قانون نباید تخطی کنیم، ما با قانون زندگی می‌کنیم. قانون باید اصلاح شود، نه اینکه خودسرانه راه بیفتیم برای تخریب کردن؛ این بحث مهمی است. یکی از شاخص‌‌های عدالت این است که هیچ کاری خارج از عدالت نشود. اگر هرکس هر کاری دلش می‌خواهد بکند، تبدیل به خودسری و هرج و مرج می‌شود؛ عدالت را داشته باشیم و بر اساس قانون برخورد کنیم. در کنار اینکه باید عدالتخواهی مبتنی بر قانون باشد، ورود جدی مطالبه‌گری مردم هم باید شکل بگیرد. اینکه بگوییم قوه‌قضائیه داریم، نیروی انتظامی داریم که برخورد می‌کند، اشتباه است. اگر مطالبه‌گری مردمی نباشد ما موفق نخواهیم بود. یک عده زبده‌‌های مردمی بیایند، دانشجویان اهل علم بیایند، کار را جدی دست بگیرند، البته مبتذل نگاه نکنیم، جدی حضور پیدا کنیم و به دنبال زدن ریشه‌ها باشیم.
از اشکال فساد گسترده در لواسان بگویید؛ مواردی که واقعا مصداق فساد است و باید با آن برخورد شود.
مصداقی، شهرک «باستی» معروف به «باستی‌هیلز» است که از اسم «بورلی‌هیلز» کالیفرنیا گرفته شده که ظاهرا آنجا هم منطقه لاکچری‌نشین آمریکاست. کسی نمی‌تواند وارد آن شود. 52 ویلا در آنجاست؛ ویلاهای 2 تا 5 هزار متری که برای خوش‌نشینی یک عده سرمایه‌دار است. احداث این شهرک از سال 80 - 79 شروع شد و دادگاه‌‌های پی‌درپی هم برای آن تشکیل شد و خیلی روند طولانی داشته است و سال 96 پایان کار گرفته است که به کلی خارج از شهر بوده و ساخت در آنجا ممنوع بوده است. سازمان بازرسی در دوره‌ای به این موضوع ورود کرده اجازه ساخت را نداده و کار به دادگاه کشیده و در نهایت در یک فرآیند خیلی طولانی توانسته‌‌اند مجوز بگیرند و خانه بسازند. مجوز آنها 900 متر بوده که تبدیل به عددهای عجیب و غریبی شده است. دور این شهرک هم دیوارهای بلندی کشیده‌‌اند که بی‌احترامی به مردم بومی لواسان است و هیچ‌کس هم حق حضور در آنجا را ندارد. من یک بار با لباس شخصی و به صورت مخفیانه وارد آنجا شدم که از دیدن این شهرک حیرت کردم که چه کسی اجازه داده این شهرک ساخته شود؛ به لحاظ فرهنگی و اجتماعی بسیار پدیده نامیمونی است و از آن دست مسائلی است که برخورد با آن باید مثل برخورد حضرت موسی با سامری باشد. حضرت موسی بعد از اینکه به قوم گفت توبه کنید، آن گوساله سامری را به‌خاطر ارزش مادی‌‌‌‌اش نگه نداشت، بلکه برای اینکه جلوی فسادش گرفته شود آن را آتش زد و خاکستر آن را هم به دریا ریخت. اینجا هم واقعا قوه‌قضائیه باید اینگونه ورود پیدا کند. ما درباره باستی‌هیلز مصداقی هم وارد شدیم اما رسانه‌ها به مسأله ورود نکردند و همین شد که این پدیده جلو رفت تا به اینجا رسید.
جزئیاتی از تخریب ساختمان‌های غیرمجاز و رفع تصرف از اراضی از زبان محسن شریعتی، رئیس حوزه قضایی بخش لواسانات
از ابتدای سال ۹۶، با گزارش و شکایات سازمان جهاد کشاورزی دستور تخریب ۲۷۰ بنای غیرمجاز در اراضی کشاورزی صادر شده است.
با شکایت اداره امور آب ۱۱۰ مورد بنای غیرمجاز نیز به ارزش ۱۱۰ میلیارد تومان تخریب شده و این زمین‌ها به بیت‌المال بازگشته است.
۲۰۰ هزار مترمربع زمین با شکایت اداره منابع طبیعی به ارزش ۳۰۰ میلیارد تومان رفع تصرف شده و این میزان به بیت‌المال بازگشته است.
فساد سیستمی نداریم و اگر هم فسادی باشد موردی است و تقاضا دارم از امام جمعه محترم و مسؤولان مواردی را چنانچه در این رابطه مشاهده می‌کنند گزارش کنند تا اقدامات قانونی درباره مبارزه با فساد، زمین‌خواری و ساخت و ساز‌های غیرمجاز انجام شود.
فردی که شکایتی دارد و به دادگستری مراجعه می‌کند، در گام اول به سامانه ثنا مراجعه می‌کند و با ثبت‌نام در این سامانه یک حساب کاربری برایش باز می‌شود و با اخذ شماره تلفن همراه ابلاغ از طریق پیامک به فرد واصل می‌شود. با سیستم مدیریت قضایی که نمونه‌ای از دولت الکترونیک است، بحث فساد در این رابطه صفر شده است و این امر در جلوگیری از اطاله دادرسی تاثیرگذار بوده است.
بار‌ها گفته‌ام ماموران اداره منابع طبیعی، آب و جهاد کشاورزی اگر موردی را ملاحظه کرده‌اید، پیش از آنکه ساخت و‌سازی انجام شود، جلوی ساخت و ساز‌های غیر مجاز را بگیرید.
آرای تخریبی داریم که دستور قضایی صادر شده است اما امکان تخریب آن سخت است. ملکی که غیرمجاز ساخته می‌شود باید جلوی ساخت و ساز آن گرفته شود.
متاسفانه ادارات منابع طبیعی و جهاد کشاورزی با کمبود نیروی انسانی و امکانات مواجه هستند و با توجه به اینکه بخش شمیرانات و لواسانات حساس است، باید امکانات بیشتری داشته باشند.
