مطابق بررسی‌ها نرخ تورم ماهانه دهک پایین به میزان ۲/ ۱ واحد درصد کاهش یافته که این تغییر برای دهک دهم به میزان صفر ثبت شده است. بنابراین این آمار نشان می‌دهد که افت تورم در دی‌ماه نسبت به آذر عمدتا در دهک‌های کم‌درآمد رخ داده است. یکی از دلایل اصلی کاهش تورم دهک‌های کم‌درآمد، کاهش رشد قیمت در خوراکی و آشامیدنی‌ها بوده است.
ریتم یکسان تورم دهکی
مرکز آمار ایران، در گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده خود، علاوه‌بر آمار کلی شاخص جزئیات دیگری از انعکاس تورم در دهک‌های درآمدی را نیز منتشر می‌کند. این آمارها نشان می‌دهد که تورم ماهانه در دهک‌های درآمدی روند کم‌نوسانی را ثبت کرده است. براساس این آمارها، تورم ماهانه کل در دی‌ماه به میزان ۲ درصد گزارش شده بود. در آمارهای مرکز آمار ایران به‌جز دهک اول و دهک پنجم، در تمامی دهک‌ها تورم ماهانه به میزان ۲ درصد گزارش شده است. تورم ماهانه دهک اول معادل ۹/ ۱ درصد و تورم ماهانه دهک پنجم ۱/ ۲ درصد ثبت شده است؛ بنابراین اختلاف بیشترین تورم دهکی با کمترین تورم دهکی معادل با ۲/ ۰ واحد درصد بوده است. اگر این آمار را با روند ماه سال قبل مقایسه کنیم، می‌توان مشاهده کرد که اختلاف نوسان تورم دهک‌ها کاهش یافته است. به بیان دیگر، تورم ماهانه دهک‌ها دارای یک ریتم بوده است. در آذرماه سال‌جاری تورم ماهانه کل به میزان ۶/ ۲ درصد ثبت شده بود. بیشترین تورم ماهانه در آذرماه در دهک اول بوده که ۱/ ۳ درصد ثبت شده بود، کمترین تورم ماهانه نیز در دهک دهم گزارش شده بود که این رقم به ۲ درصد رسیده بود؛ بنابراین اختلاف بیشترین تورم دهکی با کمترین تورم دهکی ۱/ ۱ واحد درصد بوده است. همچنین روند تورم از دهم اول به دهک دهم کاهشی ثبت شده بود.
انعکاس افت تورم در دهک‌های کم‌درآمد
نکته دیگر این است که در مقایسه با آمار دی‌ماه و آذرماه، کاهش تورم ماهانه عمدتا در دهک‌های کم‌درآمد رخ داده است. به‌عنوان مثال در دهک اول، تورم ماهانه آذرماه به میزان ۱/ ۳ درصد گزارش شده بود که این رقم در دی‌ماه به سطح ۹/ ۱ درصد کاهش یافته است. یا به‌عنوان نمونه دیگر در دهک دوم، تورم ماهانه در آذرماه در سطح ۹/ ۲ درصد عنوان شده بود و در ماه نخست زمستان به سطح ۲ درصد افت کرده است. اما در دهک‌های پردرآمد این تفاوت محسوس نبود. به‌عنوان مثال در دهک دهم، تورم ماهانه آذرماه به میزان ۲ درصد بوده که این رقم در دی‌ماه نیز در همان عدد ۲ درصد ثبت شده است. به بیان دیگر، تورم ماهانه گروه‌های پردرآمد یا تغییر نکرده یا اینکه تغییر قابل‌توجهی نداشته است. اما از سطح تورم دهک‌ها کاسته شده است. براساس آمارهای مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه دی‌ماه در دهک اول نیز به میزان ۱/ ۳۹ درصد بوده است که این رقم برای دهک دهم به میزان ۴/ ۴۱ درصد ثبت شده است. این آمار در آذرماه برای دهک اول به میزان ۵/ ۳۶ درصد و برای دهک دهم به میزان ۵/ ۳۹ درصد ثبت شده بود.
جزئیات تورم دهکی
مرکز آمار ایران در یک بخش دیگر، درصد تغییر شاخص نسبت به ماه قبل را برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای در شاخص کل و گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات»، و «غیرخوراکی و خدمات» را به تصویر کشیده است. این گزارش نشان می‌دهد که در بخش غیرخوراکی‌ها توزیع تورم ماهانه تقریبا یکسان بوده است، به نحوی که تورم ماهانه غیرخوراکی‌ها در دهک اول ۵/ ۱ درصد و در دهک دهم ۷/ ۱ درصد بوده است؛ بنابراین نرخ تورم ماهانه در بخش غیرخوراکی‌ها تنها به میزان ۲/ ۰ واحد درصد بوده است. این روند در گروه خوراکی‌ها تا حدی نا‌متوازن بوده است، به نوعی که دهک‌های پردرآمد دارای تورم بیشتری نسبت به دهک‌های کم‌درآمد بوده است. براساس آمارها در دی‌ماه سال‌جاری تورم ماهانه خوراکی‌ها در دهک نخست به میزان ۳/ ۲ درصد بوده است، این رقم برای دهک دهم و پردرآمد به میزان ۲/ ۳ درصد گزارش شده است؛ بنابراین این موضوع نشان می‌دهد که تورم خوراکی‌ها هم در دهک اول و هم در دهک دهم، افزایشی بوده، اما سهم این افزایش در دهک‌های پردرآمد بیشتر بوده است.
تورم دهکی در دو نما
یکی دیگر از جزئیاتی که در گزارش مرکز آمار ایران وجود دارد، تغییرات شاخص کل براساس گروه‌های کالایی و خدمات است. در این تقسیم‌بندی کالاها به سه گروه کالاهای بادوام، کالاهای بی‌دوام و کم‌دوام تقسیم‌بندی شده‌اند. کالاها را مى‌توان بنا بر دوام یا قابلیت لمس آنها به سه گروه تقسیم کرد. کالاهاى بى‌دوام، کالاهایى مصرفى هستند که معمولا داراى یک یا چند مورد مصرف هستند. ماءالشعیر، صابون و نمک در این گروه جاى مى‌گیرند. کالاهای کم‌دوام، در مدت زمان بیشتری مصرف می‌شوند و کالاهاى بادوام آن دسته از کالاهاى مصرفى هستند که معمولا در مدت زمان نسبتا طولانى‌ترمورد استفاده قرار مى‌گیرند. این‌گونه کالاها معمولا عمر بیشترى دارند. کالاهایى نظیر یخچال، اتومبیل، اثاثیه و مبلمان از جمله کالاهاى بادوام به‌شمار مى‌روند.
سهم کالا و خدمات از تورم
کل کالاهای مورد بررسی در گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده دارای وزنی معادل ۸/ ۵۰ بوده است. از این مقدار ۳/ ۴۰ درصد مربوط به کالاهای بی‌دوام است و نشان می‌دهد که اهمیت کالاهای بی‌دوام، نسبت به کالاهای بادوام و کم‌دوام بیشتر است؛ زیرا بخش قابل‌توجهی از کالاهای مصرفی جزو کالاهای بی‌دوام طبقه‌بندی می‌شوند. براساس آمارهای مرکز آمار ایران، تورم ماهانه کالاهای بی‌دوام به میزان ۷/ ۲ درصد بوده است. همچنین تغییرات نقطه به نقطه این گروه کالاها نیز در دی‌ماه ۱/ ۵۰ درصد ثبت شده است. با توجه به وزن بالای کالاهای بی‌دوام عمده تغییرات کل کالاها، متاثر از کالاهای بی‌دوام است. از سوی دیگر تورم کالاهای بادوام در دی‌ماه به میزان ۶/ ۱ درصد گزارش شده است. همچنین تغییرات قیمت کالاهای بادوام نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان۳/ ۸۴ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که رشد قیمت کالاهای بادوام در بازه زمانی یک ساله بیشتر از کالاهای کم‌دوام و بی‌دوام بوده است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ماهانه کالاهای کم‌دوام به میزان ۳/ ۲ درصد ثبت شده است. تورم نقطه به نقطه این گروه نیز ۸/ ۵۷ درصد ثبت شده است. علاوه‌بر کالاها، بخش دیگری از شاخص کل را می‌توان به خدمات تقسیم‌بندی کرد. به‌عنوان مثال خدمات حمل و نقل عمومی، خدمات مالی، بهداشتی و خدمات ساختمانی در این بخش قرار می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از دلایل پایین بودن تورم در دی‌ماه به این دلیل بوده که تورم ماهانه بخش خدمات به میزان ۴/ ۱ درصد گزارش شده است. این رقم برای تورم نقطه‌به‌نقطه نیز به میزان ۴/ ۱ درصد بوده است. بنابراین آمارها نشان می‌دهد که تورم بخش کالاها نسبت به خدمات رقم بیشتری ثبت شده و این روند هم در آمار کوتاه‌مدت و هم در آمار بلندمدت قابل‌مشاهده است. این موضوع را می‌توان به نوعی جاماندگی تورم خدمات از تورم کالا نیز عنوان کرد. به بیان دیگر افزایش قابل‌توجه نرخ ارز باعث شد که نرخ تورم کالاها رشد قیمتی بیشتری را ثبت کند، اما روند افزایش قیمت در بخش خدمات به میزان کمتری قابل‌مشاهده است.
