عفاف و حجاب دو گوهر گرانبهایی هستند که خداوند آن‌ها را برای حفظ و صیانت حریم شخصی افراد از یک سو و رعایت حریم دیگران از سوی دیگر در نهاد تمام انسانها قرار داده است؛ در پرتو این خصلت‌های نیکو افراد می‌توانند به بالاترین درجات انسانی دست یابند و قله‌های معرفت را طی کنند.
خداوند وقتی در قرآن به معرفی زنان نمونه تاریخ بشریت می‌پردازد، از بانوانی یاد می‌کند که در پرتو حفظ عفت و حیا به درجاتی نائل شدند که تا ابد الگویی برای تمام زنان بلکه مردان عالم شدند. بانوانی مثل حضرت زهرا(س)، حضرت مریم(س) و حضرت آسیه همسر فرعون از جمله نمونه‌های زنان شاخص قرآنی هستند که راه رستگاری را با حفظ این گوهر گرانبها و اثرگذار در ایمان زنان طی کردند.
در این بین حضرت زهرا (س) به عنوان شاخص‌ترین چهره معنوی بانوان عالم چنان در حفظ عفاف و حجاب کوشا بودند که در جامعه آن دوران به صفت عفت و حیا شناخته می‌شدند. این بانوی بزرگوار چنان حیا و عفاف را به عنوان یک این فضیلت ارزشی وکمال‌گرایانه که مورد خواست و رضایت خداوند است سرلوحه رفتار خویش قرار داده بود که از تمام نامحرمان حتى از مردان نابینا نیز خود را مى‌پوشاند. در روایتی آمده است که مردی نابینا پس از اجازه گرفتن، وارد منزل امام علی(ع) شد. پیامبر(ص) مشاهده کردند که حضرت زهرا(س) برخاست، فرمودند: «دخترم! این مرد نابیناست». فاطمه(س) فرمود: پدر، اگر او مرا نمی‌‌‌بیند، من او را می‌‌‌نگرم، اگر چه او نمی‌‌‌بیند، اما بو را استشمام می‌کند؛ اِن لَم یَکُن یَرانِی فَانّی أرَآهُ وَ هُوَ یَشُمُّ الرِّیحَ». رسول خدا پس از شنیدن سخنان دخترش فرمود: «شهادت می‌دهم که تو پاره تن من هستی.» ( مستدرک الوسائل، ج 14، ص 289)
حضرت زهرا(س) بانوان را به ارزشی مثل رعایت عفاف و حجاب دعوت می‌کرد. ایشان در یکی از سفارشات خود در تأکید بر رعایت عفاف فرمودند: «بهترین اقدام براى حفظ شخصیت زن آن است که مردى را نبیند و نیز مورد مشاهده مردان قرار نگیرد؛ خَیْرٌ لِلِنّساءِ أنْ لا یَرَیْنَ الرِّجالَ وَ لا یَراهُنَّ الرِّجالُ».
