میوه از نمونه محصولاتی به شمار می رود که می توان آن را به نوعی در دایره اقلام و ضروریات اساسی (خوراکی و غذایی ) مردم قرار داد.
به واقع در صورت کاهش ضریب مصرف این محصول، بستر و زمینه رشد و افزایش بیماری ها نیز تشدید خواهد شد و از حیث سلامت عمومی جامعه و پیشگیری از تَزایُدِ هزینه های درمانی، مصرف میوه ضرورتی اجتناب ناپذیر به شمار می رود.
با همه این اوصاف، افزایش قیمت میوه و بالا رفتن قیمت ها در حوزه های گوناگون، قدرت خرید بسیاری از خانوارهای ایرانی که در زیرگروه طبقه متوسط و دهک های ضعیف جامعه قرار می گیرند را تحت الشعاع قرار داده و این موضوع برای بازار میوه نیز نوید بخش به نظر نمی رسد و می طلبد دستگاه های ذی ربط با اتخاذ تدابیر مقتضی، شرایط لازم را برای کاهش قیمت این محصول اساسی فراهم کنند.
بدون تردید،گرانی برخی از میوه های خاص، باعث می شود امکان خرید آن برای طبقات متوسط و ضعیف جامعه سخت و دشوار شود که طرح این موضوع به معنای لزوم تحقق این ایده آل و توان خرید عموم مردم نسبت به خرید تمامی میوه های موجود نیست و در واقع می توان با خرید بسیاری از میوه های موجود در بازار، فقدان میوه های گران قیمت را در میان جامعه هدف و اقشار ضعیف جامعه از حیث اقتصادی پُر کرد، اما حصول این امر زمانی میسر خواهد شد که افزایش قیمت میوه، صرفا در خصوص برخی از میوه های خاص، ظهور کند، در صورتی که متاسفانه بازار فعلی میوه و افزایش قیمت ها،صرفا به برخی میوه های خاص خلاصه نمی شود و تقریبا گرانی ها به تمامی یا به تعبیر دیگر اکثر قریب به اتفاق میوه ها،تسری پیدا کرده است.
آنچنان که گزارش های مرکز آمار ایران و اعداد و ارقام منعکس شده در رسانه ها نشان می دهد، میوه با 78 درصد تورم، نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، در صدر میزان تورم و گرانی اقلام و محصولات موجود در بازار قرار دارد.
این در شرایطی است که غیر از محدودی از میوه ها همچون موز و...که در مناطق گرمسیری کشت می شوند،تقریبا تمامی میوه های موجود در بازار از امکان کشت و تولید داخلی برخوردار هستند و اساسا طبیعت و اقلیم چهار فصل ایران،به گونه ای است که امکان تولید بسیاری از میوه ها در داخل کشور را فراهم کرده است.
سود اصلی بازار میوه،به جیب واسطه ها می رود
سعید نور محمدی، یکی از توزیع کنندگان میوه در استان البرز با اشاره به کاهش محسوس و قابل توجه میزان خرید میوه از سوی بسیاری از اقشار جامعه به نسبت سال های نه چندان دور گذشته، اظهار کرد: ریشه این مساله به کاهش قدرت خرید مردم و افزایش قابل توجه نرخ میوه باز می گردد و این واقعیتی است که تحلیل آن مستلزم تخصص و هوش چندانی نیست.
وی افزود: نارسایی های اقتصادی، موضوعی مبرهن است و اساسا شرایط به نحوی پیش رفته که امروزه بسیاری از مسئولان جامعه وک لیه اقشار اجتماعی کشور، از مشکلات اقتصادی به عنوان اصلی ترین چالش پیش روی کشور یاد می کنند و به تبع بازار میوه نیز از گزند این نارسایی ها مصون نمانده است.
این فعال (در حوزه بازار میوه) گفت:انتظار می رود از سوی رسانه ها در ارتباط با بازار میوه روشنگری شود و قطعا در سایه تحلیل و بررسی صحیح این مشکلات می توان به توفیقات هر چه بیشتری نائل شد و بر مشکلات فائق آمد در غیر این صورت با انکار نارسایی های اقتصادی نمی توان راهکاری صحیح و منطقی برای رفع مشکلات پیش بینی کرد.
نورمحمدی تصریح کرد:برخی از مردم گمان می کنند عامل اصلی گرانی میوه، باغدار یا خرده فروش است، در صورتی که هر دو طیف اشاره شده، از وضعیت موجود، ناخرسند هستند و در این میان سود اصلی به جیب واسطه ها و دلال ها می رود که بعضا بصورت سلیقه ای و با در نظر گرفتن نبض عرضه و تقاضا در بازار به قیمت گذاری مبادرت می ورزند.
وی افزود: یقینا هر آنچه بر قیمت میوه افزوده شود،از ضریب فروش محصول مذکور در واحدهای خرده فروشی کاسته خواهد شد و این به ضرر توزیع کنندگان خرد در بازار خواهد بود.
این فعال در حوزه توزیع میوه گفت: کشاورزان و باغداران نیز همواره در سالیان گذشته با مشکلات عدیده ای مواجه بوده اند و به تبع این مشکلات متحمل خسارات فراوانی شده اند و نارسایی های این چنینی در کنار برخی از چالش ها همچون کم آبی،سرمازدگی و...مزید بر علت شده تا عرصه فعالیت برای زارعان و باغداران محدود شود.
سید رضا نورانی،رئیس اتحادیه صادرکنندگان میوه نیز در گفت و گویی با رسانه ها در ارتباط با افزایش قیمت میوه و سبزیجات در یکسال اخیر گفت: نقش دلال ها و واسطه ها در ارتباط با قیمت گذاری میوه در بازار انکار ناپذیر است و به دلیل برخی از نظارت های ضعیف، شاهد نوسانات قیمتی قابل توجهی در حد فاصل میان باغات و خرده فروشی ها هستیم و یقینا با نظارت شدید و دقیق تر می توان اختلاف قیمت میان دو بخش اشاره شده را به حداقل ممکن کاهش داد.
وی سرمازدگی در فروردین و اردیبهشت ماه سالجاری را به همراه افزایش هزینه تولید (قیمت تمام شده) از دیگر عوامل موثر در تَزایُدِ نرخ میوه مطرح کرد.
تحمیل خسارت چندین هزار میلیارد تومانی سرمازدگی به باغداران
علی محمد شاعری،عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در تشریح عوامل موثر در افزایش قیمت میوه، گفت:یکی از ریشه های گرانی در بازار میوه به جو روانی ایجاد شده ( در بازار ) باز می گردد که البته در کنار این مورد ، عوامل دیگری همچون افزایش هزینه حمل و نقل و بالا رفتن نرخ کود، سم، نهاده های کشاورزی نیز در این خصوص اثرگذار است.
وی افزود: میزان خسارت ناشی از سرمازدگی به باغات در سالجاری، حدود 8 هزار میلیارد تومان برآورد می شود و به تبع مجموعه این عوامل دست به دست هم داده تا قیمت ها در بازار میوه روند صعودی به خود گیرد.
برهم خوردن نظام عرضه و تقاضا، همواره از دلایل تاثیرگذار در افزایش قیمت کالاها و محصولات به شمار می رود، امری که به زعم برخی از کارشناسان، ریشه بخشی از گرانی های فعلی را باید در این نقیصه جستجو کرد.
در این میان،برخی معتقدند مشکلی در تولید وجود ندارد و برخی نارسایی ها در نظام توزیع، افزایش دستمزد نیروی انسانی و در یک کلام بالا رفتن قیمت تمام شده باعث افزایش قیمت میوه شده است. (البته در خصوص میزان خسارت ناشی از سرمازدگی اختلاف نظر وجود دارد و برخی از مسئولان همچون حسن صابری،رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره بار در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، ضریب خسارات را 11 هزار میلیارد تومان اعلام کرد)
البته نباید این واقعیت نادیده گرفته شود که به هر ترتیب بروز سرمازدگی باعث نابودی بخش قابل توجهی از میوه ها خواهد شد و به تبع همین موضوع بر روی میزان و تناژ تولید تاثیرگذار است و طبیعتا با برهم خوردن میزان عرضه و تقاضا شاهد نوسانات شدید قیمتی در محصولات مربوطه همچون میوه و...خواهیم بود.
شفافیت،پایداری تولید،حمایت از باغداران و حذف حلقه های واسطه اثرگذار در کنترل قیمت میوه
مجتبی شادلو، نایب رئیس اتحادیه باغداران استان تهران نیز با اشاره به کاهش عرضه و نقش آن در افزایش قیمت میوه اظهار کرد : با این وجود،کمبود قابل توجهی در ارتباط با توزیع میوه در بازار احساس نمی شود.
وی افزود: با نظارت دقیق تر از مبداء (باغات) تا مقصد ( توزیع خرده فروشی ها ) می توان در دفع نفوذ دلالان و واسطه ها و مهار تاثیرگذاری آنها در افزایش قیمت ها موفق تر عمل کرد.
به زعم این مقام مسئول، ایجاد زنجیره های متعدد در تولید از راهکارهای تاثیرگذار در شفافیت و پایداری تولید به شمار می رود و با حصول این امر می توان در کنترل قیمت ها، موفق تر از گذشته اقدام کرد.
شادلو می گوید: در شرایطی که سرمازدگی در برخی مناطق باعث نابودی 100 درصدی تولید شده به تبع بالا رفتن قیمت ها غیر منتظره نخواهد بود.
مصطفی محمودی،یکی از باغداران فعال در غرب استان تهران نیز بیان کرد:حمایت از باغدار، مصداق بارز حمایت از تولید است و انتظار می رود با پیش بینی و تعریف تدابیر و تمهیدات مقتضی و هوشمندانه،از بار سنگین خسارات تحمیلی به فعالان حوزه باغداری و کشاورزی، کاسته شود و قطعا با تحقق این امر، یکی از عوامل اثرگذار در کنترل بازار تامین خواهد شد و به تبع آن کوتاه شدن دست واسطه ها و دلال ها از این بازار نیز ، نقش مثبت تعیین کننده ای در کنترل قیمت ها خواهد داشت.
وی افزود:با حمایت از باغداران می توان به توفیقات اقتصادی بسیاری دست یافت و قطعا تحقق این امر در توسعه صادرات غیر نفتی از یکسو و افزایش فرصت های شغلی از سوی دیگر مثمر خواهد بود.
محمودی در خاتمه یادآوری کرد: باغداران و کشاورزان در حوزه تولید، از مظلوم ترین اقشار به شمار می روند که باید با توجه هر چه بیشتر به این گروه، از ظرفیت های بالقوه و استعدادهای خدادادی موجود در کشور در راستای توسعه تولید محصولات باغی و زراعی به بهترین نحو ممکن بهره برد.
