سرویس مذهبی افکار- روايتى است از اميرالمؤمنين (عليه السلام) در اصول كافى و نهج البلاغه كه روايت بلندى است و به خطبه همام معروف است. اين خطبه ی عجيبى است و ما قسمت اول اين خطبه را از جلد ۲ اصول كافى ص ۲۲۶ نقل مى كنيم از امام صادق (عليه السلام):
مردى که او را همام صدا مى کردند و عابد و زاهد کوشایى بود وقتى که امیرالمؤمنین(علیه السلام) مشغول خطبه بود از جایش بلند شد و گفت: اى امیرمؤمنان! مؤمن را آنطور براى ما تعریف کن که انگار او را در برابر خودمان مى بینیم.
امام(علیه السلام) در پاسخ به او تأمل و درنگ فرمود: زیرا مصلحت را در تأخیر جواب مى دید، پس از آن امام بطور اجمال فرمود: اى همام، تو خود از خدا بترس و نیکوکار باش که «ان الله مع الذین اتقوا والذین هم محسنون» یعنى: خدا با پرهیزکاران و نیکوکرداران است.
همام به این پاسخ اکتفا نکرد تا اینکه حضرت را سوگند داد: امام خطبه اى مفصل از اوصاف مؤمن فرمود: چون امام اوصاف مؤمن را مى شمارد همام بى هوش شد و در آن بى هوشى از دنیا رفت.
على(علیه السلام) فرمود: سوگند به خدا که از چنین پیش آمدى بر او مى ترسیدم و پس از آن فرمود: اندرزهاى درست به اهلش چنین تأثیر مى کند یکى از حاضرین(ابن کواکه از خوارج بود) گفت:
یا امیرالمؤمنین(علیه السلام) تو چه حال دارى؟ و چرا این اندرزها در تو تأثیر ندارد، یا چون چنین گمان مى داشتى چرا باعثمرگ او شدى؟
امام(علیه السلام) فرمود: واى بر تو هر اجلى را وقتى است که از آن نمى گذرد دیر یا زود نمى شود و سببى است که از آن تجاوز نمى کند پس از اینگونه گفتار که شیطان بر زبانت راند دست بردار.
متن خطبه همام: المؤ من من هو الکیس الفطن …
مؤ من زیرک و تیز هوش است که بشاش است و اگر غصه اى هم داشته باشد آنرا آشکار نمى کند دلش از هر چیز دیگر و خودش از همه چیز در نظرش خوارتر، از هر کس که از بین رفتنى باشد دورى مى کند و نسبت به حسنات و نیک ها طمعکار و آزمند است کینه توز نیست چشم تنگ نمى باشد، جر و بحثبیهوده نمى کند، کارش سب و نفرین کردن نیست، پیوسته عیب نمى گیرد، غیبت نمى کند، از اینکه بالاتر از دیگران باشد خوشش نمى آید، ریا و سمعه را دوست نمى دارد، در مسائل بى تفاوت نیست، همتش عالى است، سکوتش فراوان، با وقار است، با مروت است(نیک دیگران در حق او) یادش مى ماند، پایمرد و قدردان است، اگر غمى هم داشته باشد از روى
تفکر و تعقل است و بى مورد نیست، از فقرش خشنود است خوش بر خورد و قابل انعطاف است، استبداد در کارش نیست، پایبند به عهد و پیمان است، و اذیتش کم، دروغ نمى گوید و پرده درى نمى کند…
1001 داستان از زندگانى امام على (عليه السلام )
