جمشید مشایخی بازیگر پیشکسوت و بزرگ سینمای ایران امروز شمع تولد 84 سالگی خود را خاموش خواهد کرد.
جمشید مشایخی بازیگر توانمند سینما، تئاتر و تلویزیون متولد ۱۳۱۳ در تهران است. او پیش از حضور در سینما سال‌ها در صحنه تئاتر بازیگری آموخت و در سال ۱۳۳۶ در اداره تازه تاسیس هنرهای دراماتیک استخدام شد.
نقش کمال‌الملک را به‌خوبی بازی کرد؛ انگار خود استاد بود. عرب‌زاده شاگرد استاد نقاش هم به او گفت که نقش استادش را خوب بازی کرده؛ فقط قد جمشید مشایخی، کمی کوتاه‌تر از کمال‌الملک بود. جمشید مشایخی نقش‌های ماندگاری در سینمای ایران ایفا کرد. همین‌طور او با بهترین کارگردانان ایرانی همکاری کرد.
مشایخی در اکثر فیلم‌های علی حاتمی حضور داشت و حاتمی، بهترین نقش‌هایش را برای او می‌نوشت. این دو در پنج فیلم با همدیگر همکاری کردند. در «دلشدگان» هم قرار بود جمشید مشایخی حضور داشته باشد ولی قراردادش با سریال «پیک سحر» مانع از آن شد. در «مادر» هم به همین شکل. در تختی - آخرین فیلم حاتمی که نیمه‌کاره ماند - هم نقش داشت اما مشایخی دلیل این عدم همکاری را شیطنت عده‌ای می‌داند که نمی‌خواستند او و حاتمی همکاری کنند.
فیلم‌هایش با حاتمی را بیشتر از بقیه کارهایش دوست دارد. می‌گوید حاتمی، سعدی سینماست؛ در سینما شعر می‌گوید. و مشایخی، شعر را بیش از سینما دوست دارد و علاقه‌اش به حافظ و مولانا بسیار است.پس از فیلم‌های حاتمی، «روز واقعه» را دوست دارد و طلسم را.
سینما را با «خشت و آیینه» آغاز کرد و تا پیش از آن، یک تئاتری دوآتشه بود؛ آنقدر شیفته که کار اداری را هم به خاطر تئاتر رها کرد. مشایخی روح ناآرامی داشت. در خدمت سربازی تاب نیاورد و از دانشگاه هم انصراف داد اما تئاتر، مکانی بود برای روح ناآرام جمشید مشایخی که حالا از مفاخر سینما و تئاتر ماست. او وارد اداره تولید تئاتر شد؛ به همراه خیلی‌های دیگر؛ به همراه انتظامی و نصیریان و والی.
خشت و آیینه او را به سینما برد اما باعث نشد که تئاتر را رها کند و تا سال‌های سال بعد، او همچنان به تئاتر وفادار ماند. با این که نقشش در خشت و آیینه کم بود، اما همواره از مشکل‌بودن نقشش یاد می‌کند و با احترام از کارگردان آن نام می‌برد. فیلم، آغاز جریان روشنفکری در سینما بود و مشایخی، بازیگری نام گرفت که در این جریان فیلمسازی، بازیگری می‌کند.
بعد از انقلاب، او مدتی مدیر اداره تئاتر شد تا اینکه بیماری باعث شد از نمایشی در حال تمرین بیرون برود و بعد از آن، نمایش دیگری کار نکرد تا 7سال پیش. با اینکه حکم استخدامی او در اداره تئاتر ،کارگردانی است اما او تنها یک نمایش را کارگردانی و تمام وقتش را صرف بازیگری کرد.
مشایخی سه فرزند دارد؛ نادر، نغمه و سام. شاید شناخته‌شده‌ترین آنها نادر مشایخی باشد. نادر، حالا رهبر ارکستر تهران است و سال‌ها در اتریش موسیقی خواند و ارکسترهای مختلفی را رهبری کرد. شاید وجه تشابه بهترین بازیگران سینمای ایران همین باشد؛ فرزندان مشایخی و انتظامی، هر دو از بهترین آهنگسازان ایران هستند.
مشایخی، از بازیگران نسل بعد از خود، شکیبایی و پرستویی را دوست دارد. در مورد جوان‌ترها هم می‌گوید که کار آنها بی‌نظیر است؛ به همین اکتفا می‌کند و چیز دیگری نمی‌گوید.
از جمشید مشایخی در فرانسه تقدیر کردند؛ در شب حافظ که در پاریس برگزار می‌شد. در این مراسم از هانری دوفوشه کور- حافظ‌شناس برجسته - تقدیر شد و مشایخی هم نماینده ایران بود. به هر حال، او در تمام گفته‌های اخیرش از عدم علاقه به بازیگری می‌گوید. مشایخی حالا دغدغه‌های دیگری دارد؛ موسیقی، شعر، کتاب و نقاشی.
مشایخی در آخرین گفت‌وگو خود با خبرنگار گروه فرهنگی خبرگزاری میزان گفت: زمانی‌که در عرصه بازیگری باندبازی ایجاد شود و برخی افراد در عرصه سینما همه‌کاره شوند، هیچ کس جرأت صحبت کردن پیدا نمی‌کند به جز جمشید مشایخی.
وی ادامه داد: در عرصه بازیگری هنرمندان جوان، میانسال و کهنسالی داریم که به خوبی به کار خود آگاهی دارند، اما ما می‌بینیم که خارج از محدوده بازیگران، افرادی را برای بازی وارد این عرصه می‌کنند که به هیچ عنوان بازیگر نیستند و این اتفاق‌ها تنها به‌خاطر پول رخ می‌دهد.
بازیگر سریال تاریخی «پهلوانان نمی‌میرند» تصریح کرد: گروه‌بندی‌های موجود در عرصه بازیگری به عرصه تئاتر هم راه پیدا کرده در حالی که تئاتر یک رشته هنری تخصصی است و افرادی که وارد این عرصه می‌شوند باید از مهارت، توانایی و تخصص لازم برخوردار باشند به‌گونه‌ای که مردم به خاطر دیدن هنر بازیگران، به تماشای آن نمایش بنشینند.
وی در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد: به یاد دارم سال‌ها قبل در یک جشنواره خارجی در پاریس، هنرمندی جهانی که شاید زیبایی قابل توجهی نداشت، حضور پیدا کرد و روی صحنه نمایش به ایفای نقش پرداخت. این هنرمند با فردی که زیبایی در خور توجهی داشت روی صحنه حاضر شد و در چنین مقطعی، موضوع زیبایی این دو نفر بیش از پیش خود را نمایان کرد.
بازیگر فیلم سینمایی «روز واقعه» خاطرنشان کرد: پس از پایان بازی این هنرمند، به قدری مخاطبان مجذوب بازی او شده بودند که همه با هم به اتفاق به این باور رسیدند که این بازیگر، زیباترین هنرپیشه‌ای است که تاکنون مشاهده کرده‌اند از این رو باید توجه داشته باشیم که شیوه و چگونگی ایفای نقش توسط یک بازیگر نقش بسزایی در شکل گرفتن او حتی از نظر ظاهری، بین مخاطبان ایفا می‌کند.
