محمدمهدی زاهدی، استاد دانشگاه و وزیر اسبق علوم و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در برنامه تلویزیونی پرسشگر که شامگاه گذشته با موضوع «چالش های دانشگاه گرایی و آموزش عالی» روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت با بیان اینکه وقتی صحبت از آموزش می کنیم به یک جریان پیوسته اشاره داریم گفت: به عبارتی دبستان، دبیرستان و دانشگاه را نمی توان از یکدیگر جدا کرد. چالش ها را حتما باید بررسی کرد، اما خوب است که در ابتدا و در آستانه چهل سالگی انقلاب گریزی به دستاوردهای انقلاب بزنیم. طبق آماری که تولیدات علم کشورمان در سال های ۱۹۰۰ تا ۱۹۷۸ یعنی سال پیروزی انقلاب را نشان می دهد اولین مقاله چاپ شده در مجلات دنیا در سال ۱۹۳۱ را داشتیم و فقط یک مقاله چاپ کردیم. در سال انقلاب توانستیم به عدد ۴۹۸ برسیم. اما در شرایط فعلی در منطقه رتبه اول را داریم.
زاهدی با بیان اینکه در اوایل انقلاب در رده های پایین رده بندی جهانی قرار داشتیم ولی اکنون به رتبه ۱۶،۱۷ جهان رسیده ایم، بیان کرد: در خود آموزش عالی بیش از ۲۵ برابر به تعداد دانشجویان نسبت به اول انقلاب افزوده شده و دانشجویان رشته دکتری بیش از ۲۰ برابر و تعداد اساتید چند برابر شده است و در اکثر نقاط کشور مرکز آموزش عالی داریم.
وزیر اسبق علوم با بیان اینکه در اوایل انقلاب پزشک از کشورهای اطراف وارد می کردیم اما امروز در بسیاری رشته های تخصصی و فوق تخصصی پزشک تربیت می‌کنیم، اظهار کرد: ما یک سروگردن در تولیدات فناوری نیز نسبت به کشورهایی که با ما شروع کرده اند جلوتریم. سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش مطرح است و در آموزش عالی هم دو سند نقشه جامع علمی کشور و سند دانشگاه اسلامی را داریم. سند دانشگاه اسلامی مانند سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. مشکل عمده در آموزش عالی اجرایی نشدن این دو سند است.
زاهدی با بیان اینکه در بعد کلان، اساس آموزش عالی دارای چهار رکن حوزه فرهنگی، آموزش عالی، پژوهش و فناوری و مدیریت و تشکیلات است گفت: در هر چهارحوزه دچار ضعف هستیم. متاسفانه در دانشگاه‌های ما سیاسی کاری و سیاست زدگی بیش از حد است. اینکه دانشگاه بخواهد وسیله و ابزار گروه‌های قدرت خارج از دانشگاه باشد و. از دانشجویان سوء‌استفاده کنند با اینکه فعالیت سیاسی و دانشجویی در حد خود جریان داشته باشد متفاوت است.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه خوب است برای روشن شدن موضوع بررسی کنیم چند درصد نشریات دانشجویی علمی است، گفت: علم سهم کمی دارد. یک تعادلی باید برقرار باشد. برنامه های فرهنگی در وزارت علوم و وزارت بهداشت با اهداف سند دانشگاه اسلامی فاصله دارد. آموزش ما اشکالات بسیار اساسی دارد. نحوه ورود به دانشگاه یعنی کنکور خودش اولین مشکل است و به جای آنکه خلاقیت و نوآوری پایه و اساس آن باشد یکسری تکنیک ها و تاکتیک های کاملا حفظی جای آن را گرفته و محتوای عمیق درسی را نیاز ندارد.
زاهدی درباره زمان حذف کامل کنکور گفت: ما هم مایلیم هرچه زودتر اتفاق بیافتد. اول باید آموزش و پرورش همت جدی کند و آزمون های استاندارد را در سه سال دبیرستان پیاده کند. اگر آموزش و پرورش اراده کند ما حداکثر سه سال دیگر کنکور را حذف می کنیم.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی درباره زمزمه هایی مبنی بر حذف سازمان سنجش نیز گفت: اتفاقا معتقدم دلیلی ندارد سازمان سنجش زیرمجموعه وزارت علوم باشد بلکه باید به یک سازمان ملی تبدیل شود.
وی به آمایش سرزمینی در حوزه آموزش عالی نیز اشاره کرد و گفت: بر اساس نیازهای کشور و امکانات بالقوه و بالفعلی که وجود دارد می توان بررسی کردکه دروس و رشته ها با توجه به قابلیت های منطقه ای طراحی و توزیع شود که جنبه کاربردی اش پررنگ شود. باید نگاه حافظه محور کنار برود و نگاه مهارتی و خلاقیت محور جای آن را بگیرد.
زاهدی افزود: اکنون بسیاری رشته های ما کاربرد و کارایی لازم را ندارند. مثلا در کشور عمده دانشگاه های ما رشته ریاضی دارند اما کشور این تعداد فارغ التحصیل رشته ریاضی نیاز ندارد. اگر رویکرد عوض شد و در قالب خلاقیت برود می‌توان همین ریاضی را به رشته های میان رشته ای تبدیل کرد. باید به میان رشته ای ها توجه کنیم.
وی ادامه داد: از سوی دیگر باید معاونت منابع انسانی ریاست جمهوری هم عینکی که به چشمش زده را بردارد. جای تاسف است در یکی از دستگاه‌های کشور، در وزارت دارایی فردی در آگهی استخدام در رشته سیستم های هوشمند شرکت کرده اما به او گفته اند ما رباتیک می خواستیم، مضحک است که نمی‌دانند این دو یکی است. اینها باعث دلسردی دانشجو می شود.
وزیر اسبق علوم با تاکید بر اینکه باید رویکردها و روش های استخدامی تغییر کنند و مهارت و تخصص به جای مدرک در اولویت قرار بگیرد عنوان کرد: به عنوان یک کارشناس معتقدم کنکور قابل حذف است.
وی ادامه داد: ۲۰ سال است استاد تمام هستم اما حقوقم یک سوم استادیار دانشگاه علوم پزشکی است و این مصداق بی عدالتی محسوب می‌شود. چرا باید اینگونه باشد که بیش از ۶۰۰ هزار دانش آموز به رشته تجربی بروند؟ آنها که قبول نمی‌شوند دلسرد می شوند.
زاهدی افزود: چرا باید بگوییم اگر می خواهی خوشبخت شوی فقط باید به رشته پزشکی بروی؟ به علت امکانات و رانت ها و مزایایی که وجود دارد این پافشاری وجود دارد و باید این روند اصلاح شود. چرا نباید بهترین های ما وارد رشته های اقتصادی بشوند؟ هم دولت و هم مجلس باید این نگاه اصلاحی را شروع کنند. متاسفانه از روز اول خشت اول را کج گذاشتیم.
