سحر و جادو از توانمندی‌های ذاتی بشر است و انسان‌ها می‌توانند به اعتدال ذاتی و غیر اکتسابی به این توانایی به صورت فعلی دست یابند و یا با آموزش و پرورش، استعداد و توانمندی ذاتی خویش را در این زمینه آشکار سازند. روایات بسیاری در مورد چشم زخم و سحر جادو از ائمه نقل شده است.
بسیاری از مردم معتقدند که در بعضی از چشم‌ها اثر مخصوصی است که وقتی از روی اعجاب به چیزی بنگرد، ممکن است آن را از بین ببرند یا در هم بشکنند، و انسان را بیمار یا دیوانه کنند.
این باور از نظر عقلی امر محالی نیست. امروزه بسیاری از دانشمندان معتقدند که در بعضی از چشم‌ها نیروی مغناطیسی خاصی نهفته شده است که کارایی زیاد دارند و حتی با تمرین و ممارست می‌توان آن را پرورش داد. خواب مغناطیسی، از طریق همین نیروی مغناطیسی چشم‌ها انجام شدنی است.
چشم زخم در اسلام و چشم زخم از نظر ائمه
چنانچه از حضرت صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: «تاثیر چشم زدن حق است و امین نیستی که چشم تو در خودت یا در دیگری تاثیر کند. پس اگر از تاثیر چشم می‌ترسی سه مرتبه بگو: ماشاء الله لا قوة الا بالله العلی العظیم؛ اگر یکی از شما زینتی بکند و خوش آیند باشد، چون از منزل خود بیرون رود سوره فلق و ناس بخواند تا از چشم به او ضرر نرسد» (بحارالانوار)
در نهج البلاغه از قول امیر المومنین علیه السلام آمده است:
چشم زخم یا چشم کردن حق است و واقعیت دارد. (نهج البلاغه، ترجمه فیض الاسلام، کلمات قصار، ش. ۴۰۰)
در حدیث آمده که چشم زخم حق است و واقعیت دارد. هر گاه کسی از شما انسان یا چیز زیبایی را دید و از آن خوشش آمد بگوید:آمنت بالله و صلی الله علی محمد و آله، در این صورت چشم او تأثیر منفی نخواهد داشت. (همان، ج. ۶۰، ص. ۱۸)
امام رضا علیه السلام برای رهایی از چشم زخم چنین توصیه ای دارند:
راوی می‌گوید: از آن حضرت پرسیدم:چشم زخم واقعیت دارد؟ ایشان فرمودند:آری، هرگاه تو را چشم زنند، کف دستت را مقابل صورتت قرار ده و سوره حمد و قل هو الله احد و معوذتین را قرائت کن و هر دو کف را به صورتت بکش. خداوند تو را از گزند آن حفظ می‌کند. (مکارم الاخلاق، ص. ۴۷۴)
حاج شیخ عباس قمی در مفاتیح ذکر کرده که برای در امان ماندن از چشم زخم این دعا خوانده شود:
اَللّهُمَّ رَبَّ مَطَرٍ حابِسٍ وَ حَجَرٍ یابِسٍ وَ لَیْلٍ دامِسٍ وَ رَطْبٍ وَ یابِسٍ رُدَّ عَیْنَ الْعایِنِ عَلَیْهِ فی کَبِدِهِ وَ نَحْرِهِ وَ مالِهِ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَری مِنْ فُطُورٍ ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ کَرَّتَیْنِ یَنْقَلِبْ اِلَیْکَ الْبَصَرُ خاسِئاً وَ هُوَ حَسیرٌ. (شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، فهرست کتاب باقیات صالحات (حاشیه مفاتیح الجنان)، باب سیم، حرز‌های چشم زخم)
پیشگیری را هم جدی بگیریم
اولین راه مقابله را اسلام پیشگیری معرفی می‌کند به همین جهت به ما فرموده اند امکانات خود را خیلی به نمایش نگذارید. (واستر ذهبک و ذهابک و مذهبک، پنهان کنید درآمد، مخارج و دینتان را (التحفه السنیه (مخطوط)، السید عبد الله الجزائری:۳۳۰- ۳۳۱)
چشم زخم در بینش قرآنی
در آیه ۶۷ سوره یوسف به امکان و حقانیت چشم زخم اشاره می‌کند.
در این آیه حضرت یعقوب (علیه السلام) به فرزندان خویش فرمان می‌دهد که هنگام ورود به مصر از یک دروازه شهر وارد آن نشوند و از آن جایی که فرزندان ده گانه ایشان افرادی زیبا و تنومند و جوان بودند از ایشان می‌خواهد برای در امان ماندن از چشم زخم مردم مصر از دروازه‌های متعدد وارد شوند تا به چشم نیایند. (المیزان ج. ۱۱ ص. ۲۱۸)
بنابراین می‌توان گفت که چشم زخم امری پذیرفته شده در بینش و نگرش قرآنی است. (مجمع البیان ج. ۵ و ۶ ص. ۳۸۰)
آیه ۵۲ سوره قلم را بعضی گفته اند:آمدند بر پیامبر اسلام صلی الله و علیه وآله چشم زخمی بزنند، که این آیه نازل شد: وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ: و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و می گفتند: «او واقعاً دیوانه‌‌ای است.»
مرحوم علامه طباطبائی (ره) در توضیح آیه فرموده اند:"منظور از «ازلاق به ابصار» در «لیزلفونک» در آیه ۵۲ قلم بنابر نظر همه‌ی مفسرین، چشم زدن است که خود نوعی از تأثیرات نفسانی است و دلیل عقلی بر نفی آن نداریم، بلکه حوادثی دیده شده که با چشم زدن منطبق هست. با این حال دلیلی ندارد که ما آن را انکار کرده و بگوییم یک عقیده‌ی خرافی است. (المیزان، ج. ۱۹، ص. ۴۶۸)
هرگاه تو را چشم زنند، کف دستت را مقابل صورتت قرار ده و سوره حمد و قل هو الله احد و معوذتین را قرائت کن و هر دو کف را به صورتت بکش. خداوند تو را از گزند آن حفظ می‌کند. (مکارم الاخلاق، ص. ۴۷۴)
یادآوری :
لازم به یادآوری است که قبول تأثیر چشم زخم به طور اجمال به این معنی نیست که به کار‌های خرافی و اعمال عوامانه در اینگونه موارد پناه برده شود؛ که هم بر خلاف دستورات شرع است، و هم سبب شک و تردید افراد ناآگاه در اصل موضوع است، همانگونه که آلوده شدن بسیاری از حقایق با خرافات این تأثیر نامطلوب را در اذهان گذارده است.
دعای رفع چشم زخم,نماز رفع چشم زخم
خواندن آیه و ان یکاد الذین برای رفع چشم زخم مفید است.
۱- هنگام اذان در جایی که زندگی می‌کند، با صوت جهر و آشکار{صدای بلند مثل نماز صبح}، اذان بگوید.
۲- پس از نماز صبح ۵۰ آیه از قرآن را با صوت جهر و آشکار تلاوت نماید.
۳- دو سوره‌ی معوّذتین (فلق و ناس) را زیاد بخواند.
۴- پیش از خواب ۴ قل (یعنی سوره‌های کافرون، توحید، ناس و فلق) را بخواند.
۵- همراه خود قرآن داشته باشد.
۶- آیه الکرسی را فراوان بخواند وآن را نوشته و در خانه نصب کند.
۷- صدقه دادن و تکرار معوذتین و تکرار لاحول و لا قوۀ الا بالله.
۸- حرز امام جواد علیه السلام را همراه داشته باشد مثلاً در انگشتری؛ و این حرز باید روی پوست آهوی ۶ ماهه‌ی تهامه نوشته شود. (حقیر می‌گویم طبق احادیث انگشتر ۷ جلال و عقیق یمنی اصل هم برای حفاظت خوب است.)
درمصباح کفعمی است هر کس سوره یس را بنویسد و با خود حمل کند از شر جن و چشم زخم در امان است. (کتاب پرسش‌های شما و پاسخ‌های آیة الله بهجت- جلد اول)
