هیئت وزیران اخیراً طی یک مصوبه 2 بندی جوازی به شرح زیر به بانک مرکزی داده است که هم بر منطوق و هم بر مفهوم مفاد آن مراتب نظارتی به شرح مفاد آتی الذکر قابل تأمل است:
هیئت وزیران در جلسه 4/7/1397 به پیشنهاد شماره 122195/56 مورخ 17/6/1397 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
1- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است از محل منابع داخلی خود نسبت به تأمین و پرداخت مبلغ چهل و هشت هزار و سیصد و چهل و چهار میلیارد و چهارصد و پنجاه و دو میلیون و پانصد و چهارده هزار و هشتصد و شش
( 806/514/452/344/48) ریال بابت تسویه بدهی ناشی از تعهدهای جمهوری اسلامی ایران به صندوق بین‌المللی پول به منظور تعدیل ارزش ریالی اقدام کند.
2- وزارت امور اقتصادی و دارایی بابت تسویه این بدهی، تضمین کتبی لازم را در اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار می‌دهد. (1)
الف: موضوع مصوبه پرداخت ، وجه است، وجهی معادل بیش از 4834 میلیارد تومان بابت تسویه بدهی ناشی از تعهد. آیا ما به صندوق بین‌المللی پول بدهکاریم؟ این بدهی را کدام مرجع نظارتی تقویم و تسجیل نموده است؟ در مصوبه سخن از تعدیل ارزش ریال آمده است .این ریال قبل از صدور این مصوبه چه مبلغ بوده و اکنون به چه مبلغ رسیده که با افزودن 4834 میلیارد تومان به موجب این مصوبه به تعدیل رسیده است؟ به عبارتی سرمایه، یا سپرده یا اندوخته یا تعهد ما به صندوق بین‌المللی پول اکنون با این پرداخت چه مبلغ است؟ در کدام دستگاه اجرایی این وجوه حسابدهی و کدام مرجع نظارتی مثل دیوان محاسبات کشور یا سازمان حسابرسی بر موجودی آن مهر تأیید می‌زنند؟
ب- سیاق متن این گونه مصوبات قبلا با عبارت بابت برداشت واحد «اس دی آر» از صندوق بین‌المللی پول و بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه نگاشته می‌شد. این تغییر متن اکنون که بیش از 2 سال از امضا برجام و رفع همه تحریم‌ها به قول رئیس محترم جمهور به صورت بالمره گذشته چه توجیهی دارد؟
ج- دولت بابت پرداخت این وجه، اعتباری در بودجه کل کشور نداشته. فلذا به بانک مرکزی دستور داده از منابع داخلی خود این وجه را پرداخت کند. سخن این است آیا این دستور مخل اختیارات مجمع عمومی بانک مرکزی نیست؟
د- منابع داخلی بانک مرکزی یعنی چه؟ یعنی از محل سود؟ یعنی از محل درآمد؟ یعنی از محل ذخایر؟
ذخایر بانک مرکزی یا شمش طلاست یا ارز، آیا به موجب این مصوبه بانک مرکزی با فروش طلا یا ارز، ریال 4834 میلیارد تومانی را تأمین باید کند؟ یا معادل ارزش 4834 میلیارد تومان را باید به صندوق بین‌المللی پول بپردازد؟ کدامیک؟ در این صورت نرخ تسعیر کدام است؟ ارز محاسباتی 3500 تومانی بودجه ؟ یا 4200 تومانی جهانگیری؟ یا ارز نیما کدامیک؟
هـ - با تقسیم مبلغ مصوبه به ارز 4200 تومان جواز پرداخت مذکور می‌شود معادل بیش از یک میلیارد دلار، میزان سپرده یا سرمایه ما در صندوق بین‌المللی پول چه مبلغ بوده که اکنون یک میلیارد دلار بر آن افزوده شده است؟ آیا این افزایش است یا تأمین کسر و نقصان ایجاد شده ناشی از کاهش ارزش پول ،کدامیک؟
رجوع به سوابق نشان می‌دهد که این نوع پرداخت‌ها در دولت قبل ( نهم و دهم ) هم صورت گرفته است اما ویژگی آن در این دولت آن است که در شرایط برجام و امضاء توافق با 6 قدرت جهانی را که از افتخارات خود تلقی می‌کند، قرار دارد. و این ویژگی در دولت قبل نبود، اگر مبالغ مشابه این مصوبه را در سال 95 و 96 که عبارتند از:
1- مصوبه شماره 42371 مورخ 12/4/95 به مبلغ بیش از 988 میلیارد تومان
2- مصوبه شماره 124479 مورخ 8/10/95 به مبلغ بیش از 96 میلیارد تومان
3- مصوبه شماره 34866 مورخ 27/3/96 به مبلغ بیش از 401 میلیارد تومان
به مبلغ مصوبه سال 97 هیئت وزیران بیفزاییم فقط در طی 3 سال مجموع این چهار مصوبه یعنی 6319 میلیارد تومان از منابع داخلی بانک مرکزی بابت تعدیل ارزش ریال به صندوق بین‌المللی پول پرداخت شده است. سخن این است . این منابع در کدام سرفصل صورت‌های مالی بانک هزینه کرد آن حسابدهی شده است، مانده بازش چگونه بسته شده با سر فصل ضمانت‌نامه و تضمین کتبی موضوع بند 2 مصوبه؟ یا چاپ یا خلق پول. ناشی از افزایش قیمت ارز، کدامیک؟
پی‌نوشت:
(1)تصویب نامه شماره 78951 مورخ 5/7/97
هیئت وزیران در جلسه 4/7/1397 به پیشنهاد شماره 122195/56 مورخ 17/6/1397 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
1- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است از محل منابع داخلی خود نسبت به تأمین و پرداخت مبلغ چهل و هشت هزار و سیصد و چهل و چهار میلیارد و چهارصد و پنجاه و دو میلیون و پانصد و چهارده هزار و هشتصد و شش
( 806/514/452/344/48) ریال بابت تسویه بدهی ناشی از تعهدهای جمهوری اسلامی ایران به صندوق بین‌المللی پول به منظور تعدیل ارزش ریالی اقدام کند.
2- وزارت امور اقتصادی و دارایی بابت تسویه این بدهی، تضمین کتبی لازم را در اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار می‌دهد. (1)
الف: موضوع مصوبه پرداخت ، وجه است، وجهی معادل بیش از 4834 میلیارد تومان بابت تسویه بدهی ناشی از تعهد. آیا ما به صندوق بین‌المللی پول بدهکاریم؟ این بدهی را کدام مرجع نظارتی تقویم و تسجیل نموده است؟ در مصوبه سخن از تعدیل ارزش ریال آمده است .این ریال قبل از صدور این مصوبه چه مبلغ بوده و اکنون به چه مبلغ رسیده که با افزودن 4834 میلیارد تومان به موجب این مصوبه به تعدیل رسیده است؟ به عبارتی سرمایه، یا سپرده یا اندوخته یا تعهد ما به صندوق بین‌المللی پول اکنون با این پرداخت چه مبلغ است؟ در کدام دستگاه اجرایی این وجوه حسابدهی و کدام مرجع نظارتی مثل دیوان محاسبات کشور یا سازمان حسابرسی بر موجودی آن مهر تأیید می‌زنند؟
ب- سیاق متن این گونه مصوبات قبلا با عبارت بابت برداشت واحد «اس دی آر» از صندوق بین‌المللی پول و بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه نگاشته می‌شد. این تغییر متن اکنون که بیش از 2 سال از امضا برجام و رفع همه تحریم‌ها به قول رئیس محترم جمهور به صورت بالمره گذشته چه توجیهی دارد؟
ج- دولت بابت پرداخت این وجه، اعتباری در بودجه کل کشور نداشته. فلذا به بانک مرکزی دستور داده از منابع داخلی خود این وجه را پرداخت کند. سخن این است آیا این دستور مخل اختیارات مجمع عمومی بانک مرکزی نیست؟
د- منابع داخلی بانک مرکزی یعنی چه؟ یعنی از محل سود؟ یعنی از محل درآمد؟ یعنی از محل ذخایر؟
ذخایر بانک مرکزی یا شمش طلاست یا ارز، آیا به موجب این مصوبه بانک مرکزی با فروش طلا یا ارز، ریال 4834 میلیارد تومانی را تأمین باید کند؟ یا معادل ارزش 4834 میلیارد تومان را باید به صندوق بین‌المللی پول بپردازد؟ کدامیک؟ در این صورت نرخ تسعیر کدام است؟ ارز محاسباتی 3500 تومانی بودجه ؟ یا 4200 تومانی جهانگیری؟ یا ارز نیما کدامیک؟
هـ - با تقسیم مبلغ مصوبه به ارز 4200 تومان جواز پرداخت مذکور می‌شود معادل بیش از یک میلیارد دلار، میزان سپرده یا سرمایه ما در صندوق بین‌المللی پول چه مبلغ بوده که اکنون یک میلیارد دلار بر آن افزوده شده است؟ آیا این افزایش است یا تأمین کسر و نقصان ایجاد شده ناشی از کاهش ارزش پول ،کدامیک؟
رجوع به سوابق نشان می‌دهد که این نوع پرداخت‌ها در دولت قبل ( نهم و دهم ) هم صورت گرفته است اما ویژگی آن در این دولت آن است که در شرایط برجام و امضاء توافق با 6 قدرت جهانی را که از افتخارات خود تلقی می‌کند، قرار دارد. و این ویژگی در دولت قبل نبود، اگر مبالغ مشابه این مصوبه را در سال 95 و 96 که عبارتند از:
1- مصوبه شماره 42371 مورخ 12/4/95 به مبلغ بیش از 988 میلیارد تومان
2- مصوبه شماره 124479 مورخ 8/10/95 به مبلغ بیش از 96 میلیارد تومان
3- مصوبه شماره 34866 مورخ 27/3/96 به مبلغ بیش از 401 میلیارد تومان
به مبلغ مصوبه سال 97 هیئت وزیران بیفزاییم فقط در طی 3 سال مجموع این چهار مصوبه یعنی 6319 میلیارد تومان از منابع داخلی بانک مرکزی بابت تعدیل ارزش ریال به صندوق بین‌المللی پول پرداخت شده است. سخن این است . این منابع در کدام سرفصل صورت‌های مالی بانک هزینه کرد آن حسابدهی شده است، مانده بازش چگونه بسته شده با سر فصل ضمانت‌نامه و تضمین کتبی موضوع بند 2 مصوبه؟ یا چاپ یا خلق پول. ناشی از افزایش قیمت ارز، کدامیک؟
پی‌نوشت:
(1)تصویب نامه شماره 78951 مورخ 5/7/97
غلامرضا انبارلویی
