محمدعلی محمدمیرزاییان با بیان اینکه از بیست و یکم فروردین ماه سال ۹۷ که بخشنامه ۴ ماده‌ای از سوی معاون اول رئیس‌جمهور برای نرخ ارز ابلاغ شده تا به امروز که شش ماه از سال می‌گذرد، هنوز وضعیت صادرات، ارز حاصل از آن، پیمان‌سپاری و تعهد ارزی که صادرکنندگان باید ارایه دهند، به صورت کاملا شفاف تبیین نشده و به این جهت است که صادرکنندگان پسته، طی دو هفته گذشته به طور مداوم پیگیر حل این مشکلات بوده‌اند؛ به خصوص اینکه برای صادرات، طی ماههای گذشته بخشنامه‌های متعددی صادر شده است.
رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی کرمان افزود: کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی کرمان جلسه‌ای را روز چهارشنبه هفته گذشته با حضور تمامی صادرکنندگان بزرگ استان برگزار کرد که بر طبق گزارشات ارایه شده در آن، مشخص است که امسال حداکثر ۱۵ تا ۲۰ درصد میزان تولید پسته در سالهای قبل، تولید شده و سقف محصول، کمتر از ۵۰ هزار تن است. علت این هم به روایتی، به نوع آب و هوای سال ۹۷ برمی‌گردد؛ به نحوی که گرمازدگی ابتدای سال موجب شده تا تولید به شدت کاهش یابد.
وی تصریح کرد: در عین حال به روایت دیگر، ممکن است کاهش تولید پسته در اثر برخی اقدامات صورت گرفته طی سالهای قبل به خصوص استفاده از سموم غیراستاندارد باشد؛ اما عمده نظرات در خصوص علت کاهش تولید پسته، به تغییرات آب و هوایی مرتبط می‌شد؛ البته باید به این نکته نیز اشاره کرده که درختان پسته، عمدتا درختان قوی نیستند و طی سالهای اخیر، به دلیل شرایط بد کشور در هزینه‌های نگهداری باغات، نوع سموم و کودهای قابل استفاده، درختان صدمه دیده‌اند.
وی میزان تولید پسته امریکا در سال جاری را ۴۴۰ هزار تن عنوان و خاطرنشان کرد: میزان تولید پسته در آمریکا رکود خود در طول سالهای اخیر را به ثبت رسانده؛ اگرچه محصول به دست آمده، ریزتر از سالهای قبل بوده؛ دلیل آن هم ازدیاد محصول بوده است؛ اما در مجموع، با آنچه که از سال گذشته از تولید امریکا به امسال انتقال داده شده است، اکنون بیش از ۵۵۰ هزار تن پسته روانه بازار شده است و برآورد ما نیز در ایران، کمتر از ۵۰ هزار تن محصول است که البته آنچه از سال گذشته نیز وجود دارد، بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تن است؛ پس ایران در مجموع امسال در طول سال، حدود ۷۰ هزار تن پسته در اختیار دارد که از این رقم، حداکثر ۴۰ هزار تن آن، محصول صادراتی است و بخشی از آن نیز ضایعات بوده غیرقابل صادرات است.
محمدمیرزاییان ادامه داد: در سال جاری بازارهای صادراتی پسته می‌تواند با کمبود محصول ایرانی مواجه شود و عمدتا بازارها را آمریکایی‌ها در اختیار قرار خواهند داشت؛ اما اگر سال آینده پسته داشته باشیم، باز هم به بازارها برمی‌گردیم و این طور نیست که بازار را از دست داده باشیم؛ چراکه اگر پسته ایرانی به بازاری عرضه شود، حتما خریداران آن را به پسته آمریکایی ترجیح می‌دهند.
وی اظهار داشت: در بخش تولید صحبت از این است که بررسی بیشتری بر روی جریان تولید اتفاق افتد و در جلسات بعدی گزارشات کلی آن ارایه شود؛ اما در موضوع صادرات مشکلات داخلی وجود دارد؛ به نحوی که بخشنامه پیمان‌سپاری ارزی که در تاریخ ۱۸ شهریورماه ۹۷ صادر شده و در بیستم شهریورماه نیز کامل‌تر شده و متمم خورده است، مهمترین بخشنامه‌ای است که مورد استفاده تجار و سیاستگذاران است. در واقع، در این بخشنامه تسویه تعهد ارزی روش‌هایی دارد که یکی از آنها، سپرده‌گذاری ارزی، دومی دادن اقساط وام‌های ارزی صادرات، سومی واردات در مقابل صادرات و چهارم واگذاری اظهارنامه صادراتی به واردکننده است و عملا یک راه دیگر هم فروش به صرافی‌های معتبر تعریف شده است.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی کرمان خاطرنشان کرد: این بخشنامه مشکلاتی دارند که در نهایت ابهاماتی را ایجاد کرده و قرار است که اتاق بازرگانی کرمان، این ابهامات را از مراکز تصمیم‌گیری استعلام کرده و به اطلاع تجار برساند؛ ولی تاکید مجدد از سوی دولت بر این صورت گرفت که حتما کسانی که صادرات صورت می‌دهند و تعهدی که در گمرک می‌سپارند را تسویه کنند؛ در غیر این صورت شامل جرایم سنگین خواهند شد که عملا ما به عنوان صادرکنندگان یا باید به واردکننده، اظهارنامه خود را واگذار کنیم یا به صراف، ارز را بفروشیم.
وی افزود: با توجه به اینکه واردکننده‌ها، امکان خرید ارز از سامانه نیما را دارند و قیمت هم پایین‌تر از بازار آزاد است، بنابراین واردکننده رغبتی برای خرید ارز صادراتی ندارد؛ مگر اینکه به نرخ بازار ثانویه باشد؛ در حالیکه امروز یک صادرکننده باید پسته تولیدی را از بازار به قیمت ارز آزاد خریداری کند، پس چطور می‌تواند ارز حاصل از صادرات را به واردکننده‌ای بدهد که قدرت خرید ارز ۸ تا ۹ هزار تومانی را در سامانه نیما دارد و نیاز به تهیه ارز بازار آزاد ندارد؛ پس این یک سوال جدی از دولت است که قرار بر این است اتاق بازرگانی کرمان آن را پیگیری کند.
محمدمیرزاییان خاطرنشان کرد: البته در جلسه‌ای که با حضور معاون صادراتی وزیر صنعت برگزار شده، اعلام شده که فعلا از نظر ما فروش به واردکننده هایی که به قیمت آزاد هم ارز را تهیه و در سامانه نیما عمل می‌کنند نیز مورد تائید است؛ ولی اینکه مابه‌التفاوت نرخ سامانه و آزاد از نظر سازمان امور مالیاتی به عنوان درآمد محسوب شده و شامل مالیات می‌شود، مشکل‌ساز شده است و این موضوع باید حل و فصل شود.
وی اظهار داشت: بر این اساس اگر صادرکننده‌ای، واردکننده را پیدا کرد که ارز را به قیمت آزاد از وی خریداری کند، مابه التفاوت این نرخ با سامانه چه سرنوشتی به لحاظ مالیاتی پیدا می‌کند بسیار مهم است. سوال دیگر این است که اگر صادرکننده‌ای خود اقدام به واردات کرد، آیا قدرت رقابت با واردکنندگانی که از سامانه نیما ارز تهیه می‌کنند را خواهد داشت؟ که به نظر می‌رسد این راهکار هم خیلی انجام‌شدنی نیست؛ چراکه واردکننده از نیما ارز می‌گیرند و قیمت پایین است.
این فعال بخش‌خصوصی ادامه داد: در مورد فروش ارز حاصل از صادرات از سوی صادرکنندگان به صرافی‌ها نیز این مشکل وجود دارد که صرافی ۵ تا ۸ درصد پایین تر از بازار، ارز را از صادرکننده می‌خرد، در حالیکه باز هم صادرکننده باید کالای صادراتی را به نرخ آزاد خریداری کند؛ پس فروش ارز صادراتی به صرافی‌ها نیز مقرون به صرفه نیست و قرار شد انجمن پسته و اتاق کرمان در این زمینه استمزاج کنند.
رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی کرمان خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که بخشنامه‌های مرتبط با حوزه صادرات، اکنون پاسخگویی کاملی برای امر صادرات و رفع تعهد ارزی ندارد؛ پس شفاف شدن فضای بازگشت ارز حاصل از صادرات هنوز صورت نگرفته و تجار برای اینکه فضای شفاف و کاملا روشنی باشد درخواست کردند که سازمان توسعه تجارت و بانک مرکزی روی این ابهامات کار کند و پاسخ لازم را نیز اعلام کند.
