آداب و اخلاق سفر از منظر قرآن و روایات

به گزارش افکارنیوز ، حجه الاسلام والمسلمین علیرضا توحیدلو، در برنامه مهربان باشیم رادیو معارف به بررسی آداب و اخلاق در سفر پرداختند ، که در ادامه می خوانید.

رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی

مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ

سُلْطَانًا نَصِیرًا

و بگو پروردگارا مرا در هر کارى- به طرز درست داخل کن و به طرز درست‌ خارج ساز و از جانب خود براى من تسلطى یارى‌ بخش قرار ده(۱)

سفر و رنج سفر به انسان چیزهای مختلفی می آموزد و او را با تجربه و پخته میکند و تکرار این سفرها و تحمل سختی ها و افزایش دانسته ها کم کم انسان را به پختگی لازم میرساند...

قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ

الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ

عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

بگو در زمین بگردید و بنگرید چگونه آفرینش را آغاز کرده است‌ سپس [باز ] خداست که نشاه آخرت را پدید مى ‌آورد خداست که بر هر چیزى تواناست(۲)

ببشتر بخوانید : ماجرای خواب عجیب زن فاسد که مسیر زندگی اش را عوض کرد

آداب سفر در اسلام

در کتاب آداب الدینیه فصل سیزدهم بیان آداب مربوط به مسافرت آمده است: رسول خدا صلّى الله علیه و آله و سلّم فرمود:مسافرت کنید تا سالم بمانید.

و حضرت امام صادق علیه السلام فرمود: یکى از حکمت‌هاى آل داود علیه السلام آن است که عاقل باید کوچ ننماید مگر در سه صورت: بدست آوردن توشه آخرت، اصلاح زندگى،لذت غیر حرام(۳)

آداب قبل از سفر

الف. زمان های مناسب سفر

امام صادق علیه السلام فرمود:هر کس مى‌ خواهد سفر برود روز شنبه مسافرت کند، اگر در روز شنبه سنگى از کوهى سقوط کند خداوند آن را به جاى خود برمى‌ گرداند.

و یا آن که در روز سه شنبه مسافرت کن، زیرا سه شنبه روزى است که‌ خداوند آهن را براى حضرت داود علیه السلام نرم نمود. و یا روز پنج‌شنبه مسافرت کن چون پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله وسلم روز پنج‌شنبه مسافرت مى‌نمود،و آن روزى است که خداوند و پیامبر و فرشتگان آن را دوست مى‌دارند.(۴)

ب. دادن صدقه و خواندن آیت الکرسی

آداب در سفر

حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام به ابوذر فرمود: ... جوانمردى در شش چیز است سه تاى آن در سفر و سه‌ مورد دیگر در حضر است. آن سه که در حضر است: خواندن قرآن، آباد کردن مسجد و مردم را برادر گرفتن در راه خدا،و اما آن سه که در سفر است بخشیدن زاد و توشه به همراهان، اخلاق نیکو،خوش رفتارى با همراهان‌. (۵)

فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَیْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ

عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا

تا بنده‌ اى از بندگان ما را یافتند که از

جانب خود به او رحمتى عطا کرده و از نزد خود بدو دانشى آموخته بودیم

قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُکَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ

مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا

موسى به او گفت آیا تو را به شرط اینکه از بینشى که آموخته شده‌ اى به من یاد دهى پیروى کنم

قَالَ إِنَّکَ لَنْ تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْرًا

گفت تو هرگز نمى‌ توانى همپاى من صبر کنى

وَکَیْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا

و چگونه مى‌ توانى بر چیزى که به شناخت آن احاطه ندارى صبر کنى

قَالَ سَتَجِدُنِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِی لَکَ أَمْرًا

گفت ان شاء الله مرا شکیبا خواهى یافت و در هیچ کارى تو را نافرمانى نخواهم کرد(۶)

اخلاق سفر هشت چیز است

۱- محبت در سفر

از محبت خارها گل میشود

۲- خوشرویی در سفر

خوشرویی باعث میشود خاطره شیرین در سفر بجا بماند

۳- همکاری و کمک

یکی از معضلات سفر فرار یا کم کاری در سفر است که بار سفر را روی دوش خانم خانه یا اطرافین می اندازند بعضی افراد

۴- تک روی نکردن در سفر خیلی حائز اهمیت است

از موارد اخلاقی سفر

با جمع بودند و تصمیم جمع شدن است

۵- همنشینی با آن که زینت انسان است

از جمله آداب و اخلاق سفر، این است که انسان، هم نشین و همراه خود را از کسانی برگزیند که اخلاقی آراسته به نیکی ها، خوب و سالم دارند و از نظر خلق و خو الگو بوده و شیوه رفتاری و مرام آنها آموزنده باشد.

۶- سفر کردن با کسی که مایه زینت انسان باشد، به رشد روحی و روانی انسان کمک می کند.

۷- اخلاق نیکو در سفر

خوش خلقی در سفر، از جمله مهم ترین آداب اخلاق سفر و دستورهای پیشوایان معصوم علیه السلام است. انسانی که ویژگی های ذاتی نیکویی مانند خوشرویی، تواضع و ادب را داراست، نه تنها سفر را به کام خود شیرین خواهد کرد، برای همراهان خود نیز سفری به یاد ماندنی و خاطره برانگیز به جای می گذارد.

۸- بدرقه و مشایعت

یکی از کارهایی که می تواند کدورت های به وجود آمده در سفر را التیام بخشیده و پایان سفر را به خوشی به اتمام برساند آن است، بدرقه یکدیگر هنگام خداحافظی و جدا شدن از یکدیگر است که این امر بهترین فرصت جهت حلالیت طلبیدن و عذرخواهی از کوتاهی ها و یا ناملایمات سفر می باشد.

روایت می کنند که امام علی (علیه السلام) در زمان خلافتش، از سفری طولانی به کوفه بازمی گشت. در راه با فردی یهودی همسفر شد. زمانی که از او جدا می شد، چند قدمی او را همراهی کرد و فرمود: