نام علیرضا جاویدنیا برای هر علاقه‌مند رادیو نامی آشناست و سابقه خوب او نیز در برنامه پر مخاطب «صبح جمعه با شما» او را به رادیو الصاق کرده است. هرچند جاویدنیا کار خود را از تلویزیون و رسانه تصویری آغاز کرده، اما در ادامه برخلاف تعداد بسیاری از هنرمندان که جذابیت کار‌های تصویری مانع از حضورشان در رادیو می‌شود، رادیو را به هر رسانه دیگری ترجیح داده است. او این روز‌ها دو برنامه پرمخاطب را در رادیو ایران دارد. با جاویدنیا درباره حضورش در رادیو و تلویزیون و موفقیت برنامه‌هایی که تا به حال در آن‌ها حضور داشته است، به گفتگو نشستیم.
** شما فعالیت خود را از تلویزیون شروع کردید، اما سال‌ها است که با این رسانه همکاری نمی‌کنید. دلیلی خاصی دارید؟
- حضورم در برنامه‌های تلویزیونی به قبل از انقلاب برمی‌گردد. از سال ۱۳۵۰ و زمانیکه ۲۰ سالم بود در تلویزیون کارم را شروع کردم و تا سال ۵۷ فقط در برنامه‌های تلویزیونی حضور داشتم. به استثنای سال‌های بین ۵۴ و ۵۵ تا قبل از پیروزی انقلاب که برنامه‌ای رادیویی به نام «دوخت و دوز» را با گروهی از دوستان اجرا می‌کردیم. بعد از انقلاب کار‌ها متوقف بود تا همه چیز سر جای خود قرار بگیرد و آرام آرام بین سال‌های ۶۵ و ۶۶ زنده یاد منوچهر نوذری، احمد شیشه‌گران و آقای توکل که در آن زمان هیچ آشنایی با آن‌ها نداشتم ما را برای تولید کاری در رادیو دعوت کردند.
**البته گروهی بودید که بیشتر به تیپ سازی معروف بودید.
- درست است، به همین خاطر هم به من و دوستانم پیشنهاد داده بودند تا آن‌ها را در این برنامه همراهی کنیم. معتقد بودند افرادی که توانایی تیپ‌سازی دارند می‌توانند از عهده اجرای نمایش طنز رادیویی بربیایند. بسیاری از گویندگان فیلم که شاخص‌ترینشان آقایان منوچهر والی زاده، حسین عرفانیان، زنده یاد اصغر افضلی و کنعان کیانی، اکبر منانی با کارگردانی زنده یاد منوچهر نوذری دور هم جمع شدیم و این برنامه تا زمانیکه به هر دلیلی متوقف شد، بالای ۴۶ درصد شنونده داشت و در زمان خودش بسیار تاثیر گذار بود.
** شما برنامه «راه شب» را نیز در کارنامه کاریتان دارید. طولانی‌ترین برنامه‌ای که از آغاز فعالیت تا الان در رادیو داشتید.
- از سال ۷۰ در سلسله برنامه‌های «راه شب» به کارگردانی منوچهر نوذری تا سال ۷۸ شاگردی کردم تا اینکه بعد از کسالت او، در کنار شمسی فضل اللهی و خانم نیرومند شاگردی کردم و راه شب را تا همین الان ادامه دادیم و فکر می‌کنم پررو‌ترین آدمی که تا الان راه شب را ادامه داده من هستم که امسال وارد ۲۷ امین سالگردش می‌شود.
** دلیل ماندگار شدن شما در رادیو چه بود؟
- بعد از انقلاب، مسابقه‌های مختلف تلویزیونی اجرا کردم و در یکی دو سریال و فیلم سینمایی هم بازی کردم. رادیو به نظرم خیلی فنی‌تر است و متاسفانه در تلویزیون گاهی اوقات با افرادی مواجه می‌شدیم که از کار کردن دلسرد می‌شدیم. نمی‌خواهم در مورد همه افراد یک جور قضاوت کنم، اما اکثر برنامه ساز‌ها و تهیه کننده‌ها از این دسته بودند. وقتی شما احساس می‌کنید که شما را برای آن لحظه‌ای که نیاز دارند می‌خواهند و بعد از آن دیگر برایشان ارزشی ندارید، همین موضوع باعث دلسردی تان می‌شود. در وهله بعدی شما را گرفتار سلایقی می‌کنند که هیچ کدام فنی نیستند و تا الان جز ضربه زدن هیچ کاری نکردند.
** هنوز هم روی این عقیده اصرار دارید؟
- بله، چندی پیش پیشنهاد اجرای برنامه تلویزیونی شد که عذرخواهی کردم و نرفتم. چراکه در رادیو راحت ترم. اگر زمانی حس کنم برنامه تلویزیونی هست که من قراردادی دارم و طی آن آرامش بر کل کار حاکم است، نقش چهارپایه را ندارم و کار خودم را طی ضوابطی برای مردم انجام می‌دهم و با حال و روزگار من نیز همخوانی دارد حتما در آن حضور خواهم داشت.
** اما در این مدت میزان بینندگان تلویزیون هم به نسبت قبل کمتر شده است.
- چه افرادی مقصر هستند؟ افرادی باید جواب بدهند که اعمال سیلقه کردند و هیچ گونه اطلاعی هم از شبکه و .. نداشتند وگرنه ما که خالصانه کار کردیم. من در پرونده کاری‌ام در تلویزیون و رادیو و برنامه زنده یک اخطار هم ندارم و سالهاست که با همین درآمد رادیو همکاری می‌کنم چراکه حس آرامش دارم و این به خاطر گروهی است که سال‌ها با آن‌ها همکاری می‌کنم. افراد تاثیرگذاری که کار خود را دوست دارند و از من خیلی حوانتر هستند و خیلی از آن‌ها الان بهترین تهیه کننده‌های رادیویی هستند که به وجودشان افتخار می‌کنم. این‌ها با تلاش، پشتکار و درس خواندن، شاگردی کردن و ... امروز به اینجا رسیدند و می‌توانند برنامه‌ای را ارزیابی کنند.
** فکر می‌کنید دلیل ماندگاری برنامه «راه شب» بعد از اینهمه سال چه بوده است؟
- اصل کار ما صداقت با مردم عزیزمان است و من همیشه دوست داشتم صادق باشم. ممکن است که برخی اوقات بنا به مصلحت ما مطالبمان را طوری بگیریم که بخواهیم آرامش بیشتری را در جامعه بوجود آوریم و از این بابت موفق بودیم و من و گروه با مردم همیشه صادق بودیم و خدا را از این بابت شکر می‌کنم. این برنامه که از رادیو ایران پخش می‌شود هنوز هم مخاطبین خود را دارد و خود مردم ما را راهنمایی و کمک می‌کنند. همیشه می‌گویم فرض را بر این بگذاریم که همه ما یک خانواده‌ایم که دور هم جمع شدیم و نشستیم و هر کداممان درباره موضوعی اظهار نظر می‌کنیم و در آخر به نتیجه می‌رسیم.
** در این سال‌ها مخاطبان رادیویی هم مثل مخاطبان تلویزیونی ریزش داشته‌اند؟
-بعید می‌دانم. برخی مردم از من می‌پرسند که هنوز هم مردم رادیو گوش می‌دهند؟ و من می‌گویم اگر شما آماری درست از میزان شنونده‌های ما بگیرید به این نتیجه می‌رسید که هنوز هم رادیو مخاطبان خود را دارد، مخصوصا رادیو ایران.
** در حال حاضر فقط برنامه «صبح جمعه با شما» و «راه شب» را دارید؟
- بله، بنا به دستور معاون محترم صدا شاه آبادی، از دو ماه پیش اسم این برنامه که رادیو جمعه بود، به صبح جمعه با شما تغییر کرد.
** فکر می‌کنید «صبح جمعه با شما» می‌تواند به موفقیت این برنامه در سال‌ها پیش دست یابد؟
- آیا ما می‌توانیم زنده یاد نوذری و اصغر افضلی را برگردانیم؟ نه چراکه شرایط زندگی آن موقع با الان فرق کرده است. آن زمان‌ها یک نمایش ۱۴ دقیقه‌ای را ضبط می‌کردیم و بعد از آن که گوش می‌کردیم می‌دیدیم که چقدر تنوع در تیپ و صدا وجود دارد و همین باعث می‌شد تا مردم خسته نشوند و این مدت به چشمشان نیاید. اما الان باید نهایت یک صفحه یا یک صفحه و نیم نمایش اجرا کنی و تمامش کنی. حوصله مردم در این حد است و نمی‌توانیم بیشتر از این برای نمایشی زمان بگذاریم. اگر خواننده‌ای را دعوت می‌کنیم به او می‌گویم مستقیم برو سراغ اصل ترانه و اگر بخواهی در این برنامه شاد طنز و انتقادی سه دقیقه آواز غمگین بخوانی، حوصله مردم سر می‌رود.
** در این مدت توانستید مخاطبان خوبی جذب کنید؟
- مخاطبان رادیو همیشه سرجایشان بودند و مخاطبان ما در این دو برنامه هم علاوه بر خودشان، اطرافیان و دوستان خود را هم به شنیدن این برنامه‌ها دعوت می‌کنند. خیلی‌ها خارج از کشور هم از طریق اینترنت این برنامه را گوش می‌دهند. به همه دوستانم در این دو برنامه خداقوت می‌گویم و از مردم عزیزم تشکر می‌کنم که این برنامه و همه برنامه‌های رادیو را حمایت می‌کنند. هر شبکه رادیویی شنونده‌های خاص خود را دارند.
**در کارتان چقدر بر خلاقیت تکیه داشتید؟
-من همیشه سعی دارم در کلام و گفتارم تغییر ایجاد کنم و روی یک خط جلو نروم. البته گاهی این اجازه را به شما نمی‌دهند، مگر اینکه خودتان زرنگی کنید. به هر ترتیب، خلاقیت و نوآوری شما را روبه‌جلو می‌برد. یک نمایشنامه رادیویی را ممکن است چندین نفر اجرا کنند و اجرای همه آن‌ها متفاوت باشد. همین‌طور ممکن است که شما یک نمایشنامه را چندین بار اجرا کنید و هر اجرایتان متفاوت از آب درنیاید. اگر این اتفاقات بیفتد یعنی شما دارید در جا می‌زنید. من همیشه به همکاران جوانم توصیه می‌کنم که وقتی مطلبی که جلوی روی‌تان است را خواندید و تمام شد، هیچ‌وقت از تمام شدنش خوشحال نشوید.
این یعنی فرار از زیر بار مسئولیت. من ۲۶ سال است که برنامه "راه شب " را با همین جنس صدا اجرا می‌کنم، اما همیشه به خلاقیت هم توجه دارم. در تمام‌کارهایم سعی می‌کنم صداقت در کلام را حفظ کنم، چون صداقت در کلام بیشتر از شیک بودن کلام به ذائقه مخاطب ایرانی خوش می‌آید. البته شیک بودن هم مهم است، ولی در جای خودش. گاهی لازم است که یک متن اقتصادی و یا مذهبی را خیلی شیک بخوانید، اما در کار طنز نیازی به این شیک بودن وجود ندارد و شما باید اصل را روی صداقت کلام بگذارید. نکات ظریفی در کار ما وجود دارد که باید رعایت شود.
