هندوستان کشوری در جنوب آسیا که با کشورهای پاکستان، چین، بوتان، نپال و بنگلادش همسایه‌است و از باختر با دریای عمان و خلیج فارس، از خاور با خلیج بنگال و از جنوب نیز با اقیانوس هند مرز آبی دارد به عنوان یکی از کشورهای مهم در «گروه بریکس» به حساب می آید.
این کشور یکی از خریداران عمده نفت ایران است و برای همین از اهمیت اقتصادی بالایی برای ما برخوردار است و این اهمیت با توجه به نزدیکی گرایشات سیاسی_اقتصادی، اشتراکات فرهنگی و زبانی می تواند دو چندان شود.
پروژه های اقتصادی مختلف میان دو کشور موجبات تحکیم و تعمیق هر چه بیشتر روابط میان تهران و دهلی را فراهم آورده است که از جمله مهم ترین آنها پروژه اقتصادی چابهار بوده که این مهم یک «اقدام تجاری مشترک» میان سه کشور افغانستان، هند و ایران است و می تواند موجب تسهیل ترانزیت کالا شود.
هند در تلاش است تا با توسعه بندر چابهار در ساحل شرقی ایران، از طریق این بندر ضمن دور زدن رقیب سنتی اش پاکستان، راه خود را به سوی بازارهای آسیای میانه و افغانستان باز کند.
توسعه دیپلماسی؛ توجه به شرق آسیا
یکی از سیاست های وزارت امور خارجه توسعه روابط با همه کشورها به شکلی یکسان است، یعنی ارتباط دستگاه دیپلماسی کشور با کشورهای آفریقایی، اروپایی، آسیایی و دیگر نقاط جهان باید به شکلی مساوی برقرار باشد تا در تلاشی گسترده و در طیف وسیعی از اقدامات مشابه از جانب دستگاه دیپلماسی منافع ملی به شکل حداکثری تامین شود.
کشور هند هم از جمله کشورهای آسیای جنوبی و شرقی به حساب می آید که بنا به اهمیت ذکر شده در سطور فوق، یکی از اهداف دستگاه دیپلماسی جهت توسعه روابط با کشورهای مختلف جهان است و در این امر اشتراکات فرهنگی و زبانی و قدمت روابط دو جانبه ایران و هند می تواند تاثیر بسزایی در جهت پیشبرد این هدف باشد.
سفر مودی به تهران
«نارندرا مودی» نخست وزیر هند در خرداد سال ۹۵ و به دعوت رسمی روحانی رییس جمهور ایران در صدر هیاتی بلند پایه وارد تهران شد.
از آن سفر، به عنوان نخستین سفر نخست وزیر هند به ایران طی ۱۵ سال گذشته یاد می شود و به همین دلیل از اهمیت و حساسیت بالایی هم برخوردار بود.
نخست وزیر هند در سفرش به ایران با رهبر معظم انقلاب اسلامی، رئیس جمهور و مقام های عالی رتبه کشورمان دیدار کرد و ۱۲ توافقنامه در زمینه های سیاسی، اقتصادی و تجاری در زمینه های مختلف به امضا رسید.
همچنین طی آن سفر، توافقنامه سه جانبه «ترانزیتی چابهار» ایران، هند و افغانستان هم که بدون شک یکی از نقاط عطف در روابط میان هند و ایران به حساب می آید، به امضا دو طرف رسید.
آینده روابط «ایران و هند» فعال تر خواهد بود
متعاقب سفر نخست‌وزیر هند به ایران، «غلامرضا انصاری» سفیر وقت ایران در هند در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهارداشت: با توجه به اشتراکات زیادی که میان دیدگاه‌های حسن روحانی و مودی وجود دارد، من فکر می‌کنم که آینده روابط سیاسی این دو کشور بسیار فعال‌تر و جدی‌تر خواهد بود.
انصاری ادامه داد: در حوزه اقتصادی هم آنچه که اراده رهبران دو کشور بود، تمرکز بر تنوع بخشی در روابط اقتصادی به ویژه حرکت از اقتصاد تجاری یعنی خرید و فروش بین دو طرف به روابط اقتصاد عمیق‌تر یعنی در حوزه‌های سرمایه‌گذاری، تبادل تکنولوژی، ایجاد خطوط اعتباری و روابط قوی بانکی بود، اینها آن چیزی بود که از صحبت‌ها و تصمیمات رهبران دو کشور بسیار مشخص بود.
سفر روحانی به هند
در پاسخ به سفر نخست وزیر هند به تهران، حسن روحانی رییس جمهور کشورمان اواخر بهمن ۹۶ عازم دهلی شد.
دیدار با مقامات عالی رتبه هند در دهلی نو و مذاکره پیرامون مسائل دو جانبه، منطقه ای و بین المللی از جمله برنامه های سفر روحانی به هند بود.
همچنین دیدار روحانی با علمای مسلمان حیدر آباد و جنوب هند، بازدید از مراکز فرهنگی و مذهبی و همچنین دیدار با ایرانیان و دانشجویان مقیم، از مهمترین برنامه های رئیس جمهور در حیدر آباد هند بود.
علاوه بر آن، رئیس جمهور کشورمان ضمن حضور در برخی برنامه های فرهنگی و دیدارهای جانبی، در جمع نخبگان و اندیشمندان هندی سخنرانی داشت، طی این سفر همچنین تجار و بازرگانان بخش خصوصی دو کشور نشست مشترکی را برای بررسی ظرفیت ها و فرصت های همکاری و توسعه روابط تجاری برگزار کردند.
تحکیم قرن ها دوستی میان ملت ها
پس از آن سفر، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در پیامی توییتری دست آوردهای سفر روحانی به هند را اینگونه نوشت:«دیدار رسمی رئیس جمهور روحانی از هند منجر به توافقات زیادی در حوزه های تجاری و همکاری شده است؛ ولی دستاورد مهمتر، تحکیم قرن ها دوستی میان ملت های ما بود.»
حال و پس از گذشت سه ماه از سفر روحانی به هند، این بار نوبت ظریف وزیر امور خارجه کشورمان بود که به دهلی سفر کند تا با مقامات آن کشور دیدار و رایزنی کند.
سفر ظریف به دهلی
بنا بر گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری مهر، شب ششم خرداد بود که وزیر امور خارجه کشورمان در صدر یک هیأت بلند پایه سیاسی و اقتصادی و برای بررسی آخرین وضعیت روابط دوجانبه و تعمیق روابط دو کشور و همچنین گفت‌وگو و تبادل نظر با مقامات هندی در خصوص تازه‌ترین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به دهلی نو سفر کرد.
در این سفر هیاتی متشکل از معاونین وزارت خانه های نفت، راه و شهرسازی، اقتصاد و بانک مرکزی، ظریف را همراهی می کردند که هر یک با همتایان هندی خود جداگانه جلسه ای را برگزار کردند.
از ابتدای روز دوشنبه هفتم خرداد بود که ظریف برنامه و تیم همراه وی برنامه های فشرده خود را با صبحانه کاری آغاز کردند و در ادامه این روز هم دو طرف در جلسات مختلفی که در وزارتخانه های گوناگون کشور هند برگزار می شد به گفتگوهای خود ادامه دادند.
بررسی مسائل دوجانبه میان تهران و دهلی نو در زمینه های مختلف، مسائل منطقه ای و بین المللی، و سازوکارهای ادامه و تقویت همکاری های دو طرف در دوران خروج آمریکا از برجام از محورهای مورد گفتگو میان دو طرف بود.
«ظریف» در بدو ورود به دهلی نو در جمع خبرنگاران در خصوص اهداف سفرش اظهارداشت: این یک سفر کاری است و هفته گذشته تصمیم گرفتیم که این سفر در ادامه مشورت هایی که با شرکای سیاسی و اقتصادی داریم انجام شود و با هند هم مشورت هایی داشته باشیم.
وی ادامه داد: ما در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی با هند همکاری های خوبی را داریم و در حوزه حمل و نقل هم زمینه های خوب همکاری میان ما وجود دارد که در کلیه این حوزه ها با حضور مقامات مسئول جهت گسترش آنها رایزنی هایی خواهیم داشت.
دیدار با همتای هندی
ظریف در بعد از ظهر دوشنبه در محل وزارت خارجه هند، با «سوشما سواراج» وزیر امور خارجه آن کشور دیدار و رایزنی کرد.
وزیر امور خارجه هند در موضعی قاطعانه از برجام حمایت کرد و گفت که دولت هند از تحریم های یک جانبه آمریکا علیه ایران حمایت نمی کند.
«ظریف» پس از دیدار همتای هندی خود و در جمع خبرنگاران تصریح کرد: در جلسه طولانی که امروز بعد از ظهر با خانم وزیر داشتیم تمام بحث های صورت گرفته در جلسات معاونین وزارت خانه های مختلف ایران و هند که در طول همان روز انجام گرفته بود، مرور شد و تصمیم گرفتیم که علاوه بر توافقات صورت گرفته کمیته های مشترکی هم برای همکاری های بانکی و هم همکاری های بازرگانی به خصوص توافقات تعرفه ای میان دو کشور، تعرفه ترجیحی و همکاری های بانکی و نفتی کمیته هایی تشکل شود و روی موضوعات جدیدی که بعد از خروج آمریکا از برجام، نحوه ادامه و تقویت همکاری ها صورت پذیرد اما اراده سیاسی دو کشور و زمینه های همکاری این دو بسیار خوب است لذا بنده بسیار از این سفر رضایت دارم.
«غلامرضا انصاری» معاون وزیر امور خارجه هم در حاشیه این سفر در خصوص اظهارات وزیر خارجه هند و تاثیرگذاری آن کشور در عرصه بین المللی در جمع خبرنگاران، اظهارداشت: هند کشوری تاثیرگذار از نظر سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به حساب می آید؛ جمعیت بیش از یک میلیارد نفری آن کشور هند را به عنوان کشوری موثر در سطح جهانی قرار می دهد و از طرف دیگر شما دیدید که وزیر امور خارجه هند چگونه با اقتدار از حفظ و ادامه روند اجرای برجام حمایت کرد که قطعا تاثیر خودش را در سطح منطقه و بین المللی خواهد داشت.
دیداری که لغو شد
در این سفر قرار بر این بود که ظریف با مودی نخست وزیر هند هم دیدار داشته باشد که بنا به گزارش خبرنگار اعزامی مهر، این سفر به دلیل سفر نخست وزیر هند به کشوری دیگر لغو شد.
ظریف: دیدارهای انجام شده در هند منجر به توسعه روابط می شود
ظریف در پیامی توییتری به تشریح نتایج سفر اخیرش به هند و گفت‌وگو با مقامات این کشور پرداخت و نوشت: بر پایه دستاوردهای سفر رسمی رئیس‌جمهور به هند در فوریه، سفری مفید به این کشور داشتم، جلسات پرباری در حوزه‌های انرژی، بانک‌داری، حمل و نقل و تجارت انجام شد. ملاقات جمع‌بندی بسیار عالی بین من و همتایم و هیأت‌هایمان انجام شد که منجر به توسعه روابط در همه زمینه‌ها خواهد شد.
رونق فضای اقتصادی کشور
به نظر می رسد این قبیل رفت و آمدهای دیپلماتیک و رایزنی های فشرده دستگاه دیپلماسی با کشورهای مختلف بتواند در توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها موجبات رونق فضای اقتصادی کشور را فراهم کند که بی شک مهم ترین هدف وزارت خارجه در دوران کنونی است.
