جلوی مدرسه ایستاده بود و چند نفری هم دوره‌اش کرده بودند. فکر می‌کردم که دوباره نقشه‌ای می‌کشند و قرار است دسته گلی به آب بدهند. ناظم مدرسه با همان صدای نخراشیده‌اش فریاد می‌زد که به صف بشوید، اما او و چند نفری که دوره‌اش کرده بودند همانطور بیرون در مدرسه ایستاده بودند.
انگار گوشی دست‌شان بود. داخل مدرسه نمی‌توانستند بیاورند برای همین همان بیرون باید هر کاری که می‌خواستند با گوشی انجام می‌دادند و سپس جایی جاساز می‌کردند تا بعد از امتحان. تا سال‌های قبل که همیشه بعد از امتحان ناراضی بود، درسی هم نمی‌خواند که راضی باشد، اما امسال اوضاع فرق می‌کرد. نفر آخر سر جلسه حاضر می‌شد و نفر اول هم بلند می‌شد و می‌رفت؛ انگار که راضی هم بود.
از دوستان نزدیکش که سوال کردم می‌گفتند همان بهروز سابق است، درسخوان‌تر نشده، ولی خب خوب امتحان می‌دهد. ماجرا را که پرسیدم گفتند باشد برای بعد از امتحانات. خیلی عجیب بود، شاگرد تنبل کلاس حالا خوب امتحان می‌دهد و سرافراز جلسه را ترک می‌کند.
امتحانات تمام شد و بعد از آخرین امتحان همه در پارک پایین مدرسه جمع شده بودند و انگار از زندان سختی آزاد شده باشند، می‌گفتند و می‌خندیدند و جزوه آتش می‌زدند! بهروز و دوستانش هم بودند؛ همان پسرک بازیگوش همیشگی بود.
به آن دوستش که گفت: بعد از امتحانات ماجرا را تعریف می‌کنم گفتم حالا وقتش است، بگو ببینم که ماجرای این حال خوب و امتحانات خوب بهروز چه بوده؟ او هم با خنده گفت: همه که مثل شما درس نمی‌خونن، بعضی‌ها بیشتر از شما از مغزشون استفاده می‌کنن و راه میانبر‌رو انتخاب می‌کنند.
بیشتر بخوانید:لو رفتن سؤالات امتحان آمادگی دفاعی/ روش عجیب برگزاری امتحان در تهران
بهروز یک نفر رو پیدا کرده بود که با مبلغی سوالات‌رو در تلگرام براش می‌فرستاد، دقیقا صبح امتحان، سوالات دستش بود، اونم به ما می‌داد و البته پولش‌رو می‌گرفت. ما فهمیدیم که اون داره از ما سوءاستفاده می‌کنه، ولی خب فکرش کار می‌کرد دیگه، یک بار پول می‌داد و چندبار هم از ما پول می‌گرفت. برای همین همه ما امتحانات‌مون‌رو خوب دادیم و خیال‌مون بابت نمره‌هامون راحته.
چندسالی گذشت، آن سال و آن امتحانات، امتحانات نهایی و سال آخر بودند. تاثیر‌گذار روی سرنوشت همه ما؛ چه بهروز و دوستانش که با پول نمره و امتیاز خریدند و چه ما که خیلی تلاش کردیم، اما خب سوالات را نداشتیم که همه‌اش را جواب بدهیم.
ما دانشگاه بهتری قبول شدیم، ولی آن‌ها نه، اما نکته آزار‌دهنده همان روز‌هایی بود که رسانه‌ها از اخبار بالا و پایین شدن درصد تاثیر نمرات امتحان نهایی پر شده بود و ما هم که یاد بهروز و دوستانش می‌افتادیم خیلی عصبی می‌شدیم. می‌گفتیم آن‌ها بی‌هیچ تلاشی تمام این امتیاز را گرفتند و ما هیچ!
آن وقت‌ها کسی این موضوع را تایید نمی‌کرد، انگار که قرآن خدا را غلط گفته باشیم، همه انکار می‌کردند و می‌گفتند چنین چیزی امکان ندارد، اما حالا آنقدر این موضوع فراگیر شده که در خرداد ۹۷ مشاور مدیر کل آموزش و پرورش تهران در واکنش به خبر لو رفتن و فروش سوالات امتحانی گفت: «با قطعیت می‌گویم سوالات لو رفته؛ امتحانات نهایی در تهران نبوده و مربوط به یکی دیگر از استان‌ها می‌شود، اما اجازه نداریم نام استان را ببریم. حالا انگار چه فرقی می‌کند که کجا لو رفته باشد؛ انگار به دنبال آدرس حوزه امتحانی بوده‌ایم و حالا هم که در تهران نبوده کافی است و مشکلی نیست.»
تضییع حق دانش‌آموزان با لو رفتن سوالات
اما فارغ از چرایی ایجاد چنین خدشه‌ای در روند برگزاری آزمون نهایی و شاید سایر امتحانات پایه‌های دیگر تحصیلی، تاثیرات این اتفاق بر روند آموزشی دانش‌آموزان نیز مورد توجه است. در همین رابطه هامون سبطی، کارشناس آموزشی گفته است: «جوانانی به عنوان مشاور در حوزه آموزش کشور وارد سیستم شده و توانسته‌اند در کانال‌های تلگرامی برای خود تعدادی مخاطب دست و پا و ادعا کنند با افراد معدودی در حوزه‌های امتحانی مرتبط هستند.
ماجرا نیز از این قرار است که هنگام ارسال سوالات به حوزه‌های امتحانی، آن‌ها را قبل از برگزاری امتحان باز می‌کنند. البته این رویه غیرقانونی است، اما تعداد حوزه‌های امتحانی آنقدر زیاد است که نظارت بر آن‌ها دشوار است. پس از بازگشایی سوالات از آن‌ها عکس گرفته و برای ادمین کانال‌ها ارسال می‌شود که بعد از آن به دست چند هزار نفر خواهد رسید.
ضایع شدن حق دانش‌آموزان با لو رفتن سوالات امتحانات نهایی واقعه غم‌انگیزی است، اما بدتر از آن نهادینه شدن شیوه زشت تقلب بین دانش‌آموزان است. هم‌اکنون امتحانات نهایی به یک رقابت تبدیل شده و دانش‌آموز تمام تلاش خود را برای کسب نمره ۲۰ می‌کند تا از تاثیر مثبت آن در کنکور بهره‌مند شود.»
همانطور که گفته شد یکی از مهم‌ترین اشکالاتی که این اتفاق بر روند آموزشی دانش‌آموزان ایجاد کرده بحث روانی آن است؛ چرا‌که در واقع این کار تخلف است؛ بنابراین اگر به وقوع بپیوندد صرف دریافت یک نمره توسط هر دانش‌آموزی با هر سطحی از توان آموزشی می‌شود.
پس باید فرد متخلف در حد همان تخلف مورد توجه قرار گیرد، اما نهادینه شدن این روحیه بین دانش‌آموزان از یک طرف و تاثیراتی که این نمرات در آینده آموزشی و تحصیلی آن‌ها دارد از طرف دیگر می‌تواند آسیب جدی روانی و تحصیلی را متوجه دانش‌آموز خاطی و سایردانش‌آموزان کند. یکی از مصادیق چنین اتفاقی را می‌توان اعتراضات سال گذشته در برابر وزارت آموزش و پرورش دانست که تعدادی از دانش‌آموزان خواستار لغو تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور شده بودند.
آموزش و پرورش باید پاسخگوی ضعف نظارتی باشد
سید‌محمد‌جواد ابطحی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز چند روز پیش به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: «یکی از مشکلاتی که آموزش عالی برای حذف کنکور با آن مواجه است، فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم از سوی آموزش‌وپرورش از جمله امتحانات استاندارد و هماهنگ است. در شرایطی که سوالات امتحانات نهایی لو می‌رود نمی‌توان کنکور را حذف کرد و این موضوع منزلت علم را به بازی می‌گیرد.
در گذشته سوالات امتحانات نهایی توسط دبیران مجرب از سراسر کشور طراحی می‌شد. در آن زمان افراد تا روز امتحان در قرنطینه بودند. اما حالا سوالات را روی سی دی برای استان‌ها ارسال می‌کنند. در این میان ما در حوزه‌های تکثیر شاهد لو رفتن سوالات امتحانات هستیم و عوامل برگزار‌کننده آزمون در حوزه امتحان نهایی باید پاسخگو باشند. تکرار لو رفتن سوالات امتحانی در هر سال عجیب است و آموزش و پرورش باید پاسخگوی ضعف نظارت بر حوزه‌های امتحانی باشد.»
حال باید دید علی‌رغم ادعا‌های وزارت آموزش و پرورش مبنی بر اجرای فرآیند جدید در توزیع و ارسال برگه‌های امتحانات نهایی به‌منظور جلوگیری از لو رفتن سوالات چگونه هر ساله شاهد هستیم که سوالات قبل از برگزاری آزمون در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد و با مبالغ مختلفی به فروش می‌رسد.
همانطور که گفته شد تاثیر روزافزون نمرات نهایی در آزمون کنکور و همچنین اظهارات ضد‌و‌نقیض برای حذف کنکور در این شرایط بیش از پیش دانش‌آموزان و خانواده‌ها را نگران این موضوع می‌کند که چگونه با این شرایط و در حالی که عده‌ای از پیش به سوالات امتحان دسترسی دارند فرزندانشان می‌توانند در یک رقابت نابرابر شانس ورود به یک دانشگاه و رشته خوب را داشته باشند.
