امیر دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی در نهمین نشست مسئولان عالی امنیتی 5 قاره جهان که در شهر سوچی روسیه در جریان است طی سخنان مبسوطی اظهار داشت: جهان امروز بیش از هر زمانی به صلح و ثبات و امنیت نیاز دارد و مسیر تحقق آن از راه گفت‌وگوهای سیاسی، امنیتی و نظامی برای دستیابی به درک مشترک، رفع سوء تفاهمات و نهایتاً دستیابی به راه حل است. باید به جنگ و خشونت پایان داده شود و به جای ائتلاف برای جنگ، ائتلاف برای صلح و دوستی و برادری تشکیل شود و به جای اینکه سرمایه ملی کشورها صرف رقابت تسلیحاتی شود در مسیر رفع فقر و توسعه و رفاه مردم، هزینه شود.
وی با بیان اینکه به صورت طبیعی، یک مسأله قبل از اینکه به بحران تبدیل شود، فرآیندی را طی می‌کند، گفت: دانش و تجربه نشان داده که هیچ بحرانی در جهان امروز با جنگ و درگیری حل نشده، بلکه این بحران‌ها از یک وضعیت به وضعیت دیگری تبدیل شده‌اند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به بحران‌های منطقه خاطرنشان کرد: با قاطعیت می‌توان ادعا کرد که برای بحران‌های امروز در جهان، اعم از سوریه، یمن، لیبی، افغانستان، شبه جزیره کره، هیچ راه حلی به جز گفت‌وگو و حل و فصل سیاسی وجود ندارد، اما این پرسش مطرح است که چرا به راه حل سیاسی در این بحران‌ها بی توجهی می‌شود و بر طبل جنگ کوبیده می‌شود؟
شمخانی تصریح کرد: اگر چه هر یک از این بحران‌ها راه حل سیاسی مخصوص به خود را دارند اما در ریشه یابی‌ها، با موانعی مواجه می‌شویم که تقریباً در تمامی این بحران‌ها مصداق دارد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان وجود این ادراک غلط در ذهن برخی از حاکمان که می‌توانند با جنگ، این بحران‌ها را به پایان برسانند، فقدان جسارت در آغازگران جنگ و حامیان آنها، برای پذیرش اشتباه و بازگشت به مسیر درست، منافع برخی از بازیگران در استمرار بهم ریختگی و آشوب در منطقه برای تخلیه ظرفیت‌ها، تضعیف بنیان‌های قدرت ملی کشورها، تخریب زیر ساخت‌ها، دامن زدن به درگیری‌های مذهبی و قومیتی و نژادی و منافع فروشندگان سلاح و مهمات، موجب شده به راه حل سیاسی بی توجهی و بر طبل جنگ کوبیده شود.
دریابان شمخانی در تشریح این مهم و برای نمونه گفت: آمریکا به عنوان بزرگترین صادر کننده سلاح و مهمات، بیش از یک سوم بازار جنگ افزار جهان را در کنترل دارد و بیش از 70 درصد این سلاح‌ها به منطقه خاورمیانه فروخته می‌شود و طی 10 سـال گذشته، به دو برابر افزایش یافته و منطقه را به انباری از سلاح و باروت تبدیل کرده است.
نماینده مقام معظم رهبری با طرح این پرسش که آیا با چنین بازار پرسودی، آمریکا می‌تواند حتی تمایلی برای پایان جنگ‌ها داشته باشد. آیا بدون تهدید نمایی امنیتی از ایران می‌تواند بیش از یکصد میلیارد دلار سلاح در یک سفر به عربستان بفروشد؟ آیا می‌تواند بدون تصویر سازی فرضی و واهی از تهدیدات روسیه و چین و ایران، مسابقه خرید تسلیحاتی در جهان راه بیاندازد؟ آیا بدون کمک آمریکا گروه‌های تروریستی از جمله داعش توان حفظ سیطره بر نیمی از خاک عراق و سوریه را داشتند؟ آیا بدون حمایت آمریکا تروریست‌ها می‌توانند به محیط های جدید درگیری در افغانستان و آسیای میانه منتقل شوند؟ اظهار داشت: طبیعی است که تمامی پاسخ‌ها منفی است زیرا سیاست قطعی آمریکا در این منطقه، مدیریت ناامنی و بی ثبات سازی برای حضور و توسعه پایگاه‌های نظامی و فروش تسلیحات و دخالت در امور منطقه است.
دریابان شمخانی با اشاره به مذاکرات هسته‌ای ایران با اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیه اروپا گفت: این مذکرات یک مثال روشن برای جهان است که می‌توان با گفت‌وگو و مذاکره به راه حل توافقی برای پایان دادن به یک بحران ساختگی دست یافت.
وی در ادامه افزود: اما آنچه مهمتر از اصل دستیابی به توافق است، پایبندی طرفین به تعهداتشان برای اعتبار و پایداری این توافق است. متأسفانه امروز ما با دولتی مواجه هستیم که نه تنها تعهد دولت پیشین آمریکا را به سخره گرفته است، بلکه اصول اولیه حقوق بین‌الملل را نه فقط در توافق هسته‌ای ایران، بلکه معاهدات دوجانبه و بین‌المللی کشورش را زیر پا می‌گذارد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی خاطر نشان ساخت: من در این نشست امنیتی بین‌المللی که نمایندگان عالی بیش از 100 کشور از 5 قاره جهان حضور دارند به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌کنم، هر توافقی که اروپا و آمریکا در مورد آینده برجام و آینده برنامه هسته‌ای ایران برای دوره بعد از محدودیت پیش بینی شده در برجام کنند از نظر ما بی اعتبار بوده و فاقد ارزش است. به شما اطمینان می‌دهم که به طور قطع رویاهای آنها در مورد ایران تعبیر نخواهد شد.گفت‌وگوی مجدد در مورد پایان دوره محدودیت فعالیتهای صلح آمیز هسته‌ای ایران به معنای نابودی برجام است، زیرا لغو محدودیتها و عادی شدن روند برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب معاهده بخش مهمی از تعهد ارایه شده به ایران در توافقنامه بین‌المللی برجام است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با ابراز تاسف از اینکه، صدای دوران جنگ سرد مجدداً، اما این بار به صورت افسار گسیخته، شنیده می‌شود، گفت: تلاش‌های آشکار و پنهانی برای کشاندن جهان به آن دوران دیده می‌شود. سطوح اصطکاک و درگیری میان کشورها، رو به افزایش است. نظم حاکم بر مناسبات بین‌المللی در حال بهم ریختگی است و حرکت، در مسیر خشونت طلبی است.
نماینده مقام معظم رهبری در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع فلسطین اشاره کرد و افزود: شناسایی قدس از سوی دولت آمریکا به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی نه در جهت حل بحران فلسطین بلکه در مسیر مشتعل کردن آتش جنگ در فلسطین است.
وی با طرح این سوال که در چنین شرایطی، وظیفه ما به عنوان مقامات عالی امنیت ملی چیست؟ تاکید کرد: در شرایطی که همه ما اذعان داریم که جنگ هیچ برنده‌ای نخواهد داشت و همه بازنده خواهند بود و بالعکس اصولاً در راه حل سیاسی، بازنده‌ای وجود ندارد، چون توافقی شکل نمی‌گیرد. استراتژی ما باید این باشد که نگذاریم اختلافات و چالش‌ها و تنش‌ها میان کشورها به خصومت و جنگ کشیده شود و جنگ‌های فعلی متوقف شود و تمامی توان خود را بسیج کنیم تا در قالب چارچوب‌های منطقه‌ای به راه حلی برای بحران‌های جاری دست یابیم.
دریابان شمخانی در ادامه تصریح کرد: تردیدی نیست که بروز جنگ داخلی در هر کشوری، فضای مستعدی را برای پیدایش و توسعه جریان‌های تروریستی ایجاد می‌کند. ناامنی در یک کشور و منطقه، در نظام امنیت شبکه‌ای به سایر مناطق نیز منتقل خواهد شد. کشورهای منطقه باید ظرفیت‌های خود را برای کمک به دولت‌ها برای حل بحران‌های داخلی، بکار گیرند. شکل گیری گفت‌وگوی ملی میان دولت وحدت ملی افغانستان با طالبان که مسیر خشونت را کنار بگذارند و همچنین گفت‌وگوی دولت سوریه با معارضه مسلحی که به آتش بس تن داده است، مسیر درستی است که باید مورد حمایت منطقه‌ای و جهانی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه تنها موردی که از میدان گفت‌وگو و مذاکره خارج است، موضوع تروریسم است، گفت: باید با تروریسم به عنوان یک تهدید جدی و رو به گسترش، در پارادایم امنیت دسته جمعی مبارزه شود.
دریابان شمخانی در عین حال تاکید کرد: نکته حائز اهمیت، این است که مبارزه با تروریسم در عراق، افغانستان و سوریه و در هر مکان دیگری که دارای دولت‌های قانونی هستند بدون مشارکت و همکاری مشترک با این دولت‌ها، میسر نیست. نباید اجازه داده شود به بهانه مبارزه با تروریسم، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهایی که درگیر با تروریست‌ها هستند مخدوش شود و مبارزه با تروریسم، ابزاری برای سوء استفاده، دخالت و اشغال بخشی از سرزمین این کشورهای مستقل قرار گیرد که متأسفانه در سوریه چنین اتفاقی رقم خورده است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان، قاره آسیا و به خصوص غرب آسیا را نیازمند یک ساختار و ساز و کار همکاری‌های سیاسی، امنیتی و نظامی دانست تا بتواند بدون مداخله بازیگران فرامنطقه‌ای، اختلافات را مدیریت و آتش جنگ را دور کند.
دریابان شمخانی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران که طراح گفت‌وگوی تمدن‌ها و جهان عاری از افراط و خشونت در مجمع عمومی سازمان ملل بوده، آمادگی دارد توان و ظرفیت خود را برای حل بحران‌های منطقه‌ای و مبارزه جدی و مؤثر با تروریسم، با مشارکت کشورهای منطقه، بکار گیرد، چنانچه تاکنون به درخواست دولت‌های قانونی عراق و سوریه پاسخ مثبت داده و در کنار آنها، موفق شد با جان فشانی نیروهای مسلحش به حاکمیت جعلی داعش در این دو کشور پایان بخشد.
وی در پایان اظهار امیدواری کرد که در این نشست، مسئولان عالی امنیت ملی کشورها، با تبادل نظر، مهمترین چالش‌های امنیت بین‌الملل را به بحث و بررسی بگذارند و از این مسیر به راه حل‌های مناسبی برای مدیریت این بحران‌ها دست یابند.
