ترکیب دولت آمریکا در حدود یکسالی که از روی کار آمدن دونالد ترامپ به کاخ سفید میگذرد به دلیل شخصیت ویژه او، دچار تغییرات سریع و پیشبینینشده و بعضا حتی غیر قابل درک و توجیه شده است. این روند در حالی شکل گرفته که حتی نزدیکان دونالد ترامپ هم اتفاقات و رویدادهای روزهای بعد را نمیتوانند پیشبینی کنند. از این منظر باید گفت که دولت آمریکا به لحاظ اتخاذ سیاستهای متناقض پدیدهای بینظیر یا حداقل کمنظیر بوده است.
مجموعه تحولات، رویدادها و تصمیماتی که از سوی رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا گرفته می شود حاکی از این است که درباره این رفتارها نمی توان محاسبه دقیقی داشت. درباره تغییر رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه قبلی آمریکا هم باید گفت که او در مجموع با سیاستهای ترامپ تفاوت موضع داشت و در برخی موارد نسبت به او کندتر یا تندتر موضعگیری می کرد و این مساله حاکی از انطباق نداشتن سیاستهای او با رئیس جمهور آمریکا بود. از سوی دیگر انتظار ترامپ در عرصه سیاست خارجی و وزارت امور خارجه آمریکا این است است که سیاستهای اتخاذ شده از سوی این مجموعه همچنان حالت نامشخص و نامتعین داشته باشد. رویکردی که البته در عرصه دیپلماسی و جهان سیاست غیر متعارف است. به طور معمول کسانی که در عرصه سیاست خارجی مسئولیتی را قبول میکنند چارچوبهای فکری و مواضع تعریف شدهای دارند ، اما ترامپ اینگونه نیست و بر این باور است که همکاران او در دولت نیز باید مثل او رفتار کنند. از این رو شاهد اتخاذ رویهها و رویکردهایی از سوی دولت جدید آمریکا هستیم که بر مبنای بی توجهی به گذشته و آینده تحولات صورت گرفته است. بنابراین کسانی می توانند با او همکاری کنند که در چنین شرایطی رشد کرده باشند و ظاهرا چنین برمیآید که چنین افرادی صرفا برای گرفتن پست و مقام با ترامپ همکاری می کنند و به نتایج و تبعات سیاستهای که در پیش می گیرند چندان توجهی ندارند. در طول یک سال گذشته بارها شاهد بودیم که بسیاری از مقامات دولت آمریکا منصوب شدند اما طی مدت کوتاهی عزل و از صحنه دولت خارج شدند.
از سوی دیگر باید گفت تغییر در وزارت امور خارجه ایالات متحده عمدتا مبتنی بر محور سیاستهای خاورمیانه ای آمریکا و همچنین نوع رویکردهای دولت آمریکا در قبال کره شمالی است. اما همچنان این سیاستها را نمی توانیم به عنوان یک قاعده ثابت، قطعی و مستدل بدانیم. ظواهر امر نشان می دهد که قاعدتا هیچ مقام مسئولی نمی تواند مدت طولانی با ترامپ همکاری کند و حتی با توجه به مجموعه اتفاقاتی که در رویکردهای گذشته ترامپ شاهد بودیم میتوان پیشبینی کرد که مسئولیت جدید مایک پمپئو وزیر امور خارجه جدید آمریکا نیز طولانی نخواهد بود و او نیز به علت رفتار ترامپ از ادامه فعالیت در دولت آمریکا باز خواهد ماند.
اما درباره تاثیرات این تغییر بر سیاستهای آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران باید گفت که اساسا تفاوت چندانی حاصل نخواهد شد. وزیر خارجه جدید آمریکا فردی است که به اتخاذ مواضع ضد ایرانی معروف است. این در حالی است که آمریکا تاکنون از همه توان خود برای به انزوا کشاندن ایران استفاده کرده و در این مسیر حتی از توان مالی رژیم صهیونیستی، منابع مالی متحدان منطقهای ایالات متحده و استعداد فنی برخی کشورهای اروپایی نیز بهره جسته است اما واقعیت ماجرا آن است که تاکنون همه برنامهها و طرحهای آمریکا با شکست مواجه شده است و از الان می توان گفت که در پیش گرفتن هر رویه دیگری بر ضد ایران در عرصه منطقه ای و بین المللی باز هم باعث بازنده شدن آمریکا خواهد شد.
دکتر جواد منصوری