یک رسانه انگلیسی مدعی شده «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در حال حاضر خواستار این است که در ازای نگاه داشتن کشورش در توافق هسته‌ای با ایران (برجام) سه کشور اروپایی «صرفاً» به تلاش برای بهبود این توافق متعهد شوند.
خبرگزاری انگلیسی رویترز می‌گوید رئوس کلی این رویکرد در سندی از وزارت خارجه آمریکا تشریح شده، اما پیشبرد آن هنوز با موانعی مواجه شده است.
به نوشته این رسانه، متحدان اروپایی آمریکا هنوز درباره اینکه چه چیزی ترامپ را مجاب خواهد کرد اطمینان ندارند و تمایلی به دادن تعهد در مورد یاد شده ندارند، زیرا ممکن است رئیس‌جمهور آمریکا باز هم مطالبات زیادتری از آنها مطرح کند.
پنج مقام فعلی و چهار مقام سابق وزارت خارجه آمریکا می‌گویند در سند جدید سطح انتظارات دولت ترامپ برای ماندن در برجام نسبت به آنچه او در ماه ژانویه مطرح کرد پایین‌تر آمده است.
«دونالد ترامپ» در آن ماه (جمعه 22 دی‌ماه) هنگام تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران تهدید کرد ممکن است آخرین باری باشد که این کار را انجام می‌دهد.
رئیس‌جمهور آمریکا گفت در صورتی که نمایندگان کنگره و دولت‌های اروپایی برای «اصلاح معایب فاجعه‌بار» برجام اقدام نکنند او در موعد بعدی تعلیق تحریم‌ها (120 روز بعد) آمریکا را از توافق هسته‌ای با ایران خارج خواهد کرد.
ترامپ در سخنرانی دی‌ماه چهار شرط برای نگاه داشتن کشورش در برجام مطرح کرد. او گفت: «هر طرح قانونی درباره برجام، برای اینکه به امضای من برسد، بایستی شامل چهار مولفه باشد: اولاً باید از ایران بخواهد به بازرسان بین‌المللی اجازه بازرسی‌های نظامی از تمامی سایت‌های مورد درخواست را بدهد. دوم، باید ضمانت کند ایران هرگز به ساخت سلاح‌های هسته‌ای نزدیک نمی‌شود. سوم، چنین طرحی، بر خلاف توافق هسته‌ای برجام نباید تاریخ انقضا داشته باشد. و چهارم این طرح باید برای اولین بار در قوانین آمریکا تصریح کند که موشک‌های دوربرد و برنامه تسلیحات اتمی، مقوله‌هایی جدانشدنی هستند و ساخت و آزمایش موشک توسط ایران بایستی مشمول تحریم‌های جدید شود.»
سند وزارت خارجه آمریکا که رویترز به آن دست یافته بار دیگر همین مطالبات را تکرار کرده، اما ملاک‌های واشنگتن را در سطحی پایین‌تر از بیانیه ترامپ، یعنی تعهد اروپا به تلاش در آن زمینه‌ها قرار داده است.
در سند وزارت خارجه آمریکا که رویترز به آن دست یافته، خطاب به کشورهای اروپایی آمده است: «ما خواستار تعهد شما در زمینه همکاری با یکدیگر برای رسیدن به یک توافق تکمیلی یا متعاقب در خصوص توسعه و آزمایش موشک‌های بالستیک دوربرد ایران، ضمانت بازرسی‌های قوی آژانس و ترمیم معایب برجام از لحاظ بندهای زوال‌پذیر آن هستیم.»
«برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) در تیرماه سال 1394 بین ایران و 5 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (امریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین) مورد توافق قرار گرفت.
این توافق قرار است در ازای ایجاد محدودیت در بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای، تحریم‌های اعمال‌شده به بهانه هسته‌ای علیه ایران را رفع کند.
دولت آمریکا، به عنوان یکی از اعضای گروه 1+5 از زمان اجرایی شدن «برجام» تلاش کرده سیاست جلوگیری از متبلور شدن مزایای این توافق برای ایران را در دستور کار قرار دهد.
کارشکنی‌های آمریکا در اجرای برجام از زمان روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا شدت گرفته؛ او در اقدامی که نقض صریح بندهای توافق هسته‌ای با ایران محسوب می‌شود، تهدید کرده کشورش را از توافق خارج خواهد کرد و یا درباره تجارت با ایران به کشورهای اروپایی هشدار داده است.
تروئیکای اروپا در حین مخالفت با تهدیدهای ترامپ برای لغو «برجام»، با درخواست‌های وی برای تشدید فشارها علیه تهران در حوزه برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای همراه شده‌اند.
«رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه (دوم بهمن‌ماه) بعد از دیدار با مقام‌های انگلیسی در لندن گفت با کشورهای اروپایی بر سر تشکیل کارگروهی با مأموریت «اصلاح برجام» موافقت کرده است.
یک مقام ارشد آمریکایی روز یکشنبه به خبرگزاری رویترز گفت: «در صورتی که آمریکا به دنبال توافق تکمیلی باشد- که امری معمول در توافق‌های کنترل تسلیحاتی است- به دنبال جلب حمایت ایران، روسیه و چین خواهد بود، اما چنین توافقی با موافقت صرف آلمان، فرانسه و بریتانیا هم امکان‌پذیر خواهد بود.»
رویترز در توضیح نوشته است: «در این سناریو، آمریکا و متحدان اروپایی‌اش ممکن است به توافق مکملی برسند که در صورت تخلف ایران از شرایط جدیدی که آنها تعیین می‌کنند تحریم‌ها علیه این کشور را احیا می‌کنند.»
این خبرگزاری نوشته مذاکره‌کنندگان آمریکایی قرار است روز سه‌شنبه با مقام‌های سه کشور اروپایی در پاریس دیدار و درباره نحوه برآورده کردن مطالبات ترامپ رایزنی کنند.
مقام‌های اروپایی در مصاحبه با رویترز گفته‌اند هنوز نمی‌دانند که آیا دیدگاه‌های مطرح شده در سند دیپلماتیک وزارت خارجه آمریکا که برای سفارتخانه‌های این کشور در لندن، پاریس، برلین و بروکسل ارسال شده‌اند در واشنگتن نافذ خواهد بود یا خیر.
آنها گفتند در نهایت ملاک آنها تصمیمی است که ترامپ در ضرب‌الاجل 12 ماه می برای تعلیق مجدد تحریم‌های ایران خواهد گرفت.
یک دیپلمات ارشد اروپایی درباره سند وزارت خارجه آمریکا گفت: «آیا این به معنی آن است که دولت ترامپ موضعش را تغییر داده؟ ما نمی‌دانیم. »
یک دیپلمات دیگر هم با اشاره به مطالبات ترامپ درباره برنامه موشکی ایران، بازرسی‌ها و مفاد زوال‌پذیر برجام گفت: «واقعیت آن است که ما فعلاً در تلاش هستیم به بهترین بسته پیشنهادی ممکن برای مجاب کردن ترامپ برسیم.»
این دیپلمات اضافه کرد: «هیچ‌کس نمی‌داند که ترامپ چه کاری انجام خواهد داد یا اینکه چه چیزی می‌خواهد.»
این سردرگمی‌ها تا حدودی از اختلافات حاکم در بخش‌های مختلف دولت ترامپ و رویکرد دمدمی‌مزاج و غیرقابل‌پیش‌بینی او در تصمیم‌گیری‌های قبلی نشأت می‌گیرند.
