فروش اقساطی (نسیه)، معامله‌ای است که در آن، کالا به مشتری تحویل داده شده، ولی بهای آن بعداً در قالب یک یا چند قسط پرداخت می‌شود و ممکن است به این لحاظ کمّی گرانتر از فروش نقدی باشد که این امر جایز است.
سوال: عقد مرابحه چیست و چه فرقی با فروش اقساطی دارد؟
بیع مرابحه به معامله‌ای اطلاق می‌شود که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده، آن را گرانتر از قیمت خرید بفروشد. و این معامله می‌تواند به صورت نقد یا نسیه (اقساطی) صورت گیرد.
فروش اقساطی (نسیه)، معامله‌ای است که در آن، کالا به مشتری تحویل داده شده، ولی بهای آن بعداً در قالب یک یا چند قسط پرداخت می‌شود و ممکن است به این لحاظ کمّی گرانتر از فروش نقدی باشد که این امر جایز است.
در هر حال هیچ یک از این دو نوع معامله ربا نبوده و اگر طبق شرایطش انجام شود، صحیح است.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای:
مرابحه عبارت است از فروختن به اصل مال با زیاده و سود و به طور کلى خرید و فروش کالا به صورت نسیه به قیمتى بیشتر از قیمت نقد، اشکال ندارد و در حکم ربا نیست.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی:
بیع مرابحه به معامله‌ای اطلاق می‌شود که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده آن را گرانتر از قیمت خرید بفروشد و در مورد فروش نسیه یا اقساط با قیمت بیشتر با توجّه به اینکه معمولاً قیمت در معامله نسیه یا اقساط گرانتر است این کار اشکالى ندارد و ربا محسوب نمى‌شود، ولى لازم است از ابتدا نوع معامله مشخص باشد.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی:
در عقد مرابحه لازم است اِخبار به اصل قیمت صحیح باشد و ربح و سود زاید بر اصل نیز معلوم و معین باشد و با حفظ شروط صحت، بلا مانع است.
چند استفتاء از آیة الله مکارم شیرازی:
سوال: مادر بنده مقداری طلای زینتی به صورت قسطی خریده است اما با گران شدن طلا، فروشنده بر مقدار اقساط اضافه کرده است. آیا این مبلغ اشکال دارد؟
این کار جایز نیست.
سوال: معامله طلا با طلا و یا سکه با سکه به صورت نسیه چه حکمی دارد؟
معامله طلا با طلا به صورت نسیه حرام است.
سوال: اگر شخصی یک سکه را بصورت قسطی به مبلغ یک میلیون تومان از من بخرد و همان سکه را در مجلس به صورت نقدی به مبلغ پانصد هزار تومان به من بفروشد و پولش را بگیرد. و یک میلیون تومانی که به من بدهکار است بصورت ماهانه صد هزار تومان به من پرداخت کند. آیا این کار رباست؟
اشکال ندارد، البته باید معامله به قصد جدی باشد.
سوال: آیا خرید وسایلی مانند وسیلة نقلیه، به صورت اقساط ولی با قیمت بیشتر از قیمت نقدی اشکال دارد و حرام است؟
اشکالی ندارد زیرا قیمت جنس در معامله نسیه بیش از معامله نقد است.
سوال: اگر کسی(کاسبی) کالایی را به صورت (به عنوان) اقساط به شخصی بفروشد و در ازای آن در مجموع اقساط مبلغی بیشتر از اصل قیمت کالا به عنوان کارکرد پول خود دریافت کند چه حکمی دارد؟
اشکالی ندارد مشروط بر این که از ابتدا مدت معامله و قیمت آن مشخّص گردد.
چند استفتاء از آیة الله سیستانی:
سوال: حکم خرید و فروش و ساخت و استماع به نی چیست؟
پاسخ: اگر از آلات موسیقی حرام باشد ساخت و استفاده و آموزش و معامله با آن حرام است و اگر مشترک باشد ساخت و معامله با آن اشکال ندارد و استفاده و آموزش روش غیر محرم آن جائز نیست.
سوال: منظور از عقود شرعی چه عقودی است؟
پاسخ: مراد همان معاملاتی است که معمولاً بین مردم رائج است. (مثل خرید و فروش، اجاره، مضاربه، قرض، ضمان و غیره) که شرایطی را که شرع معین نموده است دارا باشد.
سوال: خرید و فروش اینترنتی جایز است؟
پاسخ: اگر منظور این است که دو نفر از طریق اینترنت مستقیماً خرید و فروش را انجام دهند، این گونه معامله صحیح است و اشکالی ندارد.
سوال: آیا خرید و فروش وام مسکن حلال است؟
پاسخ: تابع شرایط بانک است.
منابع:
سایت اسلام کوئیست
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله مکارم شیرازی دام ظله
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله سیستانی دام ظله
