پنتاگون سند راهبردی هسته ای ایالات متحده با عنوان Nuclear Posture Review 2018 منتشر کرد. این اقدام که پس از حدود 8 سال صورت گرفته است تغییرات جدی را در رویکرد کاخ سفید به تسلیحات هسته ای آمریکا ایجاد می کند. با اینکه در این راهبرد از چین، ایران و کره شمالی نیز نام برده شد، اما مهمترین هدف در این سند مقابله با تهدیدهای روسیه عنوان شده است.
در نگاه جدید پنتاگون ، روسیه در حال کار بر روی بمب های هسته ای کوچک است زیرا تصور می کند واشنگتن دیگر در زمینه بمب های بزرگ توانایی مقابله با مسکو را ندارد. سند تاکید دارد ارتش آمریکا باید بر سلاح های هسته ای کوچک تمرکز بیشتری داشته باشد تا از رقیب دیرینه خود عقب نماند. بر این اساس پنتاگون باید بر قدرت بازدارندگی و توانایی انعطاف پذیری که سلاح های هسته ای کوچک به همراه می آورند، تمرکز بیشتری داشته باشد.
با این حال تحلیلگران اعتقاد دارند سند جدید کاخ سفید به گونه ای طراحی شده است که همکاری نیروهای هسته ای و متعارف آمریکا را بیشتر می سازد؛ ضمن اینکه هرگاه آمریکا حتی اگر احساس تهدید هسته ای کند، می تواند از تسلیحات خود برای بازدارندگی استفاده نماید. این رویکرد جدید نه تنها به مسابقه تسلیحاتی مسکو و واشنگتن سرعت می بخشد بلکه توافقات عدم اشاعه هسته ای و معاهده های دو طرفه روسیه و آمریکا را نیز به چالش می کشاند.
** بازدارندگی روسیه با بمب های کوچک هسته ای
از زمان انتشار سند وضعیت هسته ای آمریکا در روز جمعه گذشته ششم بهمن ماه تحلیل های فراوانی شده است. برخی آن را آغاز جنگ جهانی هسته ای و برخی نیز تهدید امنیت ملی آمریکا توصیف کرده اند.
روزنامه دیلی اکسپرس در تحلیل راهبرد جدید دولت ترامپ در زمینه تسلیحات هسته ای نوشت: این سند با افزایش خطر وقوع یک جنگ هسته ای، گامی در جهت آغاز جنگ جهانی سوم تفسیر می شود.
به دنبال انتشار سند جدید هسته ای دولت آمریکا این هشدار از سوی تعدادی از تحلیلگران و کارشناسان مسائل هسته ای هم اعلام شده است. یکی از مهمترین تغییرات در برنامه هسته ای آمریکا در آینده، نزدیک تر شدن میزان همکاری نیروهای متعارف و هسته ای آمریکا با یکدیگر است. این امر در سطوح آموزش و تمرین ممکن است باعث تشکیل نیروهای ادغام شده گردد.
بر اساس نگرش جدید نیروهای آمریکایی می توانند در مقابل تهدیدهای هسته ای یا استفاده از آن ها علیه آمریکا، از سلاح های هسته ای خود استفاده کنند. درواقع ادغام این دو نیرو خط مشی جدیدی است که به شدت بر میزان سهولت در استفاده از این تسلیحات و خطرات پس از آن می افزاید.
به نوشته این روزنامه انگلیسی، بخش عمده ای از این سند بر توسعه تحقیق و تولید بمب های هسته ای کوچک تمرکز کرده است. به طور تقریبی بمب های هسته ای کوچک به بمب هایی گفته می شود که قدرت تخریبی را برابر با بمب پرتاب شده بر روی ناکازاکی در پایان جنگ جهانی دوم دارند. از دیگر نگرانی های این تحلیلگران به روز رسانی و توسعه زاردخانه هسته ای آمریکا است که حرکت به سوی بمب های کوچک تر هسته ای را برای مقابله با روسیه در دستور کار قرار می دهد.
سند راهبرد جدید هسته ای آمریکا هدف خود را اطمینان یافتن از آن می داند که روسیه درک کند هرگونه استفاده از سلاح هسته ای حتی به صورت محدود، غیرقابل پذیرش است.
گروهی از دانشمندان جهان در چارچوب «برنامه امنیت جهانی» در انجمن The Union of Concerned Scientists هم بر مخاطرات راهبرد جدید ترامپ تاکید می کنند زیرا این بخش از تصمیم دولت ترامپ که به دنبال افزودن شکل تازه ای (نوع سوم) از تسلیحات هسته ای به زرادخانه آمریکا است را دارای خطرات گسترده امنیتی ارزیابی می کنند.
به اعتقاد اعضای این انجمن، ساخت نوع جدیدی از تسلیحات هسته ای حکایت از برنامه ریزی برای به کارگیری آن دارد. مهمتر آنکه، چنین خط مشی شکاف عمیقی را در پیمان عدم اشاعه هسته ای ایجاد می کند.
کارشناسان اعتقاد دارند از جنگ جهانی دوم به بعد ایالات متحده با سرعت اندک اما به صورت پیوسته در زمینه ساخت سلاح های هسته ای پیشرفت داشته است. گرچه از تعداد سلاح های آمریکا کاسته شد اما پیشرفت آن چشمگیر بوده است.
به اعتقاد این دانشمندان و تحلیلگران، ترامپ با بی ملاحظگی در مسیری حرکت می کند که در بلندمدت امنیت ایالات متحده را کاهش می دهد.
** قمار مبهم هسته ای ترامپ
نکته آشکار در سند وضعیت هسته ای آمریکا این است که روسیه هدف و تهدید اصلی امنیت آمریکا به شمار می رود. ترامپ پس از رسانه ای شدن سند در توئیتی عنوان داشت که ایالات متحده باید به شدت بر قدرت و اندازه توانایی های هسته ای خود اضافه کند تا جهان هم این موضوع را درک کند.
بر اساس متن ، سند ترامپ همان رویکرد اوباما در زمینه توانایی های هسته ای را دنبال می کند اما مولفه ها و شکل تهاجمی آن علیه روسیه بیشتر شده است. روزنامه انگلیسی گاردین، هدف آشکار سند جدید هسته ای پنتاگون را روسیه دانست و آن را هشداری برای گروه های کنترل تسلیحات عنوان کرد زیرا قرار است ایالات متحده ساخت و استقرار کلاهک و موشک های جدیدی را برای مقابله با تهدیدات ناشی از حملات تاکتیکی مسکو در دستور کار قرار داهد.
در مورد چین هم این سند مدعی است : باید کاری صورت بگیرد تا مانع از این نتیجه گیری دولت پکن شود که می تواند با استفاده از تسلیحات هسته ای، برتری خود در آسیا را دیکته کند. باید به چین نشان داده شود هرگونه استفاده از سلاح های هسته ای حتی به صورت محدود از نظر کاخ سفید پذیرفتنی نیست.
برخی تحلیلگران به صراحت سیاست های ترامپ را قمار هسته ای خطرناک توصیف کردند که باعث آسیب رساندن به آمریکا می شود. نشریه تایم با ذکر این نکته چنین عنوان داشت: دولت ترامپ متقاعد شده است که بهترین راه برای محدود کردن خطرات اشاعه هسته ای، صرف هزینه های گزاف و تبلیغات فراوان با هدف نشان دادن توانایی ایالات متحده برای نابودی دشمنان است. در حقیقت وی همچنین با نشان دادن چراغ سبز به از سرگیری آزمایش هسته ای در صحرای نوادا و اختصاص 1200 میلیارد دلار برای بهبود و بهسازی مجموعه های هسته ای، در همین مسیر گام برداشته است. ترامپ پس از 34 سال دستور ساخت کلاهک های جدید را هم صادر کرد.
«سام ناون» و «ریچارد لوگار» از سناتورهای پیشین دو حزب آمریکا که تلاش آن ها برای جلب موافقت کنگره جهت امضای توافق هسته ای در دوره پس از جنگ سرد چشمگیر بود، می گویند: ما اکنون در دوره ای قرار گرفته ایم که خطر هسته ای بسیار گسترده تر شده است؛ روندها به گونه ای در حال حرکت هستند که گونه توافقات قابل مهار شدن نیستند. این امر بسیار دردسرساز و در واقع خطرناک است.
