دنیای اقتصاد: در این میان برخلاف آنچه که ابتدا از سوي برخي منابع اعلام شد پیش فروش سکه در بانک مرکزی اعلام کردند، بانک ملی نه تنها وجه تضمین ۲۰ درصدی را به هنگام ثبت نام رعایت نکرد، بلکه تمام مبلغ ۵۴۶ هزار تومان به ازای پیش فروش هر قطعه سکه تمام بهار آزادی را به طور یکجا دریافت کرد که به نظر ميرسد با رویه جاری پیش فروش قدری منافات دارد. بر اساس اطلاعات به دست آمده کمیته تدوینکننده در ساعات قبل از اعلام دستورالعمل، میزان وجهالضمان ۲۰ درصدی را ابتدا تا ۵۰ درصد و سپس با انگیزه کاهش دادن قدرت خرید متقاضیان تا ۱۰۰ درصد بالا برد.

با گذشت ۲ روز از آغاز این طرح قیمت سکه در بازار آزاد تقریبا ۲۰ هزار تومان افزایش داشته که عمدتا به دلیل افزایش قیمت دلار در بازار داخلی بوده است. این میزان البته تا غروب دیروز مجددا کاهش یافت.

با نگاهی به مفاد قرارداد و دستورالعمل پیش فروش سکه، تنها مزیت این روش برای مشتریان این است که در صورت ارزان شدن قیمت سکه در بازار آزاد نسبت به قیمت ۵۴۶ هزار تومانی ثبت نام شده به علاوه حداقل ۲۵ هزار تومان مالیات بر ارزش افزوده تا ۴ ماه آینده، مشتری می‌تواند با دریافت اصل مبلغ ثبت نامی از زیان بگریزد.

در مقابل به گفته کارشناسان، بانک مرکزی با وضع شرایطی که علی‌الظاهر مطلوب متقاضیان نیست، تقاضای خرید سکه را به سوی بازار ارز سوق داده است.

از جمله موارد مقرر در این قرارداد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

_ با توجه به اینکه کل مبلغ قرارداد منهای مالیات بر ارزش افزوده(که رقم چندانی نسبت به کل مبلغ نیست) از مشتری دریافت می‌شود، این روش نامی جز پیش فروش نقدی نخواهد داشت.
_ ثبت نام کننده سکه در قالب این قرارداد حق انتقال را ندارد.
_ شرایط حاکم بر قرارداد منعقده شرایط حساب جاری بوده در مدت خواب سرمایه سودی به آن تعلق نمی‌گیرد.

بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی در صورت مراجعه مشتری به بانک تا قبل از سررسید بانک تنها استرداد اصل پیش پرداخت را تعهد می‌کند. با توجه به اینکه قیمت ۵۴۶ هزار تومانی سکه به علاوه تقریبا ۲۵ هزارتومان مالیات قابل تصور تا ۴ ماه دیگر، قیمت تمام شده سکه برای خریداران تقریبا ۵۷۰ هزار تومان خواهد بود، در صورتی که قیمت سکه در بازار آتی برای تحویل در اردیبهشت ماه ۶۹۰ هزار تومان اعلام شده است، انتظار می‌رود مردم سود قابل توجهی از این شرایط ببرند.

اما به گفته کارشناسان در صورت تحویل فیزیکی سکه در آن زمان و با سرازیر شدن سکه‌ها به بازار امکان کاهش همزمان قیمت در بازار نقدی نیز وجود خواهد داشت که معادلات را قدری برهم می‌زند.

در همین حال، باتوجه به اینکه به ازای هر یک میلیون سکه بانک مرکزی می‌تواند حداقل ۵۵۰ میلیارد تومان نقدینگی جذب کند، اگر میزان ثبت نام تا ۳ میلیون سکه افزایش یابد، بانک مرکزی می‌تواند تا ۱۶۵۰ میلیارد تومان از نقدینگی فعال در بازار سکه را جذب کند و همزمان بازار آتی سکه را برای ۴ ماه آینده مدیریت کند.

در این میان گفته شده که بالا رفتن قیمت طلا در بازار‌های جهانی می‌تواند انتظارات بانک مرکزی را در کنترل بازار سکه بر هم بزند. فارغ از این شرایط، برخی اظهار نظر‌ها راجع به امکان تحویل به موقع سکه توسط بانک مرکزی قابل توجه است. برخی مشکلات به وجود آمده در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که شبکه بانکی با به وجود آمدن شرایط جدید حلقه معامله را به نفع خود تنگ‌تر می‌کند.

در ماه‌های اخیر کسانی که سکه‌های طلایی یادبود بانک ملی را پیش خرید کرده بودند، در هنگام تحویل سکه که اغلب با تاخیر همراه بود مجبور به پرداخت مبالغ زیاد تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده شدند. این در حالی است که در زمان ثبت نام اسمی از مالیات بر ارزش افزوده سکه در قرارداد‌های منعقده نبود.

از آنجایی که دریافت مالیات بر ارزش افزوده از معاملات سکه از خرداد ماه سال جاری عملیاتی شد، سکه‌های پیش فروش شده در قبل از این زمان به هنگام تحویل مشمول دریافت مالیات بر ارزش افزوده شدند که مورد انتقاد شدید ثبت‌نام‌کنندگان قرار گرفت. موارد زیادی از این دست در صفحات بانک و بیمه «دنیای اقتصاد» در ماه‌های اخیر به چاپ رسیده است.

همچنین سال‌های گذشته نیز با ثبت نام و پیش فروش سکه کسانی که تعداد زیادی سکه ثبت نام کرده بودند با رسیدن زمان سررسید با محدودیت در تحویل مواجه شده و مجبور بودند که هر دفعه یکی دو عدد سکه از بانک تحویل بگیرند. در آن زمان هم برخی با دانستن این شرایط افراد مختلف را اجیر کرده و با اسم‌های مختلف در هر قرارداد یکی دو سکه ثبت نام می‌کردند تا در زمان تحویل بتوانند با تعداد برگه‌های بیشتر به تعداد مورد نظر خود دست یابند.

در واقع سابقه نه چندان خوشایند سیستم بانکی در تحویل به موقع و بدون دردسر سکه‌های طلا به مردم ذهنیت افراد به ویژه فعالان بازار را برای حضور فعال در این پیش‌فروش آنچنان که باید قانع نکرده است.

با این وجود در صورت موفقیت این طرح بانک مرکزی شاید بتواند به طور غیر مستقیم بازار ارز را نیز تحت کنترل خود دربیاورد. از این رو شاید بتوان گفت که این طرح با تاثیر بر بازار آتی سکه، بازار سکه نقدی و بازار ارز، از جمله طرح‌های هوشمندانه باشد.

در عین حال تزریق نقدینگی فراوان در قالب یارانههای نقدی و وجود حداقل ۳۲۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی سرگردان در جامعه از جمله مواردی است که چشم انداز موفقیت این طرح را با تردید مواجه ساخته است.