یکی از ساده ترین و مؤثر ترین راه های تقویت هر رفتاری، تاکید بر آن به محض وقوع است. پس هرگاه متوجه می شوید که فرزندتان رفتار با احساس و پرمحبتی دارد، رضایت خود را به او نشان دهید. علی، به به، چقدر با خواهر کوچولویت ملایم هستی. چقدر نرم او را نوازش می کنی. چقدر خوشحالم که این قدر مهربانی.
• تاثیر حساس بودن را نشان دهید.
مهربانی ها و حساسیت ها – هرچند کوچک – می تواند تفاوت عمده ای در زندگی آدم ها ایجاد کند. پس به آنها اشاره کنید تا فرزندتان تاثیر رفتارش را ببیند.
مهتاب، مادربزرگت خیلی خوشحال بود که به او تلفن زدی و از هدیه اش تشکر کردی. محسن وقتی اسباب بازی هایت را با رضا سهیم شدی، دیدی چه لبخندی زد؟
• توجه او را به نشانه های احساسی غیرکلامی جلب کنید.
اشاره کردن به حالات چهره و بدن و رفتار اشخاص طی حالات گوناگون عاطفی، کودکتان را به احساس های اشخاص دیگر حساس می کند. در فرصت هایی که پیش می آید برای او شرح دهید.
وقتی با مادربزرگت حرف می زدی به حالت چهره اش توجه کردی؟ به نظر من او گیج بود. شاید گوشش سنگین شده باشد. چطور است موقع صحبت کردن با او بلندتر حرف بزنی؟
وقتی امروز با زهرا بازی می کردی صورتش را دیدی؟ اخم کرده بود و نگران به نظر می رسید. شاید بهتر باشد از او احوالپرسی کنی.
• اغلب از او بپرسید او چه احساسی دارد.
یکی از ساده ترین راه های تقویت حساسیت فرزندتان این است که از او بپرسید شخص دیگر چه احساسی دارد. هر فرصتی که پیش می آید و با استفاده از موقعیت های شخصیت های داستان های کتاب ها، تلویزیون، فیلم یا زندگی واقعی از او بپرسید.
به نظر تو مادری که می داند دختر کوچولویش جایزه را برده است، چه احساسی دارد؟ طوفان بیشتر شهر جورجیا را خراب کرده است. شهر را اینجا در نقشه می بینی؟ به نظر تو مردم آنجا چه احساسی دارند؟ به نظر تو پدرت با شنیدن خبر بیماری مادرش چه احساسی پیدا کرد؟
این پرسش ها فرزندتان را وادار می کند تا دربارۀ نگرانی ها و علائق دیگران فکر کند و حساسیت او را به نیازهای دیگران تقویت می نماید.
• از فرمول احساس ها + نیازها استفاده کنید.
پژوهش ها نشان داده اند که یکی از راه های مؤثر برای افزایش حساسیت، پرسیدن سؤال هایی از کودکان است که موجب شود آنها به نیازها و احساس های مردم پی ببرند. چنین پرسش هایی کودکان را نسبت به تجربۀ آدم ها هوشیارتر می کند.
در نتیجه کودکان دربارۀ کمک به دیگران حساس تر می شوند. برای این کار در فرصت هایی که پیش می آید، توجه فرزندتان را به احساسات دیگران جلب کنید و از او بخواهید که حدس بزند برای بهتر شدن حالشان به چه نیاز دارند. به این نمونه توجه کنید:
والد: به آن دختری که در زمین بازی گریه می کند، نگاه کن. به نظر تو چه احساسی دارد؟
کودک: فکر می کنم غمگین باشد.
والد: به نظر تو به چه چیزی نیاز دارد تا حالش بهتر شود؟
کودک: شاید لازم دارد که کسی در آغوشش بکشد، چون زانویش زخمی شده است.
• دربارۀ احساستان حرف بزنید.
یکی از بهترین راه ها برای توجه کودکان به احساسات دیگران آن است که دربارۀ احساس خودتان حرف بزنید. در فرصت هایی که پیش می آیند شرح دهید چه احساسی دارید و چرا. خیلی هیجان دارم، رایانۀ جدیدم امروز به دستم می رسد. خیلی کلافه ام، دیروز مکانیک به من گفت هزینۀ تعمیر خورویم خیلی زیاد است. خیلی خسته ام، دیشب تا صبح یک سگ واق واق می کرد و نگذاشت بخوابم.
