علیرضا کاوه منتقد و نویسنده درباره کیفیت سریال‌سازی در تلویزیون ایران بیان کرد: این سریال ها هم به لحاظ شکلی هم مضمونی و هم پرداخت جزییات آثاری قدیمی هستند.
نویسنده کتاب «گونه سینمایی لحن و نظام ارزشی» با اشاره به اینکه سریال ها در ژانرهای محدودی در سیما ساخته می شوند، عنوان کرد: در این سال ها سریال های خارجی رشد زیاد کرده اند و مخاطبان ایرانی هم با توجه به دنیای امروز که دسترسی به اطلاعات را آسان تر کرده، آنها را دنبال می کنند و از تولیدات روز جهان آگاهی دارند. این سریال ها صرفا اروپایی و آمریکایی نیستند و حتی نسل جدید سریال های ترکیه ای که از ملودرام تا تاریخی را در بر می گیرد بیننده زیادی در میان مخاطبان دارد ولی هنوز سریال های ایرانی همه ملودرام هستند و ما تنوع ژانری در آثار نمایشی نمی بینیم.
کاوه با بیان اینکه ژانرها در حوزه تلویزیون و حتی سینمای ما بسیار محدود است، عنوان کرد: ژانرهای ما در حوزه سریال ها از چند مورد بیشتر نمی شود و به طور مثال ژانر وحشت، ژانر فانتزی، ژانر جنایی در تلویزیون چندان دیده نمی شود و حتی ژانر جنایی معمولا به بعضی از سریال های پلیسی محدود است که در آنها هم پلیس همیشه یک نوع دیده می شود. حتی ژانر تاریخی که در سریال ها داریم کمتر سراغ شخصیت های علمی، فرهنگی و اسطوره ای می رود و همه اینها از تنوع سوژه ها و داستان ها می کاهد.
حتی کمدی ها هم ملودرام هستند
این منتقد با اشاره به آثار کمدی که در چند ماه اخیر از شبکه های سیما پخش شد، اظهار کرد: حتی کمدی ها هم ملودرام هستند درحالیکه بیننده نیاز به خندیدن دارد. سریال های کمدی که در چند ماه اخیر از شبکه های سیما پخش شد نتوانستند مخاطب را راضی کنند چراکه دایم تکرار بعضی از شخصیت ها و نویسنده ها و عوامل بودند. گروهی در دهه ۷۰ با «ساعت خوش» به تلویزیون وارد شدند که کارهای خوبی داشتند و مورد استقبال هم واقع شدند اما این گروه که در این سال ها گسترده تر شده اند فقط تکرار خودشان هستند. اینها برنامه های کمدی را قبضه کرده اند و آثار کمدی در انحصار آنهاست. خودشان نویسنده و بعد بازیگر مجموعه دیگری می شوند و یا کارگردانی کار دیگری را بر عهده می گیرند.
وی اضافه کرد: شاید ممیزی ها در این سال ها بیشتر شده اما کمدین ها و طنزپردازان هم طراوت و شادابی کافی ندارند و بازیگر و کارگردان و نویسنده در آثارشان یکی است و بدون توجه به اصول سینمایی و تلویزیونی فقط به سلیقه های خود توجه می کنند. موضوعات انتخابیشان موضوعات روز نیست و معمولا به دنبال مسایل خانوادگی و بدون حاشیه و جنجال می روند.
از نحوه کارها مشخص است که نوع قرارداد سریال ها دقیقه ای است
کاوه با اشاره به اینکه اغلب مجموعه ای از طنزپردازان را می آورند که هر کدام چند دقیقه دیالوگ می گویند ولی کلیت کار، قصه و داستان ندارد توضیح داد: درواقع کارها برای این تعریف شده اند که زمان بگذرد و حتی مشخص است که قرارداد سریال دقیقه ای است.
نویسنده «چنین سیاه آینه ای» با اشاره به جزییات شخصیت پردازی ها یادآور شد: حتی نحوه به تصویر کشیدن شخصیت ها در این مجموعه ها مشخص است که در خانواده ها یک نفر دانشجوست و یک پدر کارمند وجود دارد و از تنوع در مشاغل و شخصیت ها استفاده نمی شود.
کاوه یادآور شد: ملودرام ها نیز روابط خیلی پیش پا افتاده ای را ترسیم می کنند. عنصر اساسی ملودرام روابط عاطفی است اما این روابط اصلا دیده نمی شود و حتی روابط زن و شوهر خصمانه است و دایم مشکلات خانوادگی در مجموعه ها مطرح می شود. غیر از این فضای محتوایی که مرده است، دکوراسیون ها نیز اغلب داخلی هستند و کمتر می شود شخصیت ها را در حین سفر یا فضایی متفاوت ببینم. فضاها اکثرا بسته هستند و مشخص است که برای دکور و لباس هزینه نمی شود.
رویکرد دعوت از مهمانان چهره در تاک شوها مشخص نیست
وی در بخش دیگر سخنان خود به برنامه های گفتگومحور اشاره کرد و یادآور شد: تنها چیزی که در دهه ۹۰ به تلویزیون اضافه شد تاک شوها بودند که رنگ و لعاب بیشتری گرفتند. این تاک شوها هم به تقلید از برنامه های اوپرا بوده ولی با این حال توانست تغییری در گفتگوها و حتی ظاهر و پوشش مجری ها باشد.
این منتقد در پایان با اشاره به رویکرد برنامه ها و تاک شوهای گفتگومحور عنوان کرد: البته رویکرد این برنامه ها در دعوت از مهمانان چندان مشخص نیست؛ اینکه چه کسی و به چه دلیلی دعوت شده است. تاک شو یا باید درباره موضوع روز باشد و یا از افراد سرآمد در یک حوزه دعوت شود اما در این برنامه ها ما حضور چهره های مختلف را می بینیم بدون اینکه نوع گزینش افراد مشخص باشد.
