بر اساس آمارهای رسمی از میان جمعیت ۸۶۷ هزار نفری استان خراسان شمالی، حدود یک هزار و ۴۵۰ نفر نابینا هستند و از این میان ۵۵ نابینا در شهرستان اسفراین زندگی می‌کنند. نابینایانی که در شهرت منطقه دامنکوه سهمی بیشتر به خود اختصاص داده‌اند.
سال‌ها پیش از این پژوهشگرانی از ژاپن، انگلستان و ایران به منطقه آمدند و سرانجام در سال ۱۳۸۵ دکتر نورمحمد قیاس‌وند که مسئول بخش ژنتیک و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و عضو هیئت علمی دانشگاه میشیگان بود موفق شد ژن بیماری را کشف کند. وی در پژوهش‌های خود دریافت که در این منطقه مشکل کروموزومی وجود ندارد اما به نوعی در میان مردم منطقه این باور شایع شده بود که نوزادان به دلیل آب و شرایط خاص محیط نابینا به دنیا می‌آیند و نابینایی حتی در برخی از دام‌ها نیز دیده می‌شود. اگرچه امروز وجود مشکل ژنتیکی در منطقه مورد تایید است اما از آنجا که تلاشی برای فرهنگ‌سازی صورت نگرفته این باور نادرست باعث شده که ازدواج فامیلی در میان مردم منطقه رواج داشته باشد.
علیرغم رواج این مشکل در منطقه هنوز هیچ آزمایشگاه ژنتیک، یا خدماتی برای مشاوره ژنتیک و شناسایی ناقلان ژن وجود ندارد. به همین دلیل اهالی ناگزیرند حدود هزار کیلومتر راه را به تهران سفر کنند. سفری که برای اهالی دامنکوه هزینه بالایی دارد. نابینایانی که هم از بیکاری رنج می‌برند و هم از ساده‌ترین امکانات همچون قلم بریل، ماشین تایپ، ضبط صوت، کتاب به خط بریل و … محروم هستند و بعضی از والدین که با داشتن چندین فرزند نابینا یا کم توان ذهنی دیگر توان پرداخت هزینه‌ها را هم ندارند.
شاید فردا دیر باشد، اما امروز مردم نیکوکار و نوع دوست می‌توانند از مردم دامنکوه حمایت کنند و به کمک آنها بیایند.
