هفته تعاون از 13 شهریور آغاز می‌شود و تا روز 19 شهریور ماه ادامه دارد به همین مناسبت گفت‌و‌گویی با ابراهیم رزاقی استاد اقتصاد دانشگاه تهران در مورد نقش تعاونی‌ها در اقتصاد ایران داشتیم.
وی با بیان اینکه بر اساس قانون اساسی نظام اقتصادی ایران بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی استوار است و به صراحت در آن آورده شده است که بخش خصوصی باید مکمل بخش تعاونی باشد گفت: بنابر این تعریف، بخش خصوصی نباید به صورت جزیره‌ای در اقتصاد کشور نقش بازی کنند و باید در کنار یکدیگر تعریف شود نه به گونه‌ای که با تفسیری خاص مثلا اقتصاد خصوصی به نفی قسمت دیگر بپردازد.
رزاقی با اشاره به اینکه معنای اقتصاد خصوصی با معنای اقتصاد خصوصی لیبرال متفاوت است گفت: معنی خصوصی در اقتصاد لیبرال یعنی تکاثر ثروت اما بر خلاف این عقیده امام خمینی بارها بر این نکته که نباید سرمایه‌داری در کشور باشد صحبت کردند.
* در شرایط کنونی اقتصاد کشور تفکر لیبرالی مانع تولید است
وی با بیان خطر فلسفه اقتصاد لیبرال برای کشور گفت: اقتصاد سرمایه‌داری لیبرالی یعنی اقتصادی که به دنبال حد اکثر سود باشد حال شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای است که حد اکثر سود در جاهایی به جز تولید وجود دارد و اگر دیدگاه برخی این است که به قطار اقتصاد جهانی که همان اقتصاد لیبرالی است متصل شوند بخش خصوصی هیچگاه به دنبال تولید نخواهد رفت.
وی با انتقاد از بی‌توجهی به اقتصاد تعاونی گفت: این بی‌توجهی بر خلاف قانون اساسی است که راهکارهایی برای احیای تعاونی‌ها داده است و به صراحت دستور توجه به آن را داده است اما متأسفانه با 15 سال تأخیر وزارتخانه‌اش تشکیل شد و بعد از اینکه تشکیل شد نیز با ادغام در وزارتخانه دیگر عملا به فراموشی سپرده شد.
ابراهیم رزاقی با اشاره به اینکه حتی زمانی که به تعاونی‌ها نیز توجه شد بر اساس نظریه «راشال» انگلیسی بود گفت: این نظریه بر خلاف فرهنگ تعاونی کشور است که تجربه‌های تعاونی در کشور سابقه 7 الی 8 هزار ساله دارد.
وی با اشاره به اینکه فرهنگ تعاونی در ایران از قدیم وجود داشته است گفت: در این مورد کتاب هایی نوشته شده است که به این فرهنگ چند هزار ساله اشاره کرده است.
رزاقی درباره چگونگی فرهنگ تعاونی در فرهنگ ایرانی گفت: به عنوان نمونه مثلا کسی که 5 گوسفند دارد و برای او صرف نمی‌کند خودش چوپانی کند به همراه شخصی که صد گوسفند دارد و بنا به دلایلی نمی‌خواهد چوپانی کند گوسفندان خود را به چوپانی می‌سپارند و متناسب با تعداد گوسفندان از سهم بیشتری در روزهایی که شیر به آنها تعلق می‌گیرد شریک خواهند بود و به همین مناسبت نیز هزینه‌های بیشتری از آنها دریافت خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه روحیه تعاونی از گذشته در فرهنگ ایرانی وجود داشته است گفت: روحیه تعاونی است که موتور محرک پیشرفتهای کشور می‌شود و منشا همه حرکتهای جهادی است و وقف و روحیه کمک به دیگران از روح تعاون نشأت گرفته است.
* اکثر مشکلات کنونی کشور به جهت از بین رفتن تعاونی‌ها است
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با بیان اینکه اکثر مشکلات کنونی کشور به جهت از بین رفتن تعاونی‌ها است گفت: در ابتدا انقلاب تعاونی‌ها بسیار رشد کرد اما به مرور زمان و روی کارآمدن دولتی که روحیه سرمایه‌داری داشت و در جهت از بین بردن تعاونی‌ها از هیچ کوششی دریغ نکرد؛ شرایط به گونه‌ای شد که اکنون فقط از تعاونی‌ها اسم باقی مانده است و وزارت تعاون نیز هر کاری به جز کارهای تعاونی انجام می‌دهد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بعد از رحلت امام که دولتی با سیاستهای لیبرال روی کار آمد دیگر دولتی به مقابله با این سیاست بر نخواست گفت: از آن زمان تا کنون دولت حامی اقتصاد سرمایه‌داری است و با عدم دریافت مالیات از سرمایه‌داران کشور را با درآمد نفتی اداره می‌کند.
* درآمد دولت به جای حمایت از تعاونی‌ها صرف حمایت از سرمایه‌داران شد
وی با بیان اینکه درآمد دولت به جای حمایت از تعاونی‌ها صرف حمایت از سرمایه‌داران شد گفت: چرا که دولت باید برای هزینه‌های جاری همانگونه که در همه‌جای دنیا مرسوم است با گرفتن مالیات به آن بپردازد و سرمایه‌های خود را صرف ایجاد صنایع کند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اکنون یکی از ضرورتهای اقتصاد کشور ایجاد صنایع صنعتی‌کننده است گفت: ایجاد این صنایع در توان بخش خصوصی و تعاونی‌ها نیست بلکه دولت باید از محل فروش نفت آنها بودجه آنها را تأمین کند.
رزاقی با اشاره به اینکه وظیفه دولت است که صنایع تبدیلی به وجود بیاورد گفت: چنین اقداماتی باعث قدرتمندی تعاونی‌ها برای فعالیت اقتصادی می‌شود.
وی با بیان اینکه صرف هزینه‌های دولتی نیز برای صنعتی شدن کافی نیست گفت:به عنوان مصداقی اگر بخواهیم به یک صنعت پیشرفته کشور اشاره کنیم صنعت دفاعی کشور است که جز نمونه‌های ممتاز جهانی است؛ بنابراین سرمایه دولتی باید به همراه روحیه جهادی باشد که باعث پیشرفت صنایع کشور در همه عرصه‌ها شود.
* تفکر تعاونی باعث به وجود آمدن احساس تکلیف در دولتمردان برای حل مشکلات طبقه محروم
این استاد دانشگاه با بیان اینکه از بدیهیات تفکر تعاونی این است که شخص در نیازهای اولیه خود همچون خوراک، پوشاک و مسکن مشکل نداشته باشد گفت:اگر به جای تفکر سرمایه‌داری تفکر تعاونی حاکم بر عقیده دولتمردان بود وظیفه اصلی خود را حل این مسئله برای تمامی جامعه می‌دانستند.
وی با بیان اینکه با روحیه سرمایه‌داری تفکر تعاونی را از بین برده‌ایم گفت: تفکر تعاونی با روحیه‌ی ایرانی‌ها عجین بود به عنوان نمونه به یک مصداق آقای خرقانی از بسطام شاهرود که سر در خانه خود نوشته بود که «هرکس به در آمد نانش دهید دینش نپرسید آنکه به او جان داد همچون من خسی باید به او نان دهم.»
* نظام سرمایه‌داری یعنی نظام برده‌داری مدرن
رزاقی با بیان اینکه نظام سرمایه‌داری یعنی نظام برده‌داری مدرن گفت: بعد از رحلت امام و پیاده‌سازی تفکر لیبرالی در اقتصاد کشور هر چیزی که مخالف این نوع طرز تفکر بود به سوی آن هجمه آورده شد که یکی از آنها «تعاونی‌ها» است که در قاموس ادبیات لیبرالی جایگاهی ندارد چرا که به اعتقاد نظام سرمایه‌داری مردم دو دسته‌اند سرمایه‌دار و فقیر و سرمایه‌داران هیچ مسئولیتی در قبال محرومان ندارند و باید یا فعالیت کنند یا از گرسنگی بمیرند.
وی با بیان اینکه جای تعجب ندارد اگر ببینیم 12 میلیون بیکار وجود دارد و دولت برای آنها هیچ برنامه‌ای ندارد چرا که نظام سرمایه‌داری برای محرومان ارزشی قائل نیست گفت: چگونه هییت وزیرانی که وزیرانش سرمایه هزار میلیاردی دارد می تواند مشکلات خانواده هایی که فرزندانشان بیکار هستند را درک کند.
رزاقی با بیان اینکه اکنون 66 میلیون نفر در سن کار هستند و تنها 22 میلیون کار می‌کنند و این یعنی 44 میلیون نفر کار نمی‌کنند گفت: اکنون دستگاه های آماری دولت به شکلهای مختلف سعی می کند که این آمار را بپوشاند.
* بانکهای کشور نیز بر اساس فرهنگ لیبرالی اداره شده‌اند و نه فرهنگ تعاونی
وی با بیان اینکه بانکهای کشور نیز بر اساس فرهنگ لیبرالی اداره شده‌اند و نه فرهنگ تعاونی گفت: هیچگاه بانکها در خدمت تولید نبوده‌اند چرا که سود تولید کم است و هیچگاه توان پرداخت سود تسهیلات بانکها را ندارد و اگر چه اسمشان کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت بوده است اما عملا چون آنچنان سودی در این کارهای تولیدی نیست بیشتر تسهیلات خود را به دلال‌ها، وارد‌کنندگان و فعالیتهایی از این دست داده‌اند.
