فروچالهها یکی از تهدیدهایی است که این روزها قدم به قدم به شهر تهران نزدیکتر میشود و صدای پای آن از دشتهای خشکیده ورامین به گوش میرسد. شاید تا به امروز شهروندان تهرانی این بحران را حس نکرده باشند اما اگر رویه فعلی ادامه پیدا کند تهرانیها هر روز باید شاهد فرو ریختن ساختمان و ایجاد چالهها در خیابانهای سطح شهر باشند.
در سال گذشته بحران فرونشست زمین به دلیل کاهش شدید منابع آب زیرزمینی باعث شد کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی دست به کار شود و بیشتر به بررسی این موضوع بپردازد، نمایندگان بخش خصوصی در کنار نمایندگانی از نهادهای دولتی و عمومی در این نشست به بررسی این بحران زیستی پرداختند.
جنوب تهران به طور جدی با مخاطرات نشست زمین مواجه است و بررسیها و گزارشهای مطالعاتی نشان میدهد که در میان مناطق 22 گانه تهران، در مناطق شمالی و به طور کلی در شهر تهران دو عامل برای فرونشست وجود دارد که عامل اول فرسودگی تاسیسات شهری از جمله فرسودگی لولههای آب و نشت آب و در نتیجه نشست زمین ناشی از این عامل است و عامل دیگر حفاریهای صورت گرفته است که در چند ماه گذشته با چند مورد از این فرونشستها در شهر تهران مواجه بودیم.
رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، یکی از مهمترین دلایل ایجاد فرونشست زمین را برداشت اضافی از آبهای زیرزمینی دانست و گفت: تبعات فرونشست زمین در دشت تهران منجر به افزایش ریسک تخریب تاسیسات زیربنایی و فرونشست در شبکههای گاز در این منطقه شده است.
برخی کارشناسان عنوان میکنند میزان فرونشست خاک در تهران به دلیل سستی لایههای زیرین زمین و پوکی خاک ناشی از برداشت آبهای زیرزمینی، در حال حاضر حد مقاومت لرزهای تهران را از 6 ریشتر به 4.5 ریشتر کاهش داده و عملا شهر را آسیبپذیرتر کرده است. اما رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و رییس پژوهشکده ساختمان این مرکز معتقدند ارتباط معناداری بین تاثیر سست شدن خاک بر شدت زلزله تهران به اثبات نرسیده و تهدید واقعی، قرار داشتن این کلانشهر روی گسل است.
مشکل فرونشست زمین در تهران یکی از مشکلاتی است که ممکن است به بحران بزرگی تبدیل شود اما بیش از هر چیز باید به دنبال راه حلی برای این مشکل بزرگ بود.شهروندان تهرانی با مصرف نادرست آب یکی از دلایل بروز این مشکل هستند، مصرف آب در شمال شهر تهران بیشتر از مناطق دیگر است. در حالی که مصرف سرانه آب خانگی در ایران با بسیاری از مناطق و کشورهای مختلف جهان چندان فرق ندارد اما بخش مهمی از مصرف مربوط به اتلاف آب در شبکه است.
میتوان گفت درباره فرونشست زمین همه مقصر هستند؛ از مردمی گرفته که بدون ملاحظه آب را هدر میدهند تا دولتهایی که برای مصرف بهینه آب هیچ آموزشی برای مردم در نظر نگرفته اند. باید دید شورای شهر و شهرداری برای مقابله با این مشکل چه تمهیداتی اندیشیده اند؟ اگر لحظهای سیاسی کاری در نهادهای درگیر این مشکل را کنار بگذاریم باید گفت که تا امروز هیچکس برای مقابله با این بحران چاره جدی نیاندیشیده است.