در حالت بهنجار، خانوادهها به صورت مثبت و سازنده از کودک خود مراقبت میکنند و تمایل دارند کودک آنها رفتارهای مناسب داشته باشد و برای شکل دادن به رفتار فرزند خود تلاش میکنند و کتاب میخوانند و مشورت میکنند، اما حالت دیگری نیز وجود دارد. برخی والدین بیمارند و نوع رفتار آنها با کودک بشدت نابهنجار است و کودکآزاری محسوب میشود.
باید اشاره کرد هر نوع کوتاهی و غفلت و ارتکاب عملی که به نحوی به بهداشت و سلامت روانی کودک آسیب بزند و مانع رشد بهنجار وی شود، کودکآزاری قلمداد میشود که این آزار به شکل جنسی، جسمی و بیتوجهی به چشم میخورد.
برخی والدین به صورت بیمارگونه کودک خود را مورد آزار جسمی قرار میدهند و با کوچکترین رفتار سادهای اقدام به آزار جسمی کودک میکنند و علائم متعددی روی بدن کودکانی که مورد آزار جسمی قرار گرفتهاند، دیده میشود که نشان دهنده بیماری والدین یا مراقبان کودک است و این رفتار به صورت تعمدی صورت میگیرد که روی یک پیوستار از آسیبهای جسمی خفیف تا شدید قرار دارد. آزارهای جسمی خفیف مانند سیلی زدنهای مداوم، هل دادن، چنگ زدن و فلفل ریختن مداوم در دهان کودک. ازجمله مهمترین آزارهای شدید میتوان به این موارد اشاره کرد:
ـ زخمهای متعدد که دلیل منطقی برای ایجاد آن یافت نمیشود.
ـ اختلال در وضعیت هوشیاری کودک، مانند گیجی و خوابآلودگی
ـ سوختگیهای ناشی از آب جوش یا گذاشتن آتش سیگار روی بدن کودک
ـ جراحات و ضایعات در اندامها، رد یا اثر دست والدین روی بدن و صورت کودک
ـ آثار ابزار مورد استفاده مثل کمربند، تسمه، طناب و...
ـ علائمی که نشان میدهد کودک را گاز گرفتهاند
ـ کبودی در نقاط مختلف بدن
ـ آثار ناشی از لگد زدنهای متعدد
در موارد شدیدتر نیز ممکن است آثاری دیده شود که نشان میدهد دست یا پای کودک در آب جوش یا روغن داغ فرو برده شده است. در این موارد، سطح سوخته، شبیه رد دستکش یا جوراب است. به شکلی که پوست سوخته با خط مشخصی از پوست سالم جدا میشود. همچنین علائم ناشی از چنگ زدن و خراشیدگی با ناخن، فرو کردن سوزن در بدن و کشیدن مو که غالبا منجر به کچلی موضعی میشود، روی بدن این کودکان وجود دارد. پیامدهای آزار جسمی و کودکآزاری در این نوع عبارتند از:
ـ پرخاشگری
ـ ترس مرضی
ـ اضطراب مداوم
ـ شبادراری
ـ رفتارهای ضداجتماعی
ـ مشکل در فرآیند دلبستگی
ـ مشکلات حافظه و تواناییهای شناختی
ـ مشکل در برقراری رابطه با همسالان
ـ اقدام به خودکشی
ـ سوء مصرف مواد
ـ اعتماد به نفس پایین
ـ علائم اختلال استرس پس از سانحه
ـ آزارطلبی بیمارگونه
لازم است کودکی که مورد آزار قرار میگیرد بسرعت حمایت شود و تحت درمان قرار گیرد.