بر اساس آمارهای ارائهشده از سوی بانک مرکزی، مجموع داراییهای خارجی این بانک در پایان سال 95 با 3.5 درصد کاهش نسبت به سال 94 به 339 هزار و 410 میلیارد تومان رسیده است.
همچنین سایر داراییهای بانک مرکزی 33.8 درصد رشد کرده و 2970 میلیارد تومان درج شده است. جمع داراییهای بانک مرکزی در پایان سال گذشته 504 هزار و 690 میلیارد تومان بوده که از این میزان 57 هزار و 610 میلیارد تومان بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی بوده است.
از این میزان بدهی دولت 27 هزار و 380 میلیارد تومان (12.2 درصد افزایش) و بدهی شرکتها و مؤسسات دولتی 30 هزار و 230 میلیارد تومان است.
بدهی دولت به بانک مرکزی در پایان اسفندماه نسبت به بهمنماه 95 حدود 6 هزار و 480 میلیارد تومان کاهش داشته و به 27 هزار و 380 میلیارد تومان رسیده است، اما در مجموع بدهی دولت به بانک مرکزی در سال گذشته 12.2 درصد رشد کرده است.
این کاهش بدهی دولت به بانک مرکزی در یک ماه، در شرایطی منعکس شده است که بانک مرکزی این رشد ارقام را صرفا حسابداری دانسته و همه نقدها به این رشد بدهی را رد کرده بود.
* مانده کل اسکناس منتشر شده از 53 هزار میلیارد تومان گذشت
مجموع اسکناس مسکوک منتشرشده در پایان سال گذشته 53 هزار و 510 میلیارد تومان محاسبه شده که از این میزان 39 هزار و 330 میلیارد تومان اسکناس مسکوک در دست اشخاص، 9 هزار و 170 میلیارد تومان نزد بانکها و 5 هزار و 10 میلیارد تومان نزد بانک مرکزی بوده است. رشد اسکناس مسکوک در سال 95، 9.7 درصد بوده است.
* افزایش 23.9 درصدی حجم سپردهها
بدهی بخش غیردولتی نزد بانکها و موسسات اعتباری (مانده تسهیلات اعطایی) در سال گذشته 24.7 درصد رشد کرده و به 917 هزار و 720 میلیارد تومان رسیده است.
همچنین سپردههای بخش غیردولتی با 23.9 درصد رشد به 1214 هزار و 60 میلیارد تومان افزایش بالغ شده است.
از این میزان، سپرده دیداری 123 هزار و 700 میلیارد تومان، سپردههای سرمایهگذاری مدتدار 1012 هزار و 310 میلیارد تومان، سپردههای قرضالحسنه 60 هزار و 290 میلیارد تومان و سایر سپردهها 17 هزار و 760 میلیارد تومان بوده است.
در سال 95، رشد سپردههای دیداری 24.3 درصد، سپردههای سرمایهگذاری مدتدار 23.6 درصد، قرضالحسنه 28.3 درصد و سایر سپردهها 19.5 درصد بوده است.
براساس توضیحات درج شده، بانک مرکزی سپردههای صندوق پسانداز مسکن را هم به آمار سپردههای قرضالحسنه اضافه کرده است.
* حجم سپرده قانونی نزد بانک مرکزی به 125 هزار میلیارد تومان رسید
سپرده بانکها و مؤسسات اعتباری نزد بانک مرکزی در پایان سال 95 با 22 درصد افزایش به 131 هزار و 330 میلیارد تومان رسیده که از این میزان 125 هزار و 390 میلیارد تومان سپرده قانونی و 5 هزار و 940 میلیارد تومان سپرده دیداری است.
* رشد 10.5 درصدی سپردههای بخش دولتی
سپردههای بخش دولتی نزد بانک مرکزی در طول سال گذشته 10.5 درصد افزایش یافته که از این رقم 32 هزار و 580 میلیارد تومان سپرده دولت و 4 هزار و 770 میلیارد تومان سپرده شرکتها و مؤسسات دولتی است.
* کاهش 13.5 درصدی بدهی بانکهای تجاری و تخصصی دولتی
طبق ارقامی که بانک مرکزی از عملکرد بانکها و مؤسسات اعتباری و همچنین دولت در بهمنماه 95 منتشر کرده بود، بدهی بانکها و مؤسسات به بانک مرکزی به رقم نگرانکننده 115 هزار و 490 میلیارد تومان رسیده بود و بیم آن میرفت که تا پایان سال به 120 هزار میلیارد تومان هم برسد.
اما طبق آخرین ارقام منتشرشده بدهی بانکها به بانک مرکزی در پایان سال گذشته به رقم 99 هزار و 690 میلیارد تومان رسیده که با وجود رشد 19.2 درصدی نسبت به سال 94، در مقایسه با بهمنماه 95، حدود 16 هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.
بانک مرکزی در سه ماه پایانی سال گذشته اضافهبرداشت بانکها از منابع بانک مرکزی را بهشدت محدود کرده بود که همین مسئله موجب کاهش شدید تسهیلات اعطایی بانکها شده بود و از طرف دیگر نرخ سود سپرده و نرخ سود در بازار بین بانکی به تبع آن افزایش قابل توجهی یافت.
بنابراین این سیاست بانک مرکزی از یک طرف موجب کاهش 16 میلیاردتومانی بدهی بانکها در یک ماه شد، ولی از طرف دیگر به دلیل ساختار نامناسب بانکها و وضعیت نامتعادل بازار پول، نرخ سود در این بازار را افزایش داد و اعطای تسهیلات را با شوک مواجه کرد.
در این بین بدهی بانکهای تجاری دولتی و بانکهای تخصصی افت محسوسی داشته است؛ چراکه بدهی این بانکها از 14 هزار و 710 میلیارد تومان در بهمنماه 95 به 12 هزار و 20 میلیارد تومان رسیده است.
همچنین بدهی بانکهای تخصصی دولتی از 60 هزار و 250 میلیارد تومان به 49 هزار و 440 میلیارد تومان رسیده است، بنابراین بانکهای تجاری دولتی سال 95 را با کاهش 13.4 درصدی بدهی به بانک مرکزی به پایان رساندند و بانکهای تخصصی هم در مجموع 13.7 درصد افت بدهی به نهاد ناظر داشتند.
* رشد 206 درصدی بدهی بانکهای خصوصی به بانک مرکزی
اما بانکهای خصوصی در سال 95 علائم نامناسبی از عملکرد خود بروز دادند بهطوریکه بدهی بانکهای خصوصی که در سال 94 به میزان 12 هزار و 470 میلیارد تومان بود با 206.6 درصد افزایش به رقم 38 هزار و 230 میلیارد تومان رسید، هرچند که این رقم نسبت به بهمنماه 95 حدود 2 هزار و 300 میلیارد تومان کاهش داشته است.
در شرایط کنونی مسئولان بانکی بر ضرورت حفظ ثبات در بازار پول و شبکه بانکی تأکید دارند و ضمن تأکید بر مشکل تنگنای اعتباری بانکها، هرگونه بحران را انکار میکنند، اما رشد 26 درصدی بدهی به بانک مرکزی در یک سال نشان میدهد که سیستم بانکهای غیردولتی و خصوصی با مشکل جدی و نگرانکننده در حوزه اعتباری مواجه هستند؛ چراکه در غیر این صورت در یک بازه زمانی کوتاه، بدهی آنها این میزان رشد نمیکرد.
ذکر این نکته قابل تأمل است که اضافهبرداشت از منابع بانک مرکزی جریمه 34 درصدی را برای بانکها در پی دارد، بنابراین بانک درصورتی به اضافهبرداشت دست میزند که با تنگنای اعتباری شدید و غیر قابل گریزی مواجه شده باشد.
عنوان | رقم | درصد رشد |
داراییهای خارجی بانک مرکزی | 339 هزار و 410 | 3.5- |
بدهی دولت به بانک مرکزی | 27 هزار و 380 | 20.3+ |
بدهی شرکتها و موسسات اعتباری به بانک مرکزی | 30 هزار و 230 | 9.4+ |
سپرده قانونی نزد بانک مرکزی | 125 هزار و 390 | 23+ |
بدهی بخش غیردولتی به بانکها | 917 هزار و 720 | 24.7+ |
سپرده بخش غیردولتی نزد بانکها | 1214 هزار و 60 | 23.9+ |
سپرده بخش دولتی نزد بانک مرکزی | 37 هزار و 350 | 10.5+ |
حجم اسکناس و مسکوک | 53 هزار و 510 | 9.7+ |
بدهی بانکها و موسسات اعتباری به بانک مرکزی | 99 هزار و 690 | 19.2+ |
بدهی بانکهای تجاری دولتی به بانک مرکزی | 12 هزار و 20 | 13.4- |
بدهی بانکهای تخصصی به بانک مرکزی | 49 هزار و 440 | 13.7- |
بدهی بانکهای غیردولتی و موسسات اعتباری | 38 هزار و 230 | 206.6+ |