معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم دوازدهمین دوره جایزه ملی محیط زیست که با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور صبح امروز در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، با بیان اینکه یکی از مهمترین گامهای دولت یازدهم جلب مشارکت مردم در عرصههای مختلف از جمله محیط زیست با ایجاد فضای سالم و آزاد برای حضور سازمانهای مردم نهاد، فعالان عرصههای اجتماعی و مدنی است، گفت: همین اتفاق زمینه ساز جریان اجتماعی قوی کمی و کیفی در حوزه محیط زیست شد به گونهای که اکنون 900 سمن محیط زیستی در سراسر کشور در حال فعالیت هستند.
ابتکار افزود: شبکه سازی سمنهای محیط زیستی در سطح استانی و ملی به پشتوانه مصوبه دولت از جمله فرصتهایی بود که در همین دولت ایجاد شد.
اگر به روند صدور مجوزهای سمنهای زیست محیطی در یکی دوسال گذشته نگاهی بیاندازیم متوجه رشد آماری این سمنها میشویم، اما آیا این آمار واقعی است؟
در بسیاری از استانها افراد خاص با ثبت چندین سمن به نام خود و وابستگانشان، تنها به منظور بالا بردن ضریب نفوذ در تصمیم گیریها آمار سمنهای ثبتی را بالا بردهاند و به این ترتیب از رانت اطلاعاتی پروسه دولتی سود میبرند.
درواقع شبکه سازی مدنظر سازمان محیط زیست شبکه سازی شبه دولتی است. دولت میگوید برای اینکه سمنها در جلسات رسمی حضور داشته باشند باید یک نماینده معرفی کنند که در ظاهر تصمیم خوبی است اما در باطن موجب انحصارطلبی میشود.
سازمان محیط زیست با انتخاب یک نماینده استانی فعالان را به سمت انحصارطلبی سوق میدهد تا بتواند سمنها را تحت کنترل خود در آورد.
این دقیقاً انتقادی است که بارها از زبان معصومه شخص ابتکار نسبت به دولت پیشین شنیدهایم. وی در زمان ورود دوبارهاش به سازمان محیط زیست از افزایش تعداد سمنهای کشور طی سالهای 84-86 به نیکی یاد میکرد که با برخوردهای امنیتی دولت وقت بسیاری از این سمنها از فعالیت بازماندند.
شبکه سازی شبهه دولتی که سازمان محیط زیست پیش گرفته است و به آن مفتخر است باعث میشود نامهها، صورتجلسه ها و تمامی اطلاعات لازم و موجود تنها در اختیار عدهای خاص قرار بگیرد و رانت اطلاعاتی شامل حال آنها شود؛ به این ترتیب فرصت برای سمنهای کوچک و مستقل میسوزد.
این شبکه ضعیف اطلاع رسانی و ارتباطی موجود جز از بین رفتن انرژی سمنها و فعالانی که دوباره در این سالها جان گرفتهاند سودی ندارد و نیازمند بازنگری جدی است.
به طور کلی شبکه سازی سمنها به شکل موجود بدون ایجاد بستر اطلاعاتی و ارتباط شبکهای و تنها بسنده کردن به اطلاعات کاغذی و ساختاری به چه درد میخورد؟ اینکار تنها موجب سوزاندن انرژی فعالان واقعی محیط زیست میشود.