بررسی‌ها نشان می دهد صنعت نفت ایران علیرغم تحریم های شدید پیش از دولت یازدهم توانست با اتکا به توان داخلی اقدامات مهمی را در جهت توسعه و بهره برداری از پروژه‌های مهم این صنعت انجام دهد.
تحریم کالا و تجهیزات و نیز تحریم درسرمایه گذاری خارجی درصنعت نفت به ویژه بخش بالا دستی نفت وگاز حداقل دو دهه است که از سوی غربی ها اعمال شده و این موضوع تازه ای نیست؛ چنانچه با نیم نگاهی به صدر اخبار بین المللی متوجه می شویم که حتی پس از برجام نیز تحریم های آمریکایی همچنان باقی مانده اند. به این ترتیب باید بررسی کرد که کمپرسورهای طرح های توسعه پالایشگاه های تهران، تبریز، لاوان، بندرعباس و امام خمینی(ره) شازند اراک در اوج تحریم چگونه تامین شد؟
تحریم، معضلی برای تمام دولت ها
در دهه هفتاد شرکت «اینپکس» ژاپن از سرمایه گذاری در میدان آزادگان اجتناب کرد و شرکت های « شل و رپسول» با وجود اینکه حدود یک سال برای توسعه فاز ۱۳ و ۱۴ پارس جنوبی با مقامات ذی ربط ایرانی مذاکره کردند،حاضر به انعقاد قرارداد نشدند؛ از سویی دیگر شرکت «استات اویل» برای توسعه میدان آذر جلو نیامد.بر این اساس می توان گفت که تحریم های نفتی اغلب در دولت هشتم رخ داد و تحریم چیزی نیست که فقط در دولت نهم و دهم باشد، بلکه استکبار جهانی اصولا با مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران سر ستیز دارد و ربطی به دولت خاص ندارد.
این در حالی است که با وجود تحریم های سخت و گسترده، توانستیم با اتکا به توان داخل بخش بالادست و پایین دست صنعت نفت را توسعه داده و ایرانی کنیم. گفتنی است اصولا دنیای تجارت و سفارش کالا بسیار گسترده بوده و محدود به آمریکا و چند کشور اروپایی مطیع سیاست های آمریکایی نیست؛ به این ترتیب همانگونه که همگان می دانند، در شرایط سخت تحریم فاز های ۶ و ۷ و ۸ و ۹ و ۱۰ ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی وتوسعه میدان مشترک آذر، میادین مشترک آزادگان شمالی، یاد آوران، تولید زودهنگام آزادگان جنوبی و نصب ایستگاه تقویت فشار نار و سایر طرح ها اجرا و افتتاح شد که از حوصله این گزارش خارج است.
پالایشگاه اراک، نوزاد دوران تحریم
پالایشگاه اراک با تکنولوژی جدید در اوج تحریم ها ساخته وافتتاح شد. حال این پرسش مطرح می شود که این همه سرمایه گذاری که مستلزم تامین کالاهای اساسی و ماشین آلات دوار مثل توربین وکمپروسور است چگونه تهیه شده اند؛ آیا در آن زمان ها برجام بوده است؟ این در حالی است که شرکت مپنا در ساخت توربین وکمپروسور به توانمندی مطلوبی دست یافته است.
مردم این انتظار منطقی را دارند که مسئولان دولت فعلی درباره عملکرد خود برای تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس توضیح دهند و شفاف نمایند چرا بهره برداری از فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس که یک پالایشگاه سه فازی است، با تاخیری دو ساله نسبت به اولین وعده وزیر فعلی نفت رخ داده است؟ البته آن هم صرفا افتتاح ناقص واحد بنزین سازی آن!
یک طرح و هزار عدد؛ ماتریس بازی ادامه دارد
در حالیکه مطابق گزارش رسمی منتشر شده توسط خبرگزاری وزارت نفت (شانا) در مورخ ۱۲ اردیبهشت، ۹۶ درصد پیشرفت فیزیکی کل طرح پالایشگاه مذکور (شامل پالایشگاه، خط لوله انتقال خوراک و آبگیر) در مرداد ماه ۹۲ (زمان شروع بکار دولت یازدهم) ۶۳.۶ درصد بوده است که اسناد آن سال آمار واقعی را ۷۴ درصد نشان می دهد. این در حالی است که مطابق با اظهارات بیژن زنگنه، وزیر نفت در نشست مدیران پروژه پالایشگاه خلیج فارس در تاریخ ۳۰ مردادماه ۹۳ قرار بود بهره برداری از فاز اول این پالایشگاه تا نیمه اول سال ۹۴ انجام شود. (متن این خبر در خبرگزاری شانا با کد ۲۲۳۲۲۸ موجود است(.
وام ۶۵۰ میلیون یورویی کجاست؟
پاسخ به این پرسش ضروری به نظر می رسد که چرا بعد از گذشت بیش از دو سال همچنان وام ۶۵۰ میلیون یورویی صندوق توسعه ملی به طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس به صورت کامل اختصاص پیدا نکرده است؟ علت اینکه مهم ترین طرحی که به تعبیر صحیح وزیر فعلی نفت، «مهم ترین طرح راهبردی صنعت نفت پس از پارس جنوبی» و «مهم ترین طرح پالایشی کشور» و «طرحی که تکمیل آن از نان شب واجب تراست» در حاشیه قرار گرفته است و در عوض چندین میلیارد دلار در این دولت با ایجاد رانت برای عده ای خاص صرف واردات بنزین شده است، چیست؟ البته لازم است اشاره نماییم که صرفا بهره برداری ناقص از واحد بنزین سازی فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس آغاز شده است و در صورت تداوم روند فعلی پیشرفت این طرح، مشخص نیست چه زمانی شاهد افتتاح کامل فاز اول این پالایشگاه و تکمیل فازهای دوم و سوم آن خواهیم بود.
عددبازی به سبک تدبیر وامید
در نهایت باید بررسی کرد که با گذشت چند روز از افتتاح فاز یک پالایشگاه ستاره خلیج فارس، «افتتاحی که به گفته وزیر نفت نمایشی نیست و بر اساس تولید مستمر است»، چرا تولید بنزین کشور کاهش یافته و از بنزین تولیدی پالایشگاه ستاره خلیج فارس در میان آمار اعلام شده اثری نیست.
