آنوریسم (Aneurysm) به بزرگ شدن یا بیرون‌زدگی دیواره یکی از سرخرگ‌های بدن به واسطه ضعف دیواره آن اطلاق می‌شود. به طور معمول آنوریسم در آئورت (سرخرگ بزرگی که از قلب منشا گرفته و در سینه و شکم به سمت پایین حرکت می‌کند) یا سرخرگ‌های تغذیه کننده مغز، پا‌ها یا دیواره قلب ایجاد می‌شود.
***علایم شایع آنوریسم
آنوریسم در قفسه سینه باعث درد قفسه سینه، گردن، کمر و شکم می‌شود. درد ممکن است ناگهانی و تیز باشد. آنوریسم در شکم، درد در کمر که گاهی شدید است، بی‌اشتهایی و کاهش وزن و وجود یک توده ضربان‌دار در شکم را به همراه دارد.
آنوریسم در سرخرگ پا باعث نرسیدن خون به قدر کافی به نقاط مختلف پا و در نتیجه ضعف و رنگ‌پریدگی آن می‌شود. همچنین ممکن است پا متورم شده و رنگ آن به آبی تغییر کند یا اینکه یک توده ضربان‌دار در ناحیه کشاله ران یا پشت زانو وجود داشته باشد.
این فرآیند در سرخرگ مغزی باعث سردرد (اغلب ضربان‌دار)، ضعف، فلج یا کِرِختی، درد پشت چشم، تغییر بینایی یا نابینایی نسبی، و تفاوت اندازه مردمک‌ها می‌شود. آنوریسم در عضله قلب، نامنظم شدن ضربان قلب و نارسایی احتقانی قلب را به دنبال دارد.
***انواع آنوریسم
آنوریسم کیسه ای: یک کیسه در یک طرف دیواره رگ خونی تشکیل می‌شود.
آنوریسم دوکی شکل: در این نوع آنوریسم دیواره سرخرگ دچار اتساع و تورم از همه طرف شده و سرخرگ شکل دوک‌مانند به خود می‌گیرد.
آنوریسم پاره شده: در این حالت، سرخرگ دچار ترکیدگی شده و خونریزی به بافت‌های اطراف انتشار پیدا می‌کند.
***علل آنوریسم
شایع‌ترین علت آنوریسم، افزایش فشارخون است که سبب ضعیف شدن سرخرگ می‌شود. همچنین آترواسکلروز (تصلب شرایین)، ضعف مادرزادی سرخرگ (به خصوص در مورد آنوریسم‌های سرخرگ‌هایی که به مغز راه دارند)، عفونت آئورت در اثر بیماری سیفلیس که البته نادر است، صدمه فیزیکی، عفونت آئورت در اثر بیماری اندوکاردیت (آنوریسم سرخرگ‌هایی که به مغز می‌روند) و عفونت آئورت بعد از جراحی آئورت همگی از جمله ریشه‌های بروز آنوریسم محسوب می‌شوند.
عوامل تشدید کننده بیماری آنوریسم به شرح زیر است:
سن بیشتر از ۶۰ سال
سابقه حمله قلبی
فشارخون بالا
استعمال سیگار
اضافه وزن
سابقه خانوادگی تصلب شرایین
ابتلا به بیماری پلی آرتریت گره‌ای
ترک سیگار
ورزش منظم
تغذیه کافی و رژیم کم‌چربی
درمان زودهنگام بیماری سیفلیس
رعایت برنامه درمانی کنترل فشارخون
کاهش استرس
سکته مغزی
از جمله علایم پاره شدن آنوریسم می‌توان به سردرد شدید، دردهای شدید، تند و تیز در قفسه سینه، شکم یا پا و از دست دادن هوشیاری اشاره کرد.
***آنوریسم را چگونه تشخیص می‌دهند؟
تشخیص زودهنگام و درمان قبل از اینکه آنوریسم پاره شود، ضروری است.
بررسی‌های تشخیصی به شرح زیر است:
آزمایش خون از لحاظ انعقادی، نوار قلب، آنژیوگرافی، سایر عکس‌برداری‌ها، سی تی اسکن و سونوگرافی.
علائم خونریزی ناشی از آنوریسم مغزی به صورت سردرد بسیار شدید و ناگهانی و به طور معمول بدون سابقه قبلی است.
***آنوریسم درمان دارد؟
آنوریسم اغلب به کمک جراحی درمان‌پذیر است.
در جراحی، رگ مصنوعی جایگزین آن قسمت از رگ که آنوریسم دارد، می‌شود.
جراحی در مورد آنوریسم قلبی می‌تواند باعث بر طرف شدن بی نظمی ضربان قلب و افزایش طول عمر شود. البته گاهی آنوریسم عود می‌کند.
نکات مهم در خصوص درمان آنوریسم به قرار زیر است:
- آنوریسم مغزی نیاز به جراحی اورژانس دارد.
- پس از جراحی، کنترل فشارخون جدی است.
- ترمیم جراحی آنوریسم بستگی به محل و اندازه آن دارد.
- داروهای ضدانعقادی برای جلوگیری از تشکیل لخته و داروهای ضددرد، پس از جراحی تجویز می‌شوند.
- امکان دارد برای جلوگیری از عفونت، آنتی بیوتیک تجویز شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم آنوریسم را دارید، به خصوص در صورت وجود یک توده ضربان‌دار در شکم یا پا و داشتن درد در قفسه سینه یا شکم بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنید.
از طرفی اگر حمله قبلی داشته و پس از آن دچار بی نظمی ضربان قلب یا علایم نارسایی احتقانی قلب شده‌ای یا در صورت مشاهده هر کدام از علایم پس از جراحی حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید.
