افضلیّت زیارت مشاهد مشرّفه در ماه رجب بدین شرح است:
علّت آنست که حضرت جواد علیه‌السّلام ماه رجب را معیّن می‌کنند، مضافاً إلی ما ذَکرْناه آنکه زیارت همۀ ائمّه علیهم‌السّلام در ماه رجب مستحبّ است و حائز فضیلت بیشتری از سائر شهور است؛ کما آنکه در «إقبال» در باب أعمال رجب، ص 631 راجع به استحباب زیارت هر یک از مشاهد مشرّفه در ماه رجب میفرماید: رَوَیْناها بِإسْنادِنا إلَی جَدّی أَبی جَعْفَرٍ الطّوسیِّ (ره) فِیما ذَکَرَهُ عَنِ ابْنِ عَبّاسٍ قالَ: حَدَّثَنی جُبَیْرُ بْنُ عَبْدِاللَهِ عَنْ مَوْلَینا یَعْنی أَبَاالْقاسِمِ بْنِ رُوحٍ رَضیَ اللَهُ عَنْهُ قَالَ: زُرْ أَیَّ الْمَشَاهِدِ کُنْتَ بِحَضْرَتِهَا فِی رَجَبٍ، تَقُولُ: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَشْهَدَنَا مَشْهَدَ أَوْلِیَآئِهِ فِی رَجَبٍ وَ أَوْجَبَ عَلَیْنَا مِنْ حَقِّهِمْ مَا قَدْ وَجَبَ ـ تا آخر زیارت شریفۀ وارده.
نصّ بر استحباب زیارت حضرت ثامن الحُجَج علیه‌السّلام در شهر رجب، فقط در این روایت است و روایتی دیگر نداریم. امّا چون این روایت سندش قوی است، لهذا کافی است برای عقد باب استحباب زیارت آن حضرت در ماه رجب.
پاداشهای مترتّبه بر زیارت حضرت ثامن الحجج علیه السّلام
و أمّا روایات در فضیلت زیارت آنحضرت بطور مطلق، بسیار است. در بعضی وعدۀ بهشت داده شده است، و در بعضی عِدل شهادت شهدای بدر بشمار آمده است، و در بعضی ثواب هزار حجّ و هزار هزار حجّ بر آن مترتّب گردیده است.
جعفر بن محمّد بن قولَوَیْه روایت میکند از حسن بن عبدالله از پدرش عبدالله بن محمّد بن عیسی از داود صَرْمیّ[1] از أبوجعفر ثانی (امام محمّد تقی) علیه‌السّلام، قالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِی فَلَهُ الْجَنَّةُ.[78]
«داود صرمی گفت: شنیدم که حضرت می‌گفت: کسیکه قبر پدرم را زیارت کند پس جزای وی بهشت است.»
و أیضاً روایت میکند از پدرش از سَعد از إبراهیم بن ریّان [2] که گفت: حدیث کرد برای من یحیی بن الحسنِ الحسینیِّ که او گفت: حدیث کرد برای من علیّ بن عبدِاللهِ بنِ قُطرب از حضرت أبوالحسن موسی علیه‌السّلام:
قَالَ: مَرَّ بِهِ ابْنُهُ وَ هُوَ شَآبٌّ حَدَثٌ وَ بَنُوهُ مُجْتَمِعُونَ عِنْدَهُ؛ فَقَالَ: إنَّ ابْنِی هَذَا یَمُوتُ فِی أَرْضِ غُرْبَةٍ. فَمَنْ زَارَهُ مُسَلِّمًا لاِمْرِهِ عَارِفًا بِحَقِّهِ کَانَ عِنْدَاللَهِ عَزَّوَجَلَّ کَشُهَدَآءِ بَدْرٍ.[3]
«ابن قطرب میگوید: در حضور حضرت امام موسی کاظم علیه‌السّلام که پسرانش مجتمع بودند، پسرش علی که نوجوانی بود عبور کرد. حضرت فرمود: این پسرم در زمین غربت می‌میرد. پس کسیکه تسلیم أمر ولایت و امامت او باشد و به حقّ او عارف و شناسا باشد، اگر او را زیارت کند ثواب او در نزد خداوند عزّوجلّ مانند شهیدان غزوۀ بدر می‌باشد.»
و أیضاً روایت میکند از پدرش، و از محمّد بن یعقوب، از علیّ بن إبراهیم از حَمْدان بن إسحق که گفت: از حضرت أبا جعفر علیه‌السّلام شنیدم، و یا آنکه برای من از مردی از أبا جعفر علیه‌السّلام حکایت کرد ـ و شکّ از علیّ بن إبراهیم است ـ که حضرت أباجعفر علیه‌السّلام گفت:
مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِی بِطُوسٍ غَفَرَاللَهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ.
قَالَ: فَحَجَجْتُ بَعْدَ الزِّیَارَةِ فَلَقِیتُ أَیُّوبَ بْنَ نُوحٍ. فَقَالَ لِی ] قَالَ ـ ظ [ أَبُو جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِی بِطُوسٍ غَفَرَاللَهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ، وَ بَنَی لَهُ مِنْبَرًا بِحِذَآءِ مِنْبَرِ رَسُولِ اللَهِ صَلَّی اللَهُ عَلَیْهِ وَ ءَالِهِ وَ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلَامُ حَتَّی یَفْرُغَاللَهُ مِنْ حِسَابِ الْخَلَآئِقِ.
فَرَأَیْتُ أَیُّوبَ بْنَ نُوحٍ بَعْدَ ذَلِکَ وَ قَدْ زَارَ فَقَالَ: جِئْتُ أَطْلُبُ الْمِنْبَرَ. [4]
«کسیکه قبر پدرم را در طوس زیارت نماید، خداوند گناهان گذشته و آینده‌اش را می‌آمرزد.
حَمدان بن إسحق یا آن مرد دیگر میگوید: من پس از ملاقات و دیدار حضرت أبوجعفر امام جواد علیه‌السّلام حجّ بیت‌الله الحرام را بجای آوردم، و در حجّ با أیّوب بن نوح برخورد و ملاقات نمودم. او به من گفت: حضرت أبوجعفر علیه‌السّلام فرموده است: کسیکه قبر پدر مرا در طوس زیارت کند، تمام گناهان گذشته و آینده‌اش آمرزیده می‌شود و خداوند در روز قیامت در صحرای حشر برای او منبری می‌سازد در مقابل منبر رسول اکرم صلّی‌الله علیه وآله و علیّ علیه‌السّلام تا اینکه خداوند از حساب خلائق فارغ گردد.
من پس از این جریان، أیّوب بن نوح را دیدار کردم درحالیکه زیارت قبر حضرت علیّ بن موسی الرّضا علیهماالسّلام را انجام داده بود و گفت: من آمدم تا اینکه آن منبر موعود را به دست آورم.»
و ایضاً روایت میکند از محمّد بن حسن از محمّد بن حسن صفّار از أحمد ابن محمّد بن عیسی از أحمد بن محمّد بن أبی نصر بَزَنْطیّ؛ قَالَ: قَرَأْتُ فِی کِتَابِ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَبْلِغْ شِیعَتِی: إنَّ زِیَارَتِی تَعْدِلُ عِنْدَاللَهِ أَلْفَ حَجَّةٍ.
قَالَ: فَقُلْتُ لاِبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَلْفَ حَجَّةٍ؟! قَالَ: إی وَاللَهِ! وَ أَلْفَ أَلفِ حَجَّةٍ لِمَنْ زَارَهُ عَارِفًا بِحَقِّهِ. [11]
«میگوید: من در کتاب حضرت امام أبوالحسن الرّضا علیه‌السّلام خواندم: به شیعیان من برسانید که: زیارت من در نزد خداوند معادل با هزار مرتبه حجّ بیت الله الحرام را انجام دادن است.
بَزَنْطی میگوید: من از روی تعجّب به حضرت أبوجعفر امام محمّد تقیّ علیه‌السّلام عرض کردم: هزار حجّ؟!
فرمود: آری قسم به خدا! و هزار هزار حجّ برای کسیکه زیارت کند او را درحالیکه عارف به حقّ وی باشد.»
باری، با ملاحظۀ آنچه ذکر شد، شاید بدست آید سرّ استحباب زیارت حضرت ثامن‌الائمّه علیه‌السّلام در ماه رجب‌المرجّب، و ارتباط قویم آن زیارت با زیارت بیت‌الله الحرام. چرا که شهر رجب از ماههای حرام است که تک افتاده است، به خلاف ذوالقعدة الحرام و ذوالحجّة الحرام و محرّم الحرام که این سه ماه، متوالی و پی در پی‌اند؛ و در ماه رجب جنگ حرام است، و دارای اعتبار و خصوصیّاتی است که آنرا از سائر ماهها متمایز میگرداند؛ و شهرالله است؛ و برای بسیاری از سالکان راه خدا، در ماه رجب فتح باب می‌شود. ولادت أمیرالمومنین و بعثت رسول‌الله صلواتُ الله و سلامُه علیهما موجب مزید تکریم و تشریف این ماه شده است.
منابع:
1. علاّمه شیخ عبدالحسین أمینی رحمة الله علیه در تعلیقه دارد که: الصَّرْمیُّ بفتح الصّاد الْمُهْمَلةِ و قیل بکسرها و بَعدَها رآءٌ ساکنةٌ، یُنسبُ إلی بنی صَرمةَ بنِ کثیرٍ: بَطْنٌ مِن عُذْرةَ بنِ زیدٍ اللاتِ مِنَ الَقْحطانیّة؛ أو إلی صَرمةَ بنِ مرّة: حیٌّ مِن ذُبیانَ. و داود هذا هو داوُد بنُ مافِئَةِ الصَّرْمیّ بقرینةِ أحمدَ بنِ عیسی، لا داوُد الصَّرمیُّ الّذی مِن أصحاب الْهادی علیه السَّلام یَروی عنه أحمدُ بنُ أبی عبدِالله؛ و قد ذَهبَ بعضٌ إلی اتِّحادِهما.
2.«کامل الزّیارات»، باب 101، ص 303
3. در نسخۀ «بحار» (ج 22، ص 226 از طبع کمپانی و ج 102 ص 41 از طبع حیدری) ابراهیم بن الزّیّات ضبط نموده است. (م)
4. «کامل الزّیارات»، باب 101، ص 304 و 305
