درباره انواع اعتیاد بیشتر بدانیم

با توجه به آمارها، از هر سه نفر یک نفر به چیزی معتاد است. اعتیاد به عنوان نداشتن کنترل بر انجام کاری، مصرف و استفاده از چیزی، یا انجام کاری که برای فرد مضر باشد تعریف شده است.

اعتیاد یک بیماری است که در آن، بیمار رفتاری که عوارض بدی دارد را مداوم تکرار می‌کند. این بیماری با ایجاد اختلال در کنترل بر سیستم رفتار-پاداش، باعث تکرار آن رفتار می‌شود.

*انواع اعتیاد

اعتیاد جسمی

پاسخ فیزیولوژیک بدن نسبت به ورود و تاثیر مواد جدید به بدن است که معمولا با پدیده تطبیق پذیری(Tolerance) بروز می‌کند، یعنی به دلیل افزایش تعداد گیرنده‌های عصبی و کاهش میانجی‌های عصبی موجود در سیستم عصبی مرکزی نیاز فرد مصرف کننده هر روز بیشتر می‌شود. ترک اعتیاد جسمی همراه با درد، بی‌خوابی، پرخوابی و خماری همراه است. گفتنی است طول دوره ترک اعتیاد جسمی بسیار کوتاه‌تر از اعتیاد روانی است.

اعتیاد روانی

این نوع اعتیاد ناشی از لذت و سرخوشی مصرف مواد مخدر است. دقیقا به واسطه بر هم ریختن نظم ترشح میانجی‌های عصبی فرد دچار آسیب‌ها‌ یا تناقضات روحی می‌شود. به عنوان مثال ماده مخدر متامفتامین (مخدر شیشه) باعث افزایش ترشح دوپامین در مغز و سبب ایجاد حالت تحریکیسرخوشی و تمرکز می شود. حال پس از قطع مصرف با کاهش سطح دوپامین فرد خواب آلود، افسرده، بی تمرکز و ... می‌شود.

طول دوره بازگشت این میانجی‌های عصبی به حالت طبیعی بسیار طولانی‌تر و حتی برخی معتقدند بازگشت ندارند؛ در نتیجه اعتیاد روانی بسیار مهلک‌تر است. اعتیاد روانی باعث لغزش بسیاری از مصرف‌کنندگان سابق حتی با طول دوره‌های چندین سال می‌شود.

*مراحل اعتیاد

آشنایی

در این مرحله فرد از راه‌های مختلف (مثلاً از طریق دوستان خود) با مواد مخدر و نحوه استعمال آن آشنا می‌شود.

شک و تردید

در این مرحله، فرد سعی می‌کند با میل خود مبارزه کند.

اعتیاد واقعی

در این مرحله فرد دچار اعتیاد می‌شود و برای رسیدن به حالت نشئگی، هر بار بر میزان مصرف خود می‌افزاید.

در جهان ما، غیر از اعتیاد به مواد مخدر، انواع دیگر اعتیاد هم دیده می‌‌شود. اعتیادهایی بدون وجود مواد مخدر که بر پایه‌های دیگری استوار هستند اما باز هم اعتیادند و لازم است شناخته و درمان شوند.

*اعتیاد به خرید کردن

حتما شنیده‌اید افرادی هستند که غم و ناراحتی درونی و حتی افسردگی خود را با خرید کردن زیاد از حد پنهان می‌‌کنند؛ چون خرید کردن هرگز نمی‌تواند برای افسردگی‌ها و سرخوردگی‌‌های این افراد راه حل یا درمان محسوب شود، به مرور زمان ناچار می‌‌شوند میزان آن را بالا و بالا‌تر ببرند، یعنی ناچار می‌‌شوند بیشتر و بیشتر وقت برای خرید‌‌های غیر ضروری و غیر لازم بگذارند و خود را مشغول کاری کنند که جز ضرر زدن به اقتصاد خانواده نتیجه‌ای ندارد. چنین افرادی هر روز فروشگاه‌ها، پاساژها و خیابان‌ها و مراکز خرید را زیر و رو می‌‌کنند و هر چیزی که می‌‌توانند، می‌‌خرند. غافل از اینکه این همه خرید هرگز نمی‌تواند روح و روان آنها را آرام کند. آنها هر روز بیمارتر، افسرده‌تر و دلتنگ‌تر می‌‌شوند و منزل آنها هم هر روز انباشته‌‌تر و نامرتب‌‌تر.

*اعتیاد به کار

این اعتیاد مسلماً با اعتیادی نظیر اعتیاد به الکل بسیار متفاوت است. معتادین به کار، همه‌ ساعات و کل روز خود را صرف کار می‌کنند و به این ترتیب با دلیل موجهی از اطرافیان خصوصاً افراد خانواده خود غافل می‌شوند. در واقع اعتیاد به کار، برای آنها اقدامی‌ مؤثر برای فاصله گرفتن از دیگران است. کسی که معتاد به کار است سرمایه‌گذاری سنگینی در کارش می‌کند و نشان می‌دهد که برای او کار جدی است و او هم در کارش جدی است و به همین دلیل باید از جانب دیگران کاملاً جدی گرفته شود، اما در حقیقت، کار پوششی است برای فرار از مسؤولیت‌هایی که او نمی‌تواند و نمی‌خواهد با آنها روبه رو شود! برای چنین افرادی کار بیشتر جنبه پناهگاهی را دارد که از مسئولیت‌ها و نقش‌هایی که در قبال دیگران دارند به دلایل به ظاهر موجهی فاصله بگیرند.

* اعتیاد به تلویزیون و فضای مجازی

دلایلی در دست است که نشان می‌دهد تماشای تلویزیون و استفاده از فضای مجازی هم دارای نشانه‌های یک رفتار اعتیادی است! به این معنی که وقتی معتاد به تلویزیون و معتاد به استفاده از فضای مجازی را از آن محروم می‌کنیم، نشانه‌های محرومیت ظاهر می‌شود. در یک بررسی مشخص شد که مانند هروئین، وقتی اشخاص بسیار معتاد به تماشای تلویزیون و فضای مجازی، از آن محروم شدند، آثار محرومیت نظیر پرخاشگری، اضطراب، افسردگی، ناتوانی در کنار آمدن با اوقات بیکاری و احساس گناه، ۵ تا ۷ روز بعد به شدت در آنها نمایان شد.

*اعتیاد به مواد اسیدی و بازها

اعتیاد به موادی که شما استنشاق می‌کنید مانند چسب، ذرات معلق در هوا، بنزین و یا سوخت سبک‌تر که به شما احساس مسمومیت می‌دهد . این مواد می‌تواند کشنده باشد.

تفاوت میان عادت و اعتیاد

بسیاری از انسان‌ها به مصرف یک ماده یا پرداختن به فعالیتی خاص عادت می‌کنند، اما از این بابت صدمه‌ای به آنها وارد نمی‌شود، چون می‌توانند هر زمان که اراده کنیم مصرف یک ماده اعتیادآور یا پرداختن به یک فعالیت خاص را متوقف کنیم. آنچه اعتیاد را از عادت متمایز و متفاوت می‌سازد این است که ما ماده مورد نظر یا رفتار خاص را با وجود پیامدهای منفی آن که کاملا قابل پیش‌بینی و جدی هستند همچنان ادامه می‌دهیم.

عادت: داشتن انتخاب همراه است. فردی که به مصرف یک ماده یا پرداختن به فعالیتی عادت کرده است می‌تواند هر زمان که اراده کند از عادت خود دست بردارد.

اعتیاد: با مسائل روانی و جسمی همراه است. فرد به دلیل ابتلا به بیماری اعتیاد، اراده خود را از دست داده و علیرغم آگاهی از پیامدهای زیان‌بار مواد مخدر یا رفتار اعتیادآور، همچنان به آن ادامه می‌دهد.